نشست گروه جامعه شناسی شهری و مطالعات منطقه ای انجمن جامعه شناسی ایران روز سه شنبه 5 خرداد 1394 ساعت 17 با عنوان «نقش مردم در اداره شهر: داستان واکنش ساکنان شهرک اکباتان به تصمیم غلط شهرداری» برگزار شد.
«"اعتراض ساکنان اکباتان سیاسی نیست، این حرکت جنبشی اجتماعی است.» ساکنان اکباتان، دانشجویان و حامیان مردم این شهرک یکی یکی از در دفترانجمن جامعه شناسی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران به اتاق کنفرانس وارد می‌شوند تا جایی برای نشستن پیدا کنند. حسین ایمانی جاجرمی، دانشیار دانشگاه تهران و عضو شورایاری شهرک اکباتان، اولین کسی است که صحبت می‌کند. او از حق شهر و شهروندی می‌گوید و این‌که جنبش‌های اجتماعی خواستار تغییر شکل شهر هستند. شهری که به هم ریخته شده: «شهرداری در شهرک اکباتان تبدیل به کاسبکار شده است».
هدف گردهمایی بررسی جامعه شناسانه این مسأله است. مدتی است که مردم شهرک اکباتان شاهد مشکلات متعدد در فضای زندگی شخصی‌شان شده اند. آن‌ها معتقدند که به واسطه مداخلات بدون برنامه ریزی صحیح، و سیاست‌های سودجویانه مدیریت شهری، زندگی آرامشان مختل شده. از مهم ترین مشکلات آن‌ها تغییر کاربری فضای سبز به مگا مال و تأسیس پردیس دانشگاهی شهید بهشتی در شهرک و تعرض به مشاعات و فضای سبز است. حجم بارگذاری ها و ساخت وسازهای فرامنطقه ای در سال های اخیر بدون توجه به طرح تفصیلی و اولیه شهرک و نصاب های شهرسازی آن انجام شده و در عمل آن‌جا را به شهرکی بی دفاع بدل و موجب ناراحتی و اعتراض مردم عادی را فراهم کرده است. مردم اکباتان برای این‌که اعتراضشان به گوش مسؤولان برسد، چندباری با تجمع آرام در شهرک و با شعارهای «ساخت وساز بی‌قانون تخریب باید گردد/ فرمایش رهبری اجرا باید گردد»، «اکباتان بیدار است/ از ساخت و ساز بیزار است» اظهار گله مندی کردهاند.
ایمانی می‌گوید: «اهداف اعتراض مردم شهرک اکباتان کاملاً مشخص است. آن‌ها مخالف از بین رفتن فضای سبز و ساخت‌وساز هستند. آن‌ها وابسته به جریان‌های سیاسی نیستند. آن‌ها در مخالفت با مسؤولان حاکم اقدامی نمی‌کنند. مردم پیش برنده این جنبش اجتماعی هستند. زنان خانه دار و کارمند از مهم ترین معترضان به این مسأله به شمار می‌آیند".
او بر این باور است که این بار مردم طبقه متوسط خواستار جلوگیری از تغییرات کالبد شهری شده اند و خواسته آن‌ها ملموس، روشن و آشکار است.
تخلفات شهرداری در بزرگ‌ترین شهرک کشور
هموطن، عضو شورایاری شهرک اکباتان که پوشه قرمزرنگ سند و مدرک را روی میز گذاشته، به گذشته اکباتان، آغاز تخلفات شهری و اقدامات شورایاری برای رسیدگی به این پرونده نقب می‌زند: «اکباتان بزرگ ترین شهرک ایران است. این شهرک در دهه پنجاه در دو میلیون متر مربع با پیش‌بینی بیست هزار واحد مسکونی ساخته شده است. دو بلوک از این شهرک در ۱۳۵۶ به اتمام رسید و بقیه آن بعد از انقلاب تا ۱۳۷۴ تکمیل شد. بر اساس برنامه ریزی در ساخت این شهرک، بین فاز یک و دو ۵/۱۹ هکتار به فضای سبز اختصاص داده شده که شهرداری درست در همین فضا اقدام به ساخت وساز کرده است".
