بیست و یکمین نشست از سلسله سخنرانی­های موافقت نامه همکاری سه گانه پایش در مطالعات شهری با عنوان «چالش‌های فرهنگی- اجتماعی در شهرهای جدید» روز سه شنبه 28 اردیبهشت ماه 1395 در جامعه مشاوران ایران برگزار شد.

خلاصه مباحث این نشست را در ادامه میخوانید:

پژوهش پایه این نشست با عنوان «نیازهای فرهنگی-اجتماعی شهرهای جدید» توسط نوید سعیدی رضوانی بنا به درخواست شرکت مادر تخصصی عمران شهرهای جدید برای ارزیابی چالش­های فرهنگی- اجتماعی پیش روی شهرهای جدید صورت پذیرفته بود تا راهکارهای ممکن برای برون رفت از آن تدارک دیده شود.

سخنران ابتدا به سابقه ایجاد شهرهای جدید اشاره می­کند و با اشاره به اینکه اگر مراد از مفهوم «شهر جدید» تازه شهرهایی باشد که با هدف و طرحی از پیش اندیشیده شده برپا گردند، به این تعبیر سابقه­ای طولانی در تاریخ دارند. امّا نسل جدید این شهرها، گرایش به آن حاصل الزام پاسخگویی به نیاز مسکن ساکنان شهرهای بزرگ بود که دیگر امکان و استطاعت تأمین آن در شهرهای اصلی را نداشتند و یا به لزوم برنامه ریزی برای بازسازی و ایجاد سکونتگاه­هایی باز می­گردد که در پی تخریب­های سنگین بعد از جنگ جهانی دوم (1945) باید ساخته می­شد. از جمله ایده­هایی که از نظریه پردازانی مثل ابنزر هاوارد (1889) تئوریزه شده بود.

ایجاد شهرهای جدید از اواخر دهه 1360، ایران را نیز به قافله کشورهایی که هر یک بدلیلی اقدام به ساخت «شهرهای جدید» می کردند، پیوند داد. اما یک دغدغه همیشه متولیان و ساکنان این شهرک­ها را به خود مشغول می­داشت و آن مسئله «کیفیت زندگی» در این سکونتگاه­ها بود که خود را در احساس زندگی در فضایی با هویت، با حس تعلق، فراهم بودن روابط همسایگی و اجتماعی مستحکم و احساس رضایت از زندگی در مفهوم کلی خود خلاصه می­کرد. این دغدغه آغاز پژوهشی تحلیلی و ژرفانگر در 9 شهر جدید سهند، مجلسی، پردیس، گلبهار، بهارستان، اندیشه، صدرا، عالیشهر، مهاجران و هشتگرد با هدف ارزیابی میزان چالش­های فرهنگی- اجتماعی با شاخص­هایی که به آن اشاره شد را پیش رو نهاد.

این بررسی در چارچوب نظری مبتنی بر نظریه­ ابراهام مازلو (1970) در خصوص سلسله مراتب هرمی شکل نیازهای انسانی که در پایه­ای­ترین و اساسی­ترین بخش از این الگوی هرمی شکل از تأمین نیازها برای بقا(مثل تأمین سرپناه) شروع می­شود و در اوج این هرم به نیازهای والاتر(مثل حس زیبایی، هویت، شکوفایی و ...) می­انجامد، صورت پذیرفت. در پایان نتایج آن نشان داد در این شهرها هرچقدر در سطح پایین­تر این هرم(مثل تأمین حس مالکیت) و موارد مشابه رضایت بیشتری تأمین گردیده، امّا در سطوح بالاتر که عمدتا مسائل پیچیده ­تر و کیفی می­باشند نیل به رضایت کمتری از سوی ساکنان اعلام شده است که به دلایل و زمینه­های آن در این تحقیق پرداخته شد و با اذعان به پیچیدگی آن به پیشنهاداتی هم برای برون رفت از این شرایط رسیده­اند. در پایان با دسته بندی مسائل و مشکلات، به برنامه­هایی که در صورت عملیاتی شدن می­تواند راهکاری برای فائق آمدن بر این چالش­ها باشد هم اشاره نموده و آن­ها را توصیه می­کند.

سخنرانی با اعلام نظریات اعضای پانل و حاضران در جلسه ادامه یافت و نهایتا با پاسخ­ها و گفت و شنودی تعاملی بین حاضران و سخنران پایان گرفت.