نشست زنان، سلامت و محیط زیست شهری همراه با رونمایی از کتاب «زنان، سلامت و محیط ‌زیست شهر» با حضور مولفان این کتاب به همت گروه جامعه‌ شناسی پزشکی و سلامت انجمن جامعه ‌شناسی ایران و با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی روز شنبه 14 آذرماه 1394 برگزار شد.

شیرین احمدنیا، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی و مدیرکل پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سازمان بهزیستی کشور به‌عنوان یکی از سخنرانان این نشست گفت: هدف شهرداری تهران از تالیف این کتاب بررسی ابعاد زندگی زنان در شهر تهران بود. در یکی از گزارش‌ها که سال 88 منتشر شده، آمده است که در سه دهه اخیر سلامت زنان ارتقای قابل ‌توجهی داشته است اما هنوز فاصله زیادی با وضعیت مطلوب دارد.

تغییر سبک زندگی در سلامت زنان بسیار اثرگذار بوده است

احمدنیا با اشاره به اینکه برخی مشکلات زنان به خشونت مبتنی بر جنسیت، افسردگی و مسایل مربوط به کار برمی‌گردد، گفت: آموزش بهداشت و تغذیه به زنان بسیار اهمیت دارد زیرا تغییر سبک زندگی در سلامت زنان بسیار اثرگذار بوده است.همچنین در زمینه بهداشت بلوغ و بهداشت زناشویی هم باید آموزش‌ هایی به زنان داده شود. یکی از مسایلی که زنان با آن مواجه‌ اند فقدان رفتار بیماری مناسب است. مثلا تعدادی از زنان به دلیل سرطان پستان دچار مرگ می‌شوند چون غربالگری صورت نمی‌گیرد و در شرایط بحرانی مراجعه می‌کنند درحالی ‌که با آموزش‌های لازم می‌توان از مرگ آنها جلوگیری کرد.

وی تاکید کرد:ما در این کتاب بحث سلامت را در سطوح خرد، میانه و کلان مطرح کردیم و به اقدامات ملی و بین‌ المللی که در این زمینه صورت گرفته است، پرداختیم.

سلامت باروری به چه معناست

در ادامه این نشست امید زمانی، پزشک و عضو گروه ارتباطات سلامت و محیط‌زیست گفت: براساس تعاریف صورت ‌گرفته، سلامت جنسی بخشی از سلامت باروری است که مستلزم رویکرد مثبت به روابط جنسی و جنسیتی است که براساس آن هرکس در حوزه شخصی خود تصمیم‌ می ‌گیرد چه روابطی داشته باشد و این روابط را چگونه مدیریت کند. در سال 2002 یک تقسیم‌ بندی از بحث بهداشت باروری و جنسی صورت گرفت که بر این اساس بهداشت باروری و جنسی شامل فرزندآوری سالم، بارداری سالم، مراقبت‌ در طول بارداری و پس از آن، زندگی جنسی لذت‌ بخش و ایمن، تنظیم باروری به این معنا که فرد می‌خواهد چه تعداد فرزند و در چه فواصلی داشته باشد، حفظ سلامت دستگاه باروری و جلوگیری از بیماری‌ه ای مرتبط با آن می‌شود.

23 درصد پسران دبیرستانی برای آمیزش جنسی تا ازدواج صبر نکردند

وی گفت: در مطالعه‌ دیگری که در مورد ازدواج و آمیزش است، گفته شده 23 درصد پسران دبیرستانی نمی ‌خواستند برای آمیزش تا ازدواج صبر کنند و 20 درصد مردد بودند. این مطالعه گزارش می‌دهد که خودکفایی، هنجارهای اجتماعی درک ‌شده و درک از خطر ابتلا به ایدز و بیماری ‌های آمیزشی با تمایل به باکره ‌ماندن مرتبط است و برنامه ‌هایی که فقط روی آگاهی ‌دهی متمرکز هستند فقط اطلاعات به بچه ‌ها می‌دهد بدون اینکه به آنها مهارت داده شود و در نهایت تاثیری بر این تمایل ندارند.

