یادداشت روز

تازه‌ها

اعتراضات

 

گزارش نشست‌ها

272غلامعباس توسلی
گسترش و رشد جامعه ‏شناسی در ایران‏،‏ علی‏رغم تلاش‌های قابل ملاحظه و بی‏وقفه ‏ای که طی نیم‏ قرن اخیر خاصه در محیط‏های دانشگاهی صورت گرفته و می‏گیرد، هنوز به سرانجام و خطی مشی مطمئنی نرسیده است. بارور شدن درخت دانش نوپای جامعه‏ شناسی‏‏، لازمه‏اش نه تنها پژوهش‏های مستمر‏، جامع و واقع‏گرایانه در ابعاد اجتماعی‏‏،‏ تاریخی و فرهنگی جامعه ایران و تطورات گذشته آن است؛ ‏‏بلکه غوطه‏ ور شدن در قلمرو تعاملات اجتماعی گوناگون و فراهم ساختن امکانات کافی برای پژوهش در مقیاس ملی برای درک قانون‌ مندی‏ها و دست‏یابی به نظریه‏ پردازی‏ هایی است که بتوانند جایگاه خود را در سطح جهانی باز کرده و جایگاه مطمئنی در جامعه‏ شناسی کسب کنند. جست‌ و جو و بازشناسی گفتمان‏ های عمده‏ای که چه به لحاظ نظری و چه در زمینه‏ه ای کاربردی تاکنون مطرح شده، هنوز به صورت نهایی فرمول‏بندی نشده است.

با این‏همه به نظر می‏رسد که در علوم اجتماعی و خاصه در جامعه‏ شناسی زمینه گسترده و مناسبی برای توسعه و رشد کیفی مناسبی برای عالمان و محققان طی پنجاه ‏سال اخیر فراهم شده است: از زمینه‏ سازی‏ های قبل از انقلاب که بگذریم که در حد خود مقدمات خوبی را فراهم نمود‏، گسترش و توسعه رشته‏ های مختلف علوم اجتماعی در سطح دانشگاه‏ها به خصوص در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا، توسعه تحقیقات اجتماعی در دانشگاه و بیرون از دانشگاه‏ها و توجه و عنایت خاص به ترجمه و تألیف مباحث نظری و کاربردی طی دوره‌های اخیر، از اقبال خاصی برخوردار بوده است. به نحوی که در یک نگاه گذرا چندین انتشارت تخصصی در زمینه پخش کتب و مجلات علوم اجتماعی شکل گرفته و سایت‏های متعددی به وجود آمده است. در فهرستی که از سوی انتشارات جامعه ‏شناسان اخیراَ منتشر شده نزدیک به 1300 عنوان کتاب شامل نظریه‏ها و حوزه‏ها (544 عنوان)، مسائل اجتماعی ایران (251 عنوان)، روش‏های تحقیق و آمار (141 عنوان) و ... که در سال‏های اخیر تألیف و ترجمه شده است‏، نشان دهنده تلاشی است که اصحاب علوم اجتماعی برای دستیابی به سطح کیفی و کمی مطلوب از خود نشان داده‏اند.

از سوی دیگر ما با سیل عظیم دانشجویان و بعضی فارغ التحصیلان سطوح کارشناسی ارشد و دکترای جامعه شناسی، مواجه هستیم که بازار موجود را به سمت اشباع پیش می‏برد؛ رساله‏ ها و پایان‏ نامه ‏های کارشناسی ارشد و دکترا‏، هرچند همه از کیفیت مطلوب برخوردار نیستند اما غالباً به لحاظ عنوان و نوع کار در شمار پژوهش‏ها و کارهای تحقیقاتی این رشته ‏ها به حساب می ‏آیند و بعضاً‏ مقالات و کاربردهای نیز به همراه داشته است.

بالاخره لازم است در اینجا از تلاش‏های بی‏وقفه و گسترده انجمن جامعه‏ شناسی ایران در جهت توسعه تشکل جامعه‏شناسان در مقیاس ملی و بین‌المللی و تشویق محققان و توسعه کمیته‏های تخصصی و برگزاری سمینارها و همایش‏ها در طی دهه‏های اخیر نام ببریم که حقیقتاَ جای خوشحالی و سپاسگزاری دارد.

به نظر می‏رسد که علی‏ رغم بیم‏ها و نگرانی‏ هایی که از کمبودها و ضعف‏ کیفی این حرکت عملی در زمینه علوم اجتماعی ممکن است به حق وجود داشته باشد، اما با این‏ همه زمینه ‏های خوبی فراهم شده است که با استمرار و پایداری و مشارکت بیشتر یکایک اصحاب علوم اجتماعی امیدواری‌هایی را برای جهش ‏های تازه نوید می‏دهد.

انجمن جامعه ‏شناسی ایران وارث همه این تلاش‏ها و کوشش‏ها و بستری مناسب برای جهش ‏های آینده علوم اجتماعی است و جا دارد دانش پژوهان‏‏، اساتید‏، دانشجویان و علاقمندان به توسعه و گسترش علوم اجتماعی، زیر چتر این تشکیلات یکپارچه شوند و برنامه‏‏ های آتی این رشته عملی را تدارک ببینند؛ زیرا اگر حرکت دسته جمعی و اراده قاطع و وجدان آگاه همه کسانی که عمر خود را در آموزش و پژوهش علوم اجتماعی گذرانیده‏اند نتواند این بار سنگین را به منزل برساند‏، از دیگرانی که از از دور دستی بر آتش دارند انتظار معجزه نباید و نمی‏توان داشت.

استقلال دانشگاه و ازادی آکادمیک

چند رسانه ای

مجله جامعه شناسی

مجله مطالعات

پیوندها

حمایت از انجمن و حامیان مالی (2)

عضویت در انجمن جامعه شناسی ایران1402

حامی باش