چهارمین نشست کارگروه زنان و مناسبات خانواده انجمن جامعه‌شناسی ایران در تاریخ دوشنبه 8 آبان 1391 از ساعت ۱۵ الی ۱۷ با عنوان «خانواده در گلستان سعدی و رضایت زناشویی: بسترها و پیامدها» در سالن اجتماعات انجمن برگزار شد.

دکتر امید علی احمدی که بیش از دو سال زمان برای بررسی مناسبات درونی خانواده‌ها در کتاب گلستان سعدی صرف کرده است؛ نخستین سخنران چهارمین نشست کارگروه زنان و مناسبات خانواده انجمن بود. وی نتایج تحقیقاتش در این باره را در کتابی با عنوان "جامعه‌شناسی در گلستان سعدی" توسط سازمان انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی در سال 1389منتشر ساخته است. او در این کتاب به تحلیل محتوا و طبقه بندی مضامین اجتماعی مطروحه در حکایات گلستان سعدی پرداخته است.

علی احمدی در این جلسه ضمن طرح اهمیت گلستان سعدی از حیث ادبی و جامعه شناختی گفت: سعدی در گلستان، جامعه واقعی عصر خود و در بوستان جامعه آرمانی دلخواه خود را به نثر و نظم کشیده است.

او همچنین به معرفی روش انجام تحقیق بر روی گلستان پرداخت و گفت: هر حکایت را به عنوان واحد بررسی انتخاب کردیم و مورد تحلیل قرار دادیم و به این ترتیب حدود 4400 پیام از این حکایات بیرون کشیدیم. علی احمدی افزود: در حکایت‌های سعدی سه عنصر ساختی: نقش‌ها، قواعد و تجهیزات را به تفکیک سه نهاد آموزش( 330 پیام)، سیاست(400 پیام) و خانواده( 600 پیام) مورد شناسایی و تحلیل قرار دادیم.

دکترعلی احمدی گفت: توجه سعدی به نهادها متعادل بوده و این شاعر گران مایه به روابط نهادها با یکدیگر پرداخته است. وی در ادامه جلسه به ارائه برخی از یافته‌های تحقیق پرداخت و خاطر نشان کرد: سعدی در زمان بسیار خاصی متولد و پرورش یافت، در واقع می‌توان گفت آنچه سعدی در گلستان خود از آن سخن می‌گوید تا حدودی به اوضاع کنونی جامعه ما نزدیک است. چراکه زمانه کنونی ما نیز همچون آن دوران، زمان پرآشوبی‌ست و این مسئله را می‌توان در تشتت فرهنگی، ناپایداری جامعه و برهم ریختگی اخلاقیات مشاهده کرد.

دکتر علی احمدی ادامه داد: در باب تربیت در گلستان 20 حکایت داریم که از این حکایات می‌توان بیست نکته را که امروز می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد، استخراج کرد.

این جامعه‌شناس تصریح کرد: به عقیده من اهمیت گلستان در مطالعات خانواده از این جهت است که ریزبینی‌هایی در گلستان مشاهده می‌شود که تمام جنبه‌های یک زندگی را دربرمی‌گیرد. در گلستان چهار هزار و 400 نکته اجتماعی یافت می‌شود که من تمام آنها را در جداول کتاب که در نوع خود منحصر به فرد است جمع آوری کرده‌ام.

وی در ادامه بیان داشت: در گلستان برای تمام نقش‌های درون خانواده تصویر جالبی ترسیم شده است. نقش‌هایی مثل پدر، بانو، پسر، جوان، معشوق، خواهر، مادر زن، بیوه و ... . البته ناگفته نماند نقش پدر و مرد خانواده بسیار پررنگ بوده است و پدر در ارتباط با خانواده نقش مالکیت بر فرزندان و به ارث گذاشتن اموال را برعهده داشته است.

علی احمدی در پایان گفت: گرچه تصویر مستقلی از مادر در گلستان ارائه نشده و تنها در یک حکایت از گلستان آمده که آن دوران مادر نقش تصمیم گیرنده و تربیت کننده نیز نداشته است، اما به نقش همسر بسیار اشاره شده است و مهمترین ویژگی که سعدی برای همسر متصور شده، در آن زمان جوان بودن و خوب رو بودن است.

ناگفته نماند در ادامه نشست علی احمدی در پاسخ به این پرسش که خانواده امروز بهتر و اخلاقی‌تر است و یا خانواده در عصر سعدی گفت: خانواده امروز بسیار متعالی‌تر از خانواده عصر سعدی است چرا که در خانواده امروز اخلاقیات بیش از گذشته مورد توجه است، برابری نسبی بین دو جنس وجود دارد و گرایش جنسیتی کمتر از گذشته است.