تجربه ‌های غیرمتعارف آمیزش جنسی

به گفته زمانی، در مطالعه دیگری گزارش شده بود که 28 درصد نوجوانان 15 تا 18 ساله در تهران تجربه آمیزش جنسی داشتند و 73 درصد از این موارد در پسرها با بیش از یک شریک جنسی بوده است. کسانی که مصرف الکل، دخانیات یا مواد روان‌ گردان داشتند، بیش از دیگران احتمال داشت تجربه جنسی داشته باشند.گزارش دیگری نشان می‌دهد 20 درصد سربازها در شهر تهران سابقه تماس جنسی با غیرهمسرشان را داشته ‌اند و مصرف کاندوم در این افراد حدود 38 درصد بوده است.

بیش از 11 درصد 15 تا 19 ساله‌ ها تجربه رابطه جنسی خارج از ازدواج دائم داشتند

زمانی گفت: مطالعه دیگری در هفت شهر کشور انجام شده بود که نشان می ‌داد بیش از 11درصد پاسخگویان گروه سنی 15 تا 19 سال رابطه جنسی خارج از ازدواج دائم را تجربه کرده بودند و فراوانی آنها در پسرها سه برابر دختران بود. مطالعه‌ دیگری در شهر تهران نشان داد 52 درصد دختران دانشجویی که در خوابگاه اقامت داشتند دوست پسر و 10 درصد آنها آمیزش قبل از ازدواج داشتند. تحقیقات متعددی نشان می ‌دهد که روند افزایش روابط جنسی پیش از ازدواج روندی جهانی است و تغییراتی که در ساختار و کارکرد خانواده اتفاق افتاده، روی آن موثر بوده است.

به گفته زمانی، مطالعاتی که در ایران درخصوص اختلال عملکرد جنسی انجام شده است، نشان می‌دهد که حدود 31 درصد زنان حداقل یک اختلال عملکرد جنسی داشتند و این مساله با سن بالاتر، تحصیلات کمتر و سن ازدواج زیر 18 سال رابطه دارد. 35 درصد زنانی که دچار اختلال عملکرد جنسی هستند به پزشک مراجعه نمی‌کنند. 50 درصد طلاق ‌ها در تهران به‌ صورت مستقیم یا غیرمستقیم مربوط به مشکلات جنسی است. در پژوهش دیگری بین زوج ‌هایی که در تهران متقاضی طلاق بودند 66 درصد مردان و 68 درصد زنان از زندگی جنسی با همسرشان راضی نبودند و عملکرد جنسی خوب در زنان از مردان بسیار پایین ‌تر بود.

مردان بیش از زنان به رابطه نامشروع گرایش دارند

عضو گروه جامعه ‌شناسی پزشکی و سلامت انجمن جامعه ‌شناسی ایران با اشاره به زمینه‌ های اجتماعی و فرهنگی که بر سلامت جنسی و روانی اثرگذار هستند، گفت: زنان تحصیلکرده آگاهی و اطلاعات بیشتری دارند اما زنان آسیب‌ دیده اجتماعی بیشتر دچار مشکلات باروری و جنسی هستند. براساس این پژوهش ‌ها وضعیت کلی توانمندی زنان در امور جنسی و باروری در حد متوسط و بالاست. این مطالعات نشان می ‌دهد مردان بیش از زنان به رابطه نامشروع گرایش دارند که این مساله به دلیل نارضایتی جنسی در روابط زناشویی و هیجانات جنسی است. همچنین سلامت روان افراد متاهل 5/2 برابر بدتر از مجردهاست.

وی خاطرنشان کرد: چالش‌هایی در زمینه سلامت باروری و جنسی زنان وجود دارد که برخی عوامل مانند فقر، اعتیاد، فقدان دسترسی به خدمات بهداشتی، پدرسالاری و..‌. در ایجاد و تشدید این مشکلات نقش دارند.

