روز سه شنبه شانزدهم آذرماه 1394 نشست نقد و بررسی کتاب «امروزه جوانان بیش از هر زمانی به مقولات اجتماعی توجه نشان می­دهند» در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه گیلان با همکاری دفتر انجمن جامعه شناسی ایران در دانشگاه گیلان و با حضور مترجم کتاب، شاهین سلحشور معرفی و مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

خلاصه­ ای از مباحث مطرح در نشست را در ادامه می‌خوانید.

در سال 2014 کتابی در انگلیس با عنوان «امروزه جوانان بیش از هر زمانی به مقولات اجتماعی توجه نشان می­دهند» به وسیله mona bani ,Jonathan birdwell نوشته و منتشر گردید که نظرگاه جامعه­ بریتانیایی را به خود معطوف داشت. کتابی در بررسی رویکردهای نوین به مسایل اجتماعی در قلمرو آموزش و پرورش و دلایل روش شناختی گرایش های بیشتر اجتماعی و کمتر سیاسی نسلی که نام و صفات گوناگونی بر آن منتسب است: نسل ذاتا دیجیتال (digital natives) ، نسل رابطه­ها (connection generation) ،نسل هزاره، نسل y و نسل جدید شهروندان. نسلی که نگاه، خواستار وشیوه­ ای دگرگونه بر حیات اجتماعی، حل مسائل، تامل و علاقه بر مقولات متنوع اطراف خود دارد، نسلی در امتداد اتفاقات پر فراز و نشیب تکامل تکنولوژی از تولید تلویزیون تا پیدایش شبکه­ های اجتماعی همچون Facebook و Twitter و e bay,از جنگ جهانی دوم تا جنگ ویتنام و جنگ عراق، فروپاشی کمونیسم و پیروزی لیبرال دمکراسی، واقعه­ یازده سپتامبر 2001، بحران های مالی سالهای 2008,2011 و ترور شخصیت­هایی همچون مارتین لوتر کینگ و جان اف کندی. نسلی با پیشینیانی متاثر از جنگ و وفادار به ارزش ها و سنت ها (تحت عنوان نسل سوخته) و والدینی گاه مطیع­تر و متکی بر عرف و محافظه کاری بارز در زمینه سیاست و کار(baby boomer).

قصد بر تحلیل و تشریح چهره­ واقعی و شیوه­ های ورود جوانان به عرصه های زندگی اجتماعی است.

امروزه جوانان درگیرودار تغییر کلیشه­ غالب و منفی راجع به خود هستند، کلیشه ­ای که آنها را خودرای، تنبل، خودشیفته، بی­‌تفاوت، بی­احساس، شورشی، ضداجتماعی و....می انگارد. از سویی جوانان همچون پیشینیان و والدین خود متکی و راغب به عرف و ارزش‌های موروثی و محافظه کارانه و حفظ شرایط موجود نیستند و نگاه چندان مطمئنی به سیاستمداران ندارند و مایلند وظایف مدنی، تغییر سریع جهان و زیستن شان را از طریق تلفن‌های هوشمند، لپ تاپ‌ها و از طریق عمل مستقیم اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی به انجام برسانند و بدین جهت برخی نهادها و موسسات به کشف و حمایت از این توانمندی های مکتوم پرداخته­اند.

امروزه نهادها و موسساتی تحت فرایند خدمات ملی - شهروندی ( (national citizen services ncs و demos وceoو به عنوان موسساتی مستقل در کشور انگلیس و ایرلند شمالی ، به آموزش و ارتقا علایق و مهارت های نرم متصل بر ویژگی های مثبت شخصیتی جوانان همچون زندگی و کار گروهی، شیوه‌های مبتکرانه مشارکتی، حل مسائل و پیشامدهای زندگی جمعی و در حین تفریح و سرگرمی­ هایی همچون موج سواری و قایق سواری و صخره نوردی مبادرت نموده اند، آموزش­هایی که نهایتا به عنوان یک رزومه­ کاری معتبر (curriculum vitaie) انتفاع دوسویه این نسل و جامعه را فراهم می نماید.