دومین موضوع نشست چهارم کارگروه زنان و مناسبات خانواده انجمن جامعه شناسی ایران به «بررسی نارضایتی جنسی زنان،بسترها و پیامدها» اختصاص داشت. در این بخش از نشست آقای میثم حدادی به ارائه نتایج پژوهش کیفی خود در این عرصه پرداخت.

یافته‌های این پژوهش کیفی بر مبنای 20 مصاحبه عمیق با زنان دارای نارضایتی شدید زناشویی، استوار بوده و قابل تعمیم نیست. این پژوهش توانسته است به نوعی به تابوشکنی پرداخته و مفاهیم و سازه‌هایی خلق نماید که برای بررسی‌های تجربی پدیده نارضایتی جنسی بسیار راهگشاست. بررسی مکانیسم روابط جنسی زنان دارای نارضایتی زناشویی، عنوان مقاله‌ای است که نتایج یک مطالعه کیفی در شهر تهران در آن انعکاس داده شده و به بررسی روابط جنسی زوجین ناراضی از دریچه فهم زنان می‌پردازد.

میثم حدادی پژوهشگر و یکی از نویسند گان این مقالهگفت: تحقیقات بسیاری در خارج از کشور در حوزه نارضایتی جنسی انجام شده است؛ اما فقدان تحقیقات عمیق در ایران، به علت حساسیت حیطه پژوهش و نبود اطلاعات، واقعیتی مسلم است.

وی با بیان اینکه این پژوهش به بررسی دو رویکرد اصلی در نارضایتی جنسی پرداخته است، ادامه داد:

· رویکرد اول نارضایتی جنسی را علت نارضایتی زناشویی می‌داند و

· در رویکرد دوم نارضایتی زناشویی علت نارضایتی جنسی عنوان می‌شود.

به گفته حدادی مسئله اصلی در این بررسی فهم علل و مکانیسم نارضایتی جنسی زنان و چگونگی ارتباط آن با نارضایتی زناشویی است.

حدادی تصریح کرد: یافته‌ها بر مبنای 20 مصاحبه عمیق با زنان دارای نارضایتی شدید زناشویی، حاکی از تفاوت نگرشی زنان با مردان در روابط جنسی است که منجر به نوعی احساس نابرابری جنسی برای زنان می‌شود.

وی با اشاره به نتایج این پژوهش می‌گوید: در این بررسی روابط جنسیتی در زندگی روزمره، عامل تاثیرگذار بر رابطه جنسی شناسایی شده است و همان طور که می‌دانید در جامعه ایران با توجه به سبقه مردسالارانه شاهد نگرش‌های متفاوت زن و مرد به رابطه جنسی هستیم.

حدادی اظهار داشت: مردان هرچند با زبان، تساوی حقوق را تایید می‌کنند، اما در روابط جنسیتی روزمره ناخودآگاه قدرتمندانه رفتار می‌کنند و این رفتار هر چند برای مردان واضح نیست و ارتباطی با روابط جنسی ندارد؛ اما برای زنان که رابطه جنسی برای آن ها ماحصل روابط جنسیتی است، این رفتار مردان بسیار پر معنا جلوه می‌کند.

این پژوهشگر جوان و پر آتیه ادامه داد: از طرف دیگر زنان تحت تاثیر رسانه و جریان سرمایه داری، انتظار دریافت لذت جنسی و نه فقط خدمات جنسی را دارند، اما در حقیقت ماهیت این ارضا عاطفی است ولی هر دو جنس به اشتباه آن را جنسی می‌پندارند.

وی با بیان اینکه عدم ارضای زنان از "احساس نابرابری جنسی ماحصل روابط جنسیتی و جنسی روزمره" و نیز "انتظارات فزاینده زنان" نشات گرفته است، افزود: زنان در واکنش به این وضعیت، با توجه به منابع و فرصت‌ها، در مرحله اول از طریق تصعید نیاز عاطفی- جنسی به نیاز جنسی محض و سپس به نوعی انطباق با شرایط اقدام می کنند.

حدادی در پایان سخنانش گفت: تفاوت‌های بیولوژیک خصوصاً در رابطه با انگیزش جنسی بین زن و مرد، می‌تواند در بستر آموزش و جامعه پذیری مناسب تعدیل شود.

*توضیح: از آنجا که در طول جلسه پرسش‌ها و نکات بسیار روشنگری از سوی حاضران در جلسه که همگی از پژوهشگران فرهیخته و دانشجویان علاقه‌مند به حوزه‌های مطالعاتی زنان و خانواده بودند، مطرح و توسط سخنرانان نشست ، و دکتر شکربیگی (مدیر کارگروه) و یا سایر حاضرین مورد بحث واقع شده و همه این فرازهای برجسته در گزارش نشست انعکاس نیافته است؛ علاقه مندان می‌توانند فایل صوتی نشست را از دفتر انجمن جامعه‌شناسی دریافت و مورد تامل بیشتر قرار دهند.

• < قبلی
• بعدی >