نشست نقد و بررسی کتاب «درآمدی بر جامعهشناسی سلامت و بیماری» نوشته کوین وایت، عصر روز یکشنبه 15 دیماه 1392 با حضور محسن ناصریراد (مترجم کتاب)، دکتر امید زمانی و دکتر عالیه شکربیگی در مؤسسه پژواک اندیشه معاصر برگزار شد.
دکتر امید زمانی پزشک و پژوهشگر، در ابتدای جلسه با تأکید بر این نکته که جای چنین کتابهایی که با رویکرد آموزشی نوشته شدهاند، در حوزه دانشگاهی خالی است؛ گفت: کتاب حاضر میتواند یاریرسان حوزه جامعهشناسی سلامت باشد.
وی در ادامه با مد نظر قرار دادن مفاهیم پایه، به چیستی ترجمه و تفاوت آن با دگرگفت پرداخت و ترجمه را به دو دسته آشکار (ترجمهای با حفظ ویژگیهای جامعه مبدأ) و نهان (ترجمهای مطابق با فرهنگ کشور مخاطب) دستهبندی کرد و سپس تفاوت کنترل کیفیت، ارزیابی کیفیت و نقد ترجمه را بیان کرد.
سخنران این نشست همچنین، الگوهای کمی (اندازهگیری خطا و ارزیابی مثبت) و کیفی (ذهنگرایانه، پاسخمحور، مبتنی بر متن/ گفتمان، نقشگرا/ کاربردی) را برای ارزیابی کیفیت ترجمه معرفی کرد و ضمن معرفی مختصر برخی از الگوها، از انواع خطاهای دوگانه (درست یا نادرست) و غیر دوگانه (تفسیرپذیر) و نیز دستههای خطای خرد (خطای واژگانی، نحوی، معنایی و کاربردشناختی) و کلان (سبک و انسجام کلامی) نیز سخن گفت.
او سپس بخشهایی از کتاب را برای بررسی در نظر گرفت و گفت: در برخی موارد مترجم میتوانست ترجمهای روانتر، سادهتر و کوتاهتر ارائه دهد. اما با این حال مثالهایی از این دست، از ارزش کار سترگی که مترجم انجام داده است، کم نخواهد کرد. دکتر زمانی، بهویژه پاورقیهای مترجم و افزودن واژهنامه در پایان هر مبحث را یکی از نقاط برجسته و قوت ترجمه کتاب فوق برشمرد.
دکتر شکربیگی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، دیگر سخنران این نشست، پیش از آغاز صحبت درباره کتاب، از گروه جامعهشناسی پزشکی و سلامت تشکر کرد و این گروه را یکی از فعالترین گروههای انجمن جامعهشناسی ایران دانست و در ادامه مواردی را در خصوص نقد کتاب مطرح کرد. دکتر شکربیگی پس از معرفی شکلی و صوری کتاب، به توصیف ساختار کتاب پرداخت و نقطه قوت کتاب حاضر را واژگان و اصطلاحات تخصصی آن دانست که در پایان هر فصل آمده است.
در بررسی محتوایی کتاب، ایشان تمامی فصول را به تفکیک مورد نظر قرار داد و این موضوع را خاطرنشان کرد که کتاب رابطه بین ساختارهای اجتماعی و تولید و توزیع سلامت و بیماری را در جامعه مدرن نشان میدهد و این مفروضه را پی میگیرد که بیماری، فرایندی اجتماعی است.
دکتر شکربیگی، یکی دیگر از نقاط قوت کتاب را مثالهای بسیار عنوانشده برشمردند که نویسنده از طریق آنها سعی در معرفی مفاهیم داشته و این موضوع توانسته است به فهم و درک بیشتر خواننده یاری رساند.
وی در بخش دیگر سخنان خود، مواردی را در نقد کتاب بیان کرد و گفت: در این کتاب عامل مذهب مورد بررسی قرار نگرفته است که با در نظرگرفتن جامعه نویسنده قابل پیشبینی مینماید.
همچنین در این کتاب از رویکردهای وبری و کنش متقابل نمادین کمتر میتوان سراغ گرفت. به بیانی دیگر، فقط ساختارها بررسی شدهاند و عاملیت نادیده گرفته شده است. همچنین، به جایگاه رسانه در بازنمایی و سلامت به درستی پرداخته نشده است. مورد دیگر اینکه، مترجم مقدمهای را برای کتاب نیاورده است. این موضوع سبب میشود که هدف ایشان از ترجمه کتاب و مسیری که در طول ترجمه پشت سر نهادهاند، نادیده گرفته شود و مورد نهایی آنکه کتاب ویرایش محتوایی و ساختاری نشده است و اشکالات تایپی بسیاری در آن وجود دارد.
دکتر شکربیگی در انتها به نقاط قوت کتاب اشاره کرد و یکی از مهمترین آنها را نگاه جدید به مباحث پزشکی و سلامت دانست. آوردن اصطلاحات در پایان هر فصل و تغییر جامعه پست مدرن در جهت تغییر عاملیت را از دیگر موارد قوت کتاب برشمرد.
در بخش پایانی این نشست نیز، محسن ناصریراد، مترجم کتاب، از مشکلاتی که در ترجمه و انتشار کتاب با آنها روبهرو بود، سخن گفت ونبود اتفاقنظر در میان صاحبنظران برای ترجمه برخی واژگان حوزه سلامت را یکی از مشکلات اساسی عنوان کرد.
در پایان نشست، دکتر شیرین احمدنیا، مدیر گروه جامعهشناسی پزشکی و سلامت، از دکتر زمانی و دکتر شکربیگی تشکر کرد و انتشار کتابهای دیگری در حوزه جامعهشناسی پزشکی و سلامت رانوید داد.