کار گروه جامعه‌شناسی فیلم وسینمای انجمن جامعه‌شناسی ایران دومین نشست خود را در تاریخ 30 دی 1392 تحت عنوان «در جستجوی روش مطالعه جامعه شناسانه فیلم» برگزار کرد. در این نشست دکتر پرویز اجلالی به سخنرانی پرداخت و گفت: در دهه‌های اخير كار در زمينه تحليل و تفسير محصولات سينمايي در دانشگاه هاي جهان عمدتاً برعهده دپارتمان‌های مطالعات سينمايی و مطالعات فرهنگي بوده است و دپارتمان های جامعه شناسی اغلب چندان علاقه ای به اين موضوع نشان نداده اند و اگر هم تلاشي شده است معمولاً در زمينه جامعه شناسی سينما بوده است تا جامعه شناسي فيلم. كارگروه فيلم وسينما قصد دارد تا با برگزاري يك سلسله سخنرانی ها تحت عنوان كلي "در جستجوي روش مطالعه اجتماعي فيلم های سينمايی"به فراهم آوردن فرصت بحث و گفتگو در ميان علاقمندان به مطالعات سينمايی به منظور كوشش بيشتر برای شناخت روش شناسی مطالعه اجتماعی (جامعه شناسانه) فيلم های سينمايی كمك كند.

وی افزود: هرچند که سینمای ما قوی است اما دانش های سینمایی در کشور ما ضعیف هستند و در حد و اندازه سینمای ما نیستند. وظیفه ما در مقابل این نقص این است که به تولید این دانش کمک کنیم. تشکیل گروه‌هایی که در آن‌ها پیرامون سینما اندیشه می‌شود، می‌تواند به تقویت دانش سینمایی کمک کند.

او در ادامه به تفکیک میان جامعه شناسی سینما و جامعه شناسی فیلم اشاره کرد و گفت: افتراق میان این دو حوزه از مطالعات سینمایی از سال 1946 مطرح شده است.

او در توضیح تفاوت‌های این دو خاطر نشان کرد: جامعه شناسی سینما راجع به نهاد سینما است. سینما نهادی اجتماعی است که فرهنگ، دولت، اقتصاد و تکنولوژی نیز بخشی از آن هستند. اما جامعه شناسی فیلم شناخت فیلم از دیدگاه اجتماعی است. در نتیجه نگاه به فیلم از دید اجتماعی، اصطلاح «وضعیت سینمایی» ساخته شد که به رابطه‏ سینما و مخاطب می‏پردازد. جامعه شناسی فیلم رابطه‏ جهان اجتماعی و جهان فیلم را بیشتر می‏کاود. به این معنی که هنگام تحلیل فیلم و آشکار کردن عناصر و معانی خاص آن، به دنبال پیدا کردن آنها در جامعه می‏رود. در واقع رویکرد اجتماعی به فیلم می‏خواهد انواع روابط بین فیلم و واقعیت را بکاود و در نهایت آن روابط را تبیین کند. اهمیت مطرح شدن این رویکرد در این است که همه رویکردهای قبل از خود به فیلم مانند مطالعات فرهنگی، نقد ادبی، زبان‌شناسی را برای درک فیلم کامل نمی‏داند و در عین حال با نگاهی چند وجهی از آنها برای ارتباط دادن میان جهان فیلم و جهان واقعی بهره می‏گیرد. به عبارت دقیق تر در پژوهش جامعه شناختی سینما فهم فیلم با تحلیل متن فیلم (فرم ومحتوا) و حتی فرامتن هایی مثل زندگی فیلمساز انجام نمی شود بلکه جامعه شناس سینما به دنبال درک فیلم از طریق بررسی تعامل های میان جهان اجتماعی (کل جامعه)، اقتضائات درون سازمان های فیلم سازی و اقتضائات بیرون سازمان های فیلم سازی شامل نظارت ومداخله دولت، رسانه ها و مخاطبان و در سطح عمیق تر تاریخ و فرهنگ و اقتصاد جامعه کل است. معنای اجتماعی فیلم محصول تعامل و گفتگوی مخاطب و فیلمساز در یک بستر تاریخی –فرهنگی –اقتصادی مشخص و در چارچوبی است که سلطه اجتماعی توسط نظارت رسمی دستگاه دولت و نظارت غیررسمی فرهنگ حد و مرز آن را تعیین کرده اند .البته این مرزها هرچند یکبار توسط فیلمسازان شکسته می شود وهمواره بر سر حد و مرزها میان سلطه اجتماعی و هنرمند مبارزه پنهانی در جریان است. بنابراین برای درک اجتماعی فیلم توجه به همه این عوامل فرامتنی ضروری است .

در پایان حاضران در نشست نقطه نظرات خود را درباره موضوع جلسه مطرح کردند.

 

 

• < قبلی
• بعدی >