سخنرانی با عنوان «پارادایم تفسیرگرایی، نقد خوانش تفسیرگرایی و آموزش و پرورش از دید تفسیرگرایی»

زمان: پنجشنبه 7 آبان ماه 94 ساعت 15 تا 17

مکان: رشت، دانشگاه فرهنگیان، پردیس بنت الهدی صدر، سالن اجتماعات

سخنرانی ح.ا. تنهایی با عنوان "پارادایم تفسیرگرایی، نقد خوانش تفسیرگرایی و آموزش و پرورش از دید تفسیرگرایی» در دانشگاه پردیس بنت الهدی صدر گیلان، ساعت 15 آغاز شد. 

در این سخنرانی استاد ح.ا.تنهایی با ذکر مقدمه ای در خصوص اهمیت و ضرورت پرداختن به موضوع نظری پارادایم تفسیری میان موضوعات گوناگون رایج اجتماعی، به ایراد سخنرانی پرداخت و طرح این مساله را بعنوان ماموریتی بحکم وظیفه شاگردی و رسالت شناساندن مکتب کنش متقابل نمادی از جانب استادش و بنیانگذار این مکتب، پروفسور هربرت جی بلومر از یک سو، ضرورت عملی شدن علم توسط معلمین که خود نیز بخشی از این بدنه بشمار می رود، نفهمیده و بد فهمیده شدن پارادایم تفسیرگرایی از دیگر سوی و از همه مهم تر کارایی این پارادایم در خدمت به جامعه امروز و حل مسائل اجتماعی میهن بر شمرد.

مدیر گروه تخصصی جامعه شناسی تفسیری انجمن جامعه شناسی ایران در معرفی پارادایم تفسیرگرایی ادامه داد: این یک پارادایم علوم رفتاری است که صرفا محدود به حوزه جامعه شناسی نمی شود، بلکه هر کجا که سخن از آدمی به میان آید، موضوعیت می یابد. سپس در هم سنجی تفسیرگرایی با سایر پارادایم ها به تفاوت تفسیرگرایی با سایر پارادایم ها اشاره نمود و خاطر نشان کرد: مدلهایی چون انگیزه- پاسخ، عوامل گرا، متغیر شناسی در بررسی علل فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در حاکمیتی یک سویه بر بشر، برای انسان عاملیتی قائل نمی شوند چرا که ریشه در جبر گرایی فلسفی دارند.

دکتر تنهایی سپس افزود: در تفسیرگرایی رفتار بشر سازواره ای است با همه گونه ها یا species نه تنها در عنصر اراده، که در عنصر فهم یا understanding متفاوت است، همان چیزی که او را مسئول در برابر هر انتخابی می کند. پس در این پارادایم بجای واکنش یا reaction، کنش یا actionمفهومی مورد پذیرش است. این درحالیست که کنش خارج از چارچوب دستگاه نظری دورکهیم یا اسکینر، maladjust خواهد بود و کنشگر کجرو خوانده می شود.

مدیر گروه تفسیری انجمن جامعه شناسی ایران سپس به مهم ترین کج فهمی در تعریف پارادایم تفسیری در ایران پرداخت که نسل به نسل رخ داده است و آن نیست مگر تعریف مغشوش و مغلوط "کنش" که ذهنی و فردی پنداشته و باورداشته شده است و از آنجا که آنها کار جامعه شناسی را بررسی سازمانها و کلان ساختارها می دانند، تفسیرگرایی را بلحاظ پرداختن به کنش بعنوان امری فردی و ذهنی در این راه بکار نمی بندند.

او در ادامه به تبیین مفهوم کلیدی "فهم" و نقش آن در کنش دانش آموزان در گروه های مرجع و همالان، سازمان آموزش و پرورش و والدین پرداخت و راه درست تغییر بر مبنای فهم (دیالکتیک بین ذهن و عین) و کنش (واقعیت اجتماعی ترکیبی از دیالکتیک ذهن و عین) را موشکافانه و با ذکر مثال های مختلف در حوزه آموزش و پرورش تشریح نمود.

