گروه علمی- تخصصی جامعه‌شناسی کار و صنعت انجمن جامعه‌شناسی ایران یکی از نشست‌های خود را در تاریخ شانزدهم اسفندماه سال 89 به موضوع کار و بیکاری در سه دهه اخیر اختصاص داد که در آن دکتر نهاوندی به ارائه دیدگاه‌های خود پرداخت. 

آنچه در پی می‌خوانید خلاصه‌ای از بحث‌ این جلسه است:

کاریک مقوله اجتماعی ناشناخته شده است که یک معنی جهانی و ثابت در طول مکان و زمان ندارد. بعضی از فرهنگ ها بین کار و غیر کار تفاوتی قایل نیستند(کاریک فرد، فراغت فرد دیگر است). به همین دلیل بیکاری را باید یک پدیده اجتماعی دانست که تحت تاثیر شرایط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی هر جامعه‌ای شکل می گیرد. به عنوان مثال در بریتانیا بیکاری یک مشکل کاملاً مردانه است در حالیکه در ایتالیا و فرانسه این مشکل برای زنان و جوانان نیز بسیار مورد توجه قرار می گیرد. در کشور ما نیز بیکاری بیشتر یک مشکل مردانه در نظر گرفته می شود و جامعه از بیکاری جوانان پسر و مردانه ابراز نارضایتی و نگرانی می‌کند. برای شناسایی وضعیت کار و بیکاری  در ایران بهتر است که وضعیت ایران را در مقایسه با کشورهای همسایه که از لحاظ فرهنگی دارای شباهتهای زیادی هستند، مورد بررسی قرار داد.

در دسته بندی اقتصادی دنیا، ایران جزء کشورهای شمال آفریقا و خاورمیانه(mena) قرار گرفته است. کشورهای این منطقه به 4 دسته تقسیم می شوند که ایران جزء کشورهای شورای همکاری خلیج فارس محسوب می شود. که شامل کشورهای بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان صعودی، ایران و ترکیه است.

از خصوصیات کار و اشتغال در منطقه منا رشد قابل توجه نیروی کار است و در بالاترین سطوح ممکن قرار دارد.

از دیگر خصوصیات این منطقه پایین بودن مشارکت اقتصادی زنان  و اشتغال آنان است(بجز ترکیه). میزان بیکاری جوانان از حد متوسط بالاتر و در میان زنان نسبت به مردان بیشتر است. میزان بیکاری در مناطق شهری نسبت به مناطق روستایی بالاتر است. همچنین نرخ بیکاری در بین جوانان تحصیل کرده بالاتر از متوسط بیکاری جامعه است .برای بررسی وضعیت کشور در مقایسه با دیگر کشورهای منطقه منا، تحلیل ثانویه آمار ارائه شده مرکز آمار ایران می پردازیم و شاخص های ذکر شده را مورد بررسی قرار می دهیم. بررسی هرم سنی کشور در سه دهه اخیر رشد قابل توجهی را در جمعیت جوان کشور نشان می دهد. در دهه 1355 تا1365 کشور دارای بالاترین نرخ رشد(91/3) خود بوده است. و این جمعیت در سال 85 به سن 20 تا 29 سال رسیده است. مقایسه جهت 15 تا 64 سال نشان می دهد که در سال 85 این جهت نسبت به سال 65،2/93 درصد رشد داشته است و حاکی از بالا بودن عرضه نیروی کار در کشورمان است. بررسی درصد بیکاری در گروههای مختلف سنی نشان می دهد که جمعیت جوان دارای نرخ بیکاری بسیار بالاتری در مقایسه با دیگر گروههای سنی است. به این ترتیب که گروه 20 تا44 سال داری نرخ بیکاری 4/26 درصد می باشد و در همین گروه نرخ بیکاری زنان 5/22 و مردان 11 درصد است که حاکی از بیشتر بودن نرخ بیکاری زنان جوان در مقایسه با مردان جوان است. در طی سالهای 65 تا 85 سهم مردان از جهت فعال از 8/89 به 5/84 درصد کاهش یافته و در عوض سهم زنان از جمعیت فعال از 2/10 به 5/15 درصد افزایش یافته، ولی علی رغم این افزایش باز هم زنان سهم بسیار اندکی در مقایسه با مردان دارند.نرخ مشارکت اقتصادی کشور نیز وضع مشابهی را نشان می دهد. مشارکت اقتصادی مردان در سالهای 65 تا85 از 4/68 درصد به 8/62 درصد کاهش یافته و مشارکت اقتصادی زنان از 2/8 به 15 درصد رسیده است. که علی رغم این افزایش سهم مشارکت اقتصادی زنان بسیار پایین است.

آخرین شاخص بررسی شده درصد اشتغال در بخش‌های اصلی اقتصادی است. در طی سال‌های مورد بررسی بخش خدمات که بیشترین سهم از اشتغال را داشته است، روند رو به رشدی را داشته است و از 45/42 به 8/46 درصد رسیده است. و بخش کشاورزی نیزکه کمترین سهم را داراست از 29 درصد به 5/20 درصد کاهش یافته است.

 

• < قبلی
• بعدی >