از سویی آمارها نشانگر برخی مشخصات دیگر از این نسل هستند: به رسانه‌های اجتماعی به عنوان مولد نگاهی دگرگونه در کشف جزئیات پنهان مقولات اجتماعی و سیاسی می نگرند، مایلند به زعم خود رویدادها را تفسیر نمایند و به حل آن بپردازند، در مواجه با مقولات اجتماعی آگاه و صبور و با تامل و در حرکت به سوی پیشرفت ناشکبیا هستند، مملو از معضلات مالی، روانی، شخصیتی و تحصیلی اند، درگیر و دار یافتن کار و نگرانی­‌های ناشی از آن هستند، زندگی online بر سلامت روانی و فیزیکی آنها تاثیر بسیاری نهاده‌ است و نرخ بالایی از افسردگی، خود آزاری،دگر آزاری و خودکشی در آنها مشهود است.

مهمترین یافته‌های کتاب حاضر با نگاهی تطبیقی بر جوانان ایرانی عبارت است از:

-جوانان بیش از نسل های پیش از خود به مقولات ملی و جهانی توجه نشان می‌دهند و معتقدند با ورودشان به عرصه مشارکت اجتماعی، قابلیت تاثیرگذاری و پیشبرد جهان به سوی تغییرات لازم و بایسته را دارند ومعتقدند سیاستهای سنتی از دغدغه‌های آنان سخن نمی‌گویند و دولت و حکومت، نظرگاه این نسل را چندان مورد توجه قرار نمی دهند وعمده گفتگوها وسیاست ها برای «هم پالگی­‌های»حکومت است نه برای آنان و در نتیجه نسل جوان تمایل چندانی به این شیوه‌های سیاسی- سنتی دولتها در خود نمی‌بینند و این سیاست ها را به عنوان شیوه‌های موثر در حل مسائل اجتماعی خود نمی پذیرند. (تحقیقات (demos ,ipsos mori

-جوانان علاقه زیادی به انجام کارخیرخواهانه و داوطلبانه نشان می دهند ومعتقدند کار داوطلبانه موجب «بهبود شرایط روانی و فیزیکی» آنها شده است ،«حس خوبی نسبت به خود و دیگران » تولید کرده است و موجب«خود باوری وشادمانی» آنها شده است و توانایی و مهارت هایی را در آنها خلق نموده که در آینده و در استخدام هایشان موثر است. نمونه موفق اجرای طرح کار داوطلبانه در کشورهای اسکاتلند، فنلاند و کانادا الگوی بسیار شفاف و خوبی را برای دیگر کشورها ارائه نمود، نمونه ای که کار داوطلبانه جزئی از برنامه درسی مدارس و بخش لاینفک از زندگی نوجوانان و جوانان آن کشورها است و به خوبی تمام سطوح دانش آموزی را پوشش داده است. شاید به شکل ملموس تر بتوان نمونه هایی از کارهای داوطلبانه را نام برد: کار در بیمارستانها، نظافت خیابان ها، انجام اموری مانند نجاری، مکانیکی، رنگ آمیزی جداول خیابان ها، تدریس دروس سبک تر به دانش اموزان سطوح پایین تر( تحت نظارت معلمین )، شرکت در امور اجرایی و ابتدایی ساختمانی مانند ملات گیری، نقشه کشی و...صدها کار دیگر و تحت نظارت خبرگان برای آشنایی، رشد و توسعه شخصیت و هویت این نسل در ورود واقعی و مسلط تر به فضای جامعه .

بخش دیگری از آشنایی نوجوانان با فرآیند های جامعه خود از طریق شرکت در جلسات مجلس، دولت و نمایندگان ملی و محلی صورت میگیرد، از این منظر هم با چگونگی وضع و اجرای قوانین آشنایی می یابند و هم به سادگی با مسئولیت‌های بزرگ و تصمیم گیرندگان جامعه خود مواجه می شوند.کارکرد دیگر این شیوه آن است که تابوی دسترسی به مقامات را می زداید.

شیوه دیگر کار داوطلبانه و آشنایی با مقولات اجتماعی و بینش عمومی در عرصه های سیاسی استفاده از نوجوانان و جوانان در مدیریت و اجرای بسیاری از جنبه های انتخابات از جمله: مدیریت و نظارت گروهی بر حوزه های انتخاباتی، شمارش صندوق ها وکمک به افراد کم سواد در رای دهی است. انتخابات نخست وزیری کانادا در روزهای گذشته ، مثال بارزی است بر مورد ذکر شده.