به این ترتیب در جامعه شناسی آموزش و پرورش از نگاه تفسیرگرایی نکات مهمی که در خور توجه بایستی قرار گیرد، عبارتند از :

1. معلم و شاگرد هر دو کنشگرند و بر اساس فهم ( عینی و ذهنی) کنش اجتماعی می کنند.
2. چگونگی انتخاب بر مبنای فهم بمعنای احتساب عملگرایانه بوده و انسان ضرورتا pragmatist یا عملگراست. اگر در فلسفه آموزش و پرورش نگاه را از سنت به امروز پیشرفته بیافکنیم، برنامه ریزی ها برای تغییر و تربیت، نه بر مبنای بخشنامه و دستورالعمل، بلکه بر مبنای کنشگری در جامعه تفسیری رخ می دهد.
3. روش حل مساله دیویی از دانش آموزان کنشگرانی می سازد که در معرض محتوای آموزشی از پیش تعیین شده و در package قیاسی فراهم شده با روش حل در دسترس نخواهند ماند.
4. بین مفهوم افتراقی "تاثیر" یا influence با مفهوم تعیّن یا determination تفاوت وجود دارد. کنش اساسا تفسیری است و در ساختار سیستمی کنشها مشابه پنداشته می شوند در حالی که در جامعه شناسی تفسیری کنشها متفاوتند.

حسن ختام سخنرانی مدیر گروه تفسیری در جمع 200 نفره دبیران علوم اجتماعی و مطالعات اجتماعی این آیه شریفه بود"ان الله لا یغیّرُ ما بقومٍ حتّی یغیر ما بِانفسهم".

سخنرانی ساعت 17 به اتمام رسید و پس از سخنرانی، دانشجویان علوم اجتماعی و مطالعات اجتماعی به گفتگو درباره تحلیل تفسیری مسائل اجتماعی پرداختند.

گفتنی است که در این مراسم دکتر پری مسلمی پور معاون آموزشی، دکتر امجدی معاونت پژوهشی اداره کل آموزش و پرورش، ریاست دانشگاه، جعفری، ریاست بهزیستی رشت، انجمن علمی آموزش و پرورش، گروه های آموزشی آموزش و پرورش، اساتید و دانشجویان گروه مطالعات اجتماعی حضور داشتند.نشست در ساعت 17 پس از پرسش و پاسخ حضار با استاد به پایان رسید.

سخنرانی با عنوان «جامعه‌ شناسی نظری: نقد و بررسی و کاربست آن»

مکان: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه گیلان

زمان: شنبه نهم آبان 1394 ساعت 10 تا 12

سخنرانی دکتر ح.ا. تنهایی با عنوان «جامعه‌ شناسی نظری: نقد و بررسی و کاربست آن» راس ساعت 10:30 صبح در تالار حکمت دانشگاه گیلان آغاز شد.

در این سخنرانی دکتر تنهایی کج فهمی پارادایم تفسیری، نادرستی در ترجمه کتابها، شرح نادرست در کتابهای تألیف شده و از همه مهمتر تعیین ایشان بعنوان سخنگوی مکتب کنش متقابل نمادین در ایران از سوی پرفسور هربرت بلومر را هدفهای سفر پژوهشی دانست.

مدیر گروه تفسیری در آغاز سخنان خود با اشاره به نظریات مرتن بعنوان یکی از شاخص ترین افراد حوزه جامعه‌ شناسی نظری، به تفاوت نظریه‌ های جامعه ‌شناسی و جامعه ‌شناسی نظری پرداخت. وی به افرادی چون مرتن، لائر، هندل، استراوس، بودن، بوریکو، گورویچ، کالینز و بلومر به چگونگی ساختن نظریه‌ از مشاهدات و مطالعات میدانی اشاره کرد و همچنین با توضیح تفاوت نقد شخصی و نقد علمی نظریه‌ ها، خرافه های علمی که ناشی از مکتبی دیدن مفاهیم جامعه ‌شناسی است، را مورد بحث قرار داد.

او در بیان تفکیک مفاهیم مکتبی و فرامکتبی با اشاره به مفاهیم فرامکتبی دیالکتیک، تضاد، نظم، ساخت و کارکرد، این مفاهیم را چندمعنایی دانست و در نظریات مختلف این موضوع را تحلیل کرد. ایشان نظریه اخلاق پروتستان و روح سرمایه داری وبر، نظریه خودشکوفاشدگی مرتن و نظریه عاملیت و ساختار گیدنز را بعنوان گونه‌ هایی از دیالکتیک چنداسلوبی، هم فراخوانی نظم و پویایی در نظریه ‌های جامعه ‌شناسی، تفاوت تحلیل کارکردی و کارکردگرایی از نظر مرتن، تفاوت سوسیالیسم فرهنگی از نظر دورکهیم و سوسیالیسم راه های تولیدی از نظر مارکس را با تحلیل عنصری شرح داد و همه نظریه ها را تلفیقی دانست.