تاثیر سلامت روان زنان بر سلامت روان نسل آینده

دکتر امیرهوشنگ مهریار، استاد روانشناسی دانشگاه شیراز و استاد موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ ریزی که نگارش فصل «سلامت روان زنان» این کتاب را برعهده داشت نیزگفت: سلامت روان زنان به این جهت اهمیت دارد که پرورش نسل آینده برعهده زنان است و اگر سلامت آنها به مخاطره افتد، این مساله روی سلامت کودکان نیز اثر می‌ گذارد.

مهریار گفت: برای اندازه‌ گیری سلامت روان بیشتر به موارد منفی مانند استرس، اضطراب و... توجه می ‌شود و سلامت روان افراد برحسب وجود یا فقدان خصوصیاتی که مغایر با سلامت است، مورد اندازه‌ گیری قرار می‌گیرد و بر این اساس اختلالات روانی طبقه ‌بندی می‌شوند. یکی از انواع اختلالات روانی، افسردگی است که در شرایط خاص یک نوع واکنش طبیعی شامل غم، غصه، ناامیدی، بی‌حالی و... است اما وقتی از حد معینی بگذرد و مداومت پیدا کند، حالت بیمارگونه ایجاد می‌شود.

تفاوت افسردگی در میان دختران و پسران، قبل و بعد از بلوغ

وی با اشاره به اینکه در سراسر دنیا میزان افسردگی در زنان بیش از مردان است، خاطرنشان کرد: در ایران افسردگی در سطح بالایی است و زنان تقریبا دو برابر بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند که این مساله نه تنها روی رفاه، سلامت و سازگاری خود آنها، که روی سیستم خانواده و تربیت بچه‌ها نیز اثر می‌گذارد و احتمال افسرده ‌بودن بچه‌ ها بیشتر می‌شود. علاوه بر بزرگسالان، بچه‌ ها هم ممکن است دچار افسردگی شوند. البته در سنین پایین ‌تر از بلوغ، افسردگی در میان بچه‌ ها کمتر است اما پسران در این سنین بیش از دختران دچار افسردگی می‌شوند. این در حالی است که پس از بلوغ نرخ افسردگی در میان دختران بیشتر می‌شود.

در ادامه نشست دکتر صدیقه ببران، استاد دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه دانشگاه آزاد اسلامی به ارائه مباحثی پیرامون فصل «سهم‌ زنان در سالم‌سازی و حفاظت از محیط‌زیست» این کتاب پرداخت. ببران با بیان این مطلب که بخشی از سلامت روانی انسان به محیط‌ زیست برمی‌گردد، تاکید کرد: توسعه همه‌جانبه و پایدار میسر نیست مگر اینکه به ملاحظات محیط ‌زیستی توجه شود و زنان در این توسعه لحاظ شوند.

اکوفمینیسم و رابطه زن با طبیعت

وی در رابطه با نظریه اکوفمینیسم گفت: این نظریه به ترکیب طبیعت با بحث زنان می‌ پردازد و شامل دیدگاه‌ های مختلفی از دیدگاه‌ های افراطی گرفته تا دیدگاه‌ های معتدل ‌تر است. طبق نظریه اکوفمینیسم مشابهت ‌های ویژه ‌ای بین زنان و طبیعت وجود دارد و هر دو عامل پرورش و زایش هستند و با هم بهتر می‌ سازند تا با عالم مردان. نظریه‌ های افراطی ‌تر معتقدند این مردان هستند که به طبیعت نگاه مصرفی دارند و آن را از بین می‌ برند. نظریه تقسیم ‌کار نیز زنان را عامل انتقال فرهنگ و سواد محیط‌زیستی به نسل آینده می‌داند. وی گفت: در این رابطه، مدیریت شهری ما کجای کار قرار گرفته است؟ توانمندسازی و ظرفیت‌ سازی برای زنان و آموزش آنها در حوزه محیط‌ زیست بسیار اهمیت دارد.

• < قبلی