-جوانان نگاه مثبتی به فعالیت مدنی، سازمان ها و نهادهای مردم مدار و متکی به سرمایه‌گذاری اجتماعی نشان میدهند و سیاست مداران را دوست نمی دارند. مایلند وظایف مدنی خود همچون کمک به بنگاه‌های نیکوکاری محلی (local charity) و یا شرکت در کمپین ها و اعتراض به عملکرد یک نمایند ه ملی - محلی و یا رد و تایید یک شرایط اجتماعی و یا کسب اطلاعات مورد نیاز خود را از طریق شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی انجام دهند.

- مهمترین نگرانی این نسل یافتن کار مناسب، جبران هزینه‌های زندگی و آزار دیدن سایبری(cyber bullying)،پدیده­ قلدری، جرم و بدهی است.

- معتقدند تصویر منفی رسانه‌های عمومی بر تمامی جنبه های زندگی آنها از جمله مناسبات و فعالیت­‌های اجتماعی اثر قابل توجهی گذاشته است و جزء بزرگترین موانع ورود آنها به عرصه های کار و زندگی است.

- این جوانان به پدیده سالمندی احترام میگذارند و به کار متکی به ضوابط اخلاقی و کمک به قشر کم درآمد اهمیت می‌دهند.

- تمایل چندانی به مصرف مشروبات الکلی و مخدرات ندارند و نسبت به والدین خود در این مقولات و ورود به عرصه کارداوطلبانه رسمی و یا غیر رسمی مسئولیت پذیرترند. پیمایش‌های متعددی همچون پیمایش موسسه populus data solution و natcen و پیمایش وسیع The cabinet offices community life survey در سالهای 2013-2012بر این مهم صحه نهاده است.

- جوانان بیش از گرایش به خوشی های زودگذر ناشی از مصرف الکل و مخدرات، به زیان و هزینه و رواج خشونت‌های ناشی از آن و ممانعت از تصویر منفی رسانه ها می اندیشند.

پیشنهادات:

حمایت قانونی و توجه به راه کارهای ارائه شده توسط این نسل در حل مسایل جامعه/صحبت مستقیم و مذاکره مداوم با آنان(همانطور که در بیانیه مجلس جوانان بریتانیایی نگاشته شده: صحبت کردن برای ما و نه درباره ما)/اعتماد و وارد نمودن آنها به عرصه‌های مختلف اجتماعی از طریق کار داوطلبانه / خلق تصویر و روایتی مثبت و مبتنی بر واقعیت از آنها چه از طریق رسانه‌های عمومی و اجتماعی، چه از طریق سیاست گذاری‌های دولت و حاکمیت، چه از طریق مذاکره با مردم و چه از هر طریقی که بسامد منتسب به آنان را مرتفع و برطرف نماید/ توزیع عادلانه فرصت برای تمامی جوانان/ تجهیز مدارس در آموزش و اجرای کار داوطلبانه/ درونی شدن فعالیت اجتماعی در یکایک آنها/ واردنمودن کار داوطلبانه در تمام مدارس و سطوح دانش آموزی/ حمایت کارفرمایان از کار داوطلبانه و لحاظ کار داوطلبانه در استخدام این جوانان و حمایت همه جانبه دولت از این کارفرمایان پیشرو و پیش قدم مثمر ثمرخواهد بود. به عنوان مثال: اتحادیه منابع انگلیس (CBI)،اداره ملی گاز انگلستان (NATIONAL GRID)، صنعت مخابرات انگلیس (O2)، اداره حقوق بین الملل انگلستان (LINKLATER) ، و همچنین بسیاری از گروه های دیگر در امتداد کار تخصصی خود در حال اجرای طرح جذب جوانان در مشارکت داوطلبانه هستند.

در نهایت اینکه جوانان دارای توان بالقوه ای برای هدایت یک انقلاب تمام عیار در حوزه مقولات اجتماعی و شهروندی فعال هستند و در یک فضای اخلاقی وسیع تمایل زیادی به تاثیرگذاری مثبت بر فضای جامعه دارند و تعریف شهروند فعال در ذهن و کاراین نسل با نسلهای پیش از خود هماهنگ نیست که بسیار هم متفاوت است، لیکن اشتیاق ساخت دنیایی بهتر و به سبک و سیاق خود ستودنی است.

 

• < قبلی
• بعدی >