اسدالله نقدی
هر ملتی برای آنکه تبدیل به یک مجموعه واحد بشود و استمرار و دوام تاریخی پیدا کند نیاز به یه یک سری عناصر و ارکان انسجام بخش وهویت آفرین دارد
تاریخ مشترک،باور های دینی مشترک، اسطورههای مشترک، قهرمانان واحد، سرزمین نیاکانی مشترک ،زبان مشترک و خاطرات جمعی،مناسک و سنتهای مشترک،تقویم و تاریخ از جمله عناصر وحدت آفرین یک ملت یا قوم به شمار میروند.
همه سینهای یا شین های سفره نوروز نماد و خلاصه ارکان یک زندگی اجتماعی سالم و شاداب و پر از برکت ،سلامت و نعمت، عصاره آنچه برازنده یک تمدن چند هزار ساله است.
آیین و مناسک گرامیداشت آغاز سال نو ایرانی یا شمسی یعنی نوروز و مناسبتها و مناسک در پیرامون آن مانند چهارشنبه سوری و خود نوروز سیزده بدر از جمله این آیین و المانهای فرهنگی تقریباً مشترک در بین همه اقوام و خرده فرهنگهای ایران بزرگ است. در عین حالی که برخی مناسک خاص هر قومیت و منطقه را می توان در میراث مناسک و مراسم نوروز دید مانند نوروز خوانی گیلک ها، کوزه شکنی در خراسان جنوبی ،تکم گردانی و شال اندازی ترک ها ،هه لاوه مه لاوه کردها ،پنجه سال یزدی ها و چاله گرم کنون» لرهای بویر احمدی....
اما روح کلی و آئین نوروز در سراسر ایران یکی است: از کرمان تا گیلان از خراسان تا خوزستان و از آبادان تا آذربایجان و از کردستان تا کنارک
خانه تکانی، دید و بازدید،سبزه گذاشتن، پختن شیرینی و سمنو، روشن کردن آتش در چهار شنبه سوری، جامه و لباس نو بر تن کردن،عیدی دادن و گرفتن، آشتی و رفع کدورت ها، هفت سین و بزرگداشت بزرگان خانواده، مهربانی و دوستی با طبیعت و آغاز دوباره زندگی با امیدهای فراوان .
مواد و مصالح اصلی مراسم نوروز آب و آتش و سبزه و شیرینی است.
نکته مهم از نظرگاه جامعه شناسی نوروز این است که تقریبا همه رسوم نوروز :جمعی و گروهی" است و حتی به ظاهر فردی ترین فعالیت ها مانند سبزه گرد زدن و پریدن از روی آتش در جمع و با جمع انجام می شود روح این عید "با هم بودگی" آن است.
آیین نوروز نشانه باور ایرانیان به اهمیت بهگشت ایام و رویش جوانه از دل سردی و زمستان،طراوت و تازگی و پاکیزگی و باور به گردش ایام و آمدن فصل بهار و شکوفه و طراوت و امید تحقق آرزوهای شیرین برای این مردمان و در عین حال دوری از کدورتها،کینه و طلب سعادت و سربلندی است. بقول فرهاد با اینا زمستون را سر می کنند.
سخن از نوروز البته بی حافظ ناقص است
ساقیا آمدنِ عید، مبارک بادت
وان مَواعید که کردی، مَرَواد از یادت
آغاز سال نو و تقویم آن بدون انکه بخواهم در دام تعصبات فرهنگی یا خود برتر انگاری قومی و ملی گرفتار شویم هوشمندانه است در مقایسه با تقویم میلادی،قمری یا چینی ...درست در لحطه تعادل طبیعت و تاریخ و شب و روز . شروع شکفتن و امدن بهار و چلچله و همراهی سار و سنبل
برآمد باد صبح و بوی نوروز
به کام دوستان و بخت پیروز
و پس از سپری شدن دی و برف و زمستان نرم نرمک می رسد اینک بهار و به استقبال فرودین رفتن نمودار می شود
دی شد و بهمـــن گذشت فصل بهاران رسید
جلوهء گلشن بـه باغ همچو نگاران رسیـــد
تمامی اقوام و مناطق به تفاوت هر رنگ و زبان نوروز را گرامی میدارند و علی رغم وجود برخی مناسک و مراسم فرعی و محلی اما روح نوروز و ارکان اصلی آن تقریباً مشترک واحد و سان در اقسا نقاط ایران برگزار میشود و از جمله عناصر و مولفههای ایجاد و تقویت" انسجام اجتماعی" و "وحدت ملی"به شمار میرود.
دعای تحویل سال هم خود دعا برای بهتر شدن حال و احوال هاست.
ای تغییر دهنده دلها و دیده ها
بگردان حال ما را به نیکوترین حال ها
چنین باد