در پایان ایشان دو دوره معرفت شناسی را شناسایی کرد که در دوره اول جداسازی علوم مبنای کار دانشمندان بود و در دوره دوم چند رشته ای بودن علوم مورد توجه قرار گرفت. وی به نقل از گورویچ برسازی ساخت جدید را مستلزم از ساخت انداختن ساخت قبلی دانست.

کارگاه «نگاهی روش شناختی با پارادایم تفسیرگرایی در علوم رفتاری با تاکید بر جامعه‌ شناسی»

مکان: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه گیلان

زمان: شنبه نهم آبان 1394 ساعت 14 تا 16

کارگاه «نگاه روش شناختی پارادایم تفسیرگرایی در علوم رفتاری با تاکید بر جامعه‌ شناسی» با تلاوت آیاتی از قرآن ساعت 14 آغاز شد. دکتر علی یعقوبی، نماینده انجمن جامعه ‌شناسی ایران در گیلان و معاون آموزشی دانشگاه گیلان، هنگام معرفی دکتر تنهایی، در سخنان خود، وی را صاحب مکتب و برنامه پژوهشی معرفی کرد. سپس دکتر تنهایی اهداف این کارگاه را انتقال دانش به دیگران و شنیدن نظرات موافق و مخالف در روابط متقابل دانست. ایشان پارادایم تفسیری را بر اساس مدل چند رشته ای که در سالهای پس از دهه 60 میلادی مطرح شد، در مقابل پارادایم عوامل گرایی قرار داد و به مقایسه از نظر هستی شناسی و روش شناسی پرداخت.

در تبارشناسی هستی شناسی پارادایم تفسیری، رئیس انجمن نمادی جامعه ‌شناسی تفسیرگرایی ایران، نظریه کولی درباره سلف (self) را شرح داده و گفت: در نظریه کولی فشار اجتماعی می‌تواند عاملیت را به عوامل بیرونی بدهد. اما در تفسیرگرایی امریکایی با خود بازنگر این عاملیت به کنشگر داده می‌شود. وی در این بخش سه عنصر کنش بر اساس فهم، خود و انتخاب مبتنی بر احتساب عملگرایانه را عناصر کلیدی پارادایم تفسیری به شمار آورد.

در بخش روش شناسی، دکتر ح.ا.تنهایی با شرح سه مدل علی، متغیرشناسی و انگیزه- پاسخ به نقد پارادایم عوامل گرایی پرداخت. مدیر گروه جامعه ‌شناسی تفسیری سه رویکرد قیاسی، استقرایی و ابداکشنیسم (کنش پژوهشی) را شرح داد و مدل قیاسی را به دلیل آزمون فرض های پیشاتجربی، روش جامعه شناسان صندلی نشین (arm chair) دانسته و تصریح کرد: رویکردهای طبیعت گرایانه و فرود به زمین، گراندد تئوری و میان دامنه سه روش مقبول پارادایم تفسیری هستند. با استفاده از این روش ساترلند موفق به کشف جرم یقه سفیدان شد، مالینفسکی نظریه عقده ادیپ فروید را رد کرد و مرتن بر ویژگی‌های سرندیپیتی، بازکانونی و بازپردازی نظری تاکید کرد. در این روش برای مطالعه باید وارد زندگی طبیعی و روزمره مردم شد که تنگناهایی نیز خواهد داشت. روابط درون خانوادگی یا ثروت و درآمد برخی قشرهای اجتماعی و همچنین زمان بر بودن و هزینه بر بودن این روشها برخی از این تنگناهاست.

 

اخبار مرتبط:

• رییس انجمن نمادی جامعه شناسی تفسیرگرایی ایران در کارگاه گیلان: شناخت فشارهای اجتماعی به تفسیرگرایی درست جوامع کمک می‌کند / خبرگزاری آنا دوشنبه 11 آبان 94
• کارگاه نگاهی روش شناختی با پارادایم تفسیرگرایی در علوم رفتاری در دانشگاه گیلان برگزار شد / پایگاه خبری دانشگاه گیلان 10 آبان 94
• سخنرانی علمی با عنوان پارادایم تفسیر گرایی در دانشگاه فرهنگیان رشت برگزار شد / سایت پردیس بنت الهدی صدر رشت

 

• < قبلی