او به مهم ترین تخلفات شهرداری در شهرک اکباتان فهرست وار اشاره می‌کند: «برخلاف آن‌چه در اساسنامه این شهرک آمده، در ۱۳۸۲ شهرداری اقدام به ساخت فرهنگسرا و فروشگاه شهروند در زمین‌های بین فاز یک و دو کرد. از طرف دیگر ساخت پایانه مترو در این شهرک صدمات جبران ناپذیری به آن زد. درحالی که طبق قانون پایانه ها باید خارج از فضاهای مسکونی احداث شود. ساخت پردیس دانشگاه شهید بهشتی یکی دیگر از تخلفات صورت گرفته در شهرک اکباتان است. طبق قانون پردیس‌ها نباید در شهرک‌های مسکونی ساخته شوند. بزرگراه ستاری یکی دیگر از اتفاقات بد برای مردم شهرک بود که آن را به دو نیم کرد که باز هم پای شهرداری در این تخلف در میان است.
هموطن از ساخت سازه هایی نام می‌برد که هیچ گونه همخوانی با سازه های موجود در شهرک ندارد، درحالی که طبق قانون باید این اصل در ساخت سازه‌های جدید رعایت شود: «دور میدان بسیج هم تبدیل به یکی از معضلات مردم اکباتان شده، شهرداری در اطراف آن مجوز ساخت یازده واحد تجاری را داده که به شدت تولید ترافیک می‌کند. از سوی دیگر فروشگاه های مگامال باید هماهنگ با میزان سرانه مردم باشد.بر اساس این سرانه درشهرک 1000 واحد تجاری باید وجود داشته باشد در حالی که در حال حاضره در شهرک اکباتان ۱۲۰۰ واحد تجاری در اکباتان وجود دارد. یعنی درحال حاضر دویست واحد تجاری در شهرک اضافی است. او هم چنین از تغییر کاربری فضای سبز شهرک می‌گوید: «اخیراً اطراف بلوک نوزده دارالقرآنی احداث شده است و این برخلاف قانون است. تخلفات شهرداری طبق مدرک و مستندات موجود است و هر اتفاقی در شهرک بیفتد مسبب آن شهرداری است. ما در حد توانمان تا آن‌جاکه توانستیم به همه مسؤولان مربوط مراجعه کردیم. از شورای شهر بگیر تا وزیر راه و شهرسازی اما تاکنون کسی به پرونده مردم شهرک اکباتان رسیدگی نکرده است. درحال حاضر این پرونده به وزیر راه و شهرسازی ارائه و کمیته فنی در این زمینه تشکیل شده است، با این‌حال هنوز نتیجه ای از این کمیته منتشر نشده است".
در فضای سبز شهر بنای حوزه علمیه هم جایز نیست
محمد ایران منش، مدرس دانشگاه، هم اتفاقی را که در شهرک اکباتان افتاده بخشی از سلسله تخلفات شهردای در تهران عنوان می‌کند: «اکباتان الگویی از تجاوزات شهرداری بر فضاهای شهری و سبز تهران است؛ باغ کن، شهران او حرکت مردم اکباتان را نوعی نقد نوشتاری به مسؤولان شهری می‌داند، مسؤولانی که آسایش مردم در یکی از بزرگ‌ترین شهرک‌های مسکونی خاورمیانه را نادیده گرفته و قربانی سرمایه کردهاند.
حسین ساعتچی یزدی، وکیل پایه یک دادگستری و ساکن اکباتان، هم از منظر اسلام و حقوق شهروندی به نقد مسائل اکباتان می‌پردازد: «از منظر اسلام در روایت‌های مختلف بر اهمیت فضای سبز تأکید شده، پیامبر اسلام می‌گوید که سه چیز مایه روشنایی است: سبزه، آب روان و روی خوب. اسلام کندنِ درخت را حرام کرده. بنابراین آقایانی که با این طرز تفکر آشنا هستند چگونه اقدام به تخریب فضای سبز می‌کنند. او تخلفات شهری را با مستندات حقوقی توضیح می‌دهد و در آخر می گوید که همان طور که مقام معظم رهبری فرموند: "در فضای سبز حوزه علمیه هم جایز نیست که احداث شود".
سرانجام نوبت به سؤال و جواب ساکنان اکباتان می‌رسد. این‌جا خانم های خانه داری هستند که بارها و بارها در این نشست‌ها حضور پیدا کرده اند و سؤال هایشان رنگ وبوی جامعه شناسانه دارد؛ کسانی که در شهرکی که دوستش دارند چیزی جز آرامش نمی‌خواهند
- توضیحات
- زیر مجموعه: گزارش نشست ها
- دسته: گزارش نشست گروه جامعه شناسی شهر و مطالعات منطقه‌ای
- آخرین به روز رسانی در 04 اسفند 1394