عصر روز دوشنبه 23 دی ماه 1392 گروه علمی- تخصصی جامعه‌شناسی علم و فناوری، میزبان دکتر مقصود فراستخواه بود که در این نشست نتایج پژوهش خود را پیرامون «نابرابری و آموزش عالی در ایران» ارائه نمود.

خلاصه این بحث را ادامه می‌خوانید.

برابری به معنای حقوق بشری آن «برابری شهروندان در تمام بخشهای زندگی اجتماعی» تعریف می شود؛ یعنی به تعبیری برابری بخت‌های زندگی. در سپهر معرفتی امروزین برابری با مساوات تفاوت یافته است. آخوندزاده، میرزا ملکم خان و ... گفتمان برابری در فضای نخبگی به وجود آمد و نشانه آن انتشار روزنامه مساوات است. اما بین دین شناسان تحول گرا و نوگرا واژه برابری دچار تغییر شده است. جان رالز برابری را طرحی از انتخاب اجتماعی و همنوایی اجتماعی و در پی ایجاد نظم رضایت بخش از اشتراک مساعی و تقسیم عواید اجتماعی با موازنه رضایتبخش برای خواسته های رقیب و برابری بختهای اجتماعی می داند و معتقد است این برابری فقط تحت شرایط آزادی میسر است.

نابرابری در آموزش عالی ایران در چند مقوله به شرح جدول زیر ملاحظه می شود :

مسئله: فروش آموزش و مدرک با کیفیت بسیار نازل و بی ضابطه ارزشیابی چه در ورودی و چه در فرایندهای خروجی مانند پردیس­ها و افزایش بی ضابطه ظرفیت‌ها، امری نوپدید و نوآیند است که کمتر به انباشت علم منجر می­شود. نتیجه سیطره پول بر امر یادگیری است. زیمل در فلسفه پول به این فرایند می پردازد که چگونه پول از متغیر وابسته به متغیر مستقل تبدیل می­شود (دیالکتیک فرم و محتوا). پول که برای صورت بندی تولید و مبادله است اما الآن به شیء تبدیل و باعث بی­رحمی پول شده است.

آراء صاحبنظران: لیندون جانسون (2001) از آموزش به عنوان سرمایه گذاری عمومی در محتوای زندگی اجتماعی یاد می­کند و معتقد است: «در یک تحلیل واقعی راه حل های همه مسایل ملی و جهانی در یک کلمه ختم می­شود و آن "آموزش" است». جینس، برنشتاین و بوردیو در نظریات خود به تأثیر آموزش در بازتولید اجتماعی و فرهنگی می­پردازند.

ریشه قضیه در کجاست؟ در ایدئولوژی های نابرابرساز. پس دانشگاه ایرانی نیاز دارد خود را از تسلط ایدئولوژی‌های نابرابرساز رها کند.

اقتصاد در جریان آموزش عالی همه کاره نیست و باید سیاستها نیز به کمک بیایند که شومپیتر در بحث اقتصاد بازار نیز به این موض ع اشاره ای داشته است. بنابراین آموزش عالی نمی تواند و نباید کاملاً به تابعی از بازار تبدیل شود. از آراء فایرابند، لیوتار، سعید، دلوز، دریدا، گلدنر، کوهن، گرامشی، بوردیو و هابرماس در نقد درونی دانشگاه می­توان بهره برد. در حالت پست مدرن:

در دانشگاه ارزش­های مبادله­ای بر دانش غلبه یافته است (نظریه غربال)؛

دانشگاه به تدارکاتچی نهادهای قدرت و ثروت تقلیل یافته است؛

تفکر انتقادی، خلاقیت، نقد روشنگری و شور زندگی در دانشگاه به تحلیل می­رود.

  در پایان سخنرانی، آقای دکتر فراستخواه به پرسش­های علاقمندان شرکت کننده (به شرح زیر) در جلسه پاسخ گفتند.

آیا مخاطب آموزش عالی الزاماتی را به دانشگاه تحمیل می­کند؟

آیا قرار گرفتن آموزش عالی تحت سیطره پول، نمی­تواند به افزایش کیفیت نیز منجر شود؟

چرا بر بد بودن نابرابری تأکید داریم؟

ایدئولوژی های نابرابرساز را بیشتر توضیح دهید.

• < قبلی
• بعدی >