آتنا غلام نیارمی*

بیست وهشتمین نشست گروه جامعه‌شناسی تاریخی سه‌شنبه 6 مهرماه 1395 با سخنرانی دکتر شروین وکیلی با عنوان«سیاست کوروشی و گسست سیستمی پیکربندی قدرت در جوامع باستانی» و همچنین دکتر آیت الله میرزایی با عنوان «چهره باستان گرای ناسیونالیسم در ایران» در سالن انجمن جامعه‌شناسی ایران برگزار گردید.

در ابتدای جلسه دکتر وکیلی پرسش محوری بحث خود را مطرح کرد؛ آیا می توان کوروش بزرگ را در بستر تاریخ تمدن های جهان باستان، نماینده گسستی در قدرت دانست یا خیر؟ و پاسخ پیشنهادی او در این زمینه مثبت بود. وی ادامه داد: حوزه تمدن ایرانی در دوران پیشا کوروشی و پسا کوروشی دو بافت متفاوت و دو ساخت کلان ناهمسان را دارا بوده و براین اساس گسستی چشمگیر و عام را دست کم در شش لایه توصیفی نمایان می سازد. این گذارها را می توان با ظهور کوروش همزمان دانست: 1- گذار از عصر آهن آغازین به عصر آهن پیشرفته که با رواج صنعت ذوب آهن استفاده از ابزارهای آهنی مشخص می‌شود. 2- گذار از کشاورزی ابتدایی به کشاورزی عمیق و چند برابر شدن بهره وری زمین‌های کشاورزی. 3-پیدایش اقتصاد پولی. 4-نویسا شدن چشمگیر جمعیتهای یکجانشین.5- گذار از نظامهای دینی چندخدایی باستانی به نظام دینی یکتاپرستی.6-گذار از نظامهای پادشاهی محلی به سازمان سیاسی شاهنشاهی. نتیجه آنکه کورش نماینده بازسازی مفهوم قدرت سیاسی در زمانه ای پرتکاپو بوده و شخصیتی تعیین کننده است که گذار تاریخی مهمی را رمزگذاری می کند.

در بخش دوم جلسه دکتر آیت الله میرزایی به شرح پژوهشی که در حوزه ناسیونالیسم در ایران انجام داده بود پرداخت و گفت: باستان گرایی یکی از گرایش های ناسیونالیستی در ایران است و سه نوع ناسیونالیسم باستان گرا، مذهبی و مدنی را می توان در ایران باز شناخت. با در نظر گرفتن دو جنبش معاصر ایرانیان، نتایج پژوهش صورت گرفته نشان می‌دهد توافق بیشتری بر «ناسیونالیسم مدنی» میان جامعه آماری پژوهش دیده می شود.

در پایان نشست حضار پرسش های خود را مطرح کرده و سخنرانان به آنها پاسخ دادند. این نشست از مجموعه پیش نشست های همایش علمی کوروش بزرگ بود که آبان ماه در تهران برگزار خواهد گردید.

*تهیه گزارش

• < قبلی
• بعدی >