98گروه علمی - تخصصی جامعه شناسی سیاسی با همکاری کرسی نقد برنامه های اجتماعی دولت انجمن جامعه شناسی ایران، کرسی نقد سیاستهای دولت تدبیر و امید درخصوص اقلیتهای قومی و مذهبی را با حضور حجت الاسلام و المسلمین علی یونسی (دستیار ویژه رئیس جمهوری در امور اقوام و اقلیتهای دینی و مذهبی)، دکتر حمیدرضا جلایی پور و دکتر ناصر فکوهی روز سه شنبه 14 بهمن 1393 از ساعت 14:30 تا 16:30 برگزار کرد.

حمیدرضا جلایی پور با مثبت ارزیابی کردن سیاست دولت روحانی در زمینه اقلیت‌های قومی و مذهبی، مضمون سخنان روحانی را «ناسیونالیسم مدنی» عنوان کرد و این نگاه را از دلایل حسن نیت دولت برای حل مشکلات و توسعه کشور دانست.

حمیدرضا جلایی پور، استادیار گروه جامعه ‌شناسی دانشگاه تهران، در نشست نقد سیاست ‌های دولت تدبیر و امید در خصوص اقلیت ‌های قومی و مذهبی که شب گذشته در دانشگاه تهران برگزار شد، با اعلام اینکه موافق سیاست‌های دولت روحانی در زمینه اقوام و مذاهب است، این سیاست‌ها را یکی از دلایل اصلی حمایت او از دولت تدبیر و امید عنوان کرد.

همزمانی رشد ملی‌ گرایی با رشد قومیت‌ گرایی

او در بخش اول سخنرانی خود، درباره ارزیابی‌ اش از وضعیت ملی و قومی ایران گفت: باید در نظر داشت که یکی از فرصت‌ها و سرمایه ‌های اجتماعی ما، سرمایه ‌های زبانی، قومی و مذهبی کشور است. در عین حال واژه ایران دربرگیرنده همه اقوام ساکن در آن است و برخلاف نظر هویت‌ گراهای واگرا در آذربایجان، کردستان و عده کمی در سیستان و بلوچستان، ما در ایران قوم مسلط فارس نداریم. ما فارسی ‌زبانان داریم. اصفهانی ‌ها، شیرازی‌ ها، اراکی ‌ها، خراسانی‌ ها و ... همگی فارسی حرف می‌زنند. اتفاقا زبان فارسی ملی ایران نیز زبان اصفهانی ‌ها یا تهرانی ‌ها نیست بلکه زبان خراسان بزرگ است که در دربار سامانیان شکل گرفته بود. فارسی ‌زبانان خود دارای تنوع فرهنگی گسترده‌ ای هستند.

جلایی پور ادامه داد: نکته دیگر این است که تنش‌ها و چالش ‌های جامعه ایران در دوران قدیم و پیش از دوره مدرن به لحاظ تاریخی هیچ وقت قومی نبوده است. این تنش‌ها شکل سیاسی داشته است. تنش ‌ها بین شاه و والیانش با نیروهای محلی و یا میان خود ایالات بر سر مراتع و بر سر اتحادهای شان با همدیگر رخ می‌ داده است. حتی چالش‌ های یکجانشین ‌ها و ایلیاتی‌ ها در سرحدات ایران قدیم بین وفاداران به شاه و وفاداران به کشورهای همسایه روی می‌داده است.

او تنش قومی را پدیده ‌ای نوین معرفی کرد: مدل‌ های تنش‌ های قدیمی، قومی نبودند. تنش قومی پدیده ‌ای نوین است. به نظر من این پدیده ریشه‌ دار هم نیست، چون جنبه تاریخی ندارد.

جلایی پور درباره تاثیر متقابل رشد ملی ‌گرایی بر قومی ‌گرایی گفت: از زمانی که ایران در معرض نوسازی و برنامه‌ های توسعه اجتماعی و اقتصادی از سوی دولت‌ ها به خصوص برنامه‌ های پنج ساله توسعه اجتماعی و اقتصادی قرار گرفت، شاهد رشد ملی‌ گرایی در ایران بوده ‌ایم. در این جریان به میزانی که ملی گرایی پیش آمده، قومیت‌ گرایی هم پیش آمده است.

چرا پویش‌ های قومی گاهی سیاسی می‌شود؟

جلایی پور در ادامه جلسه این سوال که چرا پویش‌ های قومی در ایران گاهی تبدیل به حرکات سیاسی و اعتراضی می‌شود را سوال بسیار مهمی دانست و گفت: اقوام و حتی مرکزنشین‌ ها در ایران رنج ‌های زیادی کشیده‌ اند. سوالی که من مطرح کرده‌ام این است که چرا در کردستان جنبش مسلحانه روی داد اما در ایلام که آنها هم محروم هستند، این اتفاق نیفتاد. حتی این رویداد در کرمانشاه هم روی نداده است. برای بررسی علت این پدیده از یک مدل نمی‌شود استفاده کرد و من در کانتکس زمانی مکانی تحلیل خوشه‌ای می‌کنم.

جلایی پور در تحلیل خود گفت: گاهی علل زمینه ‌ساز اجتماعی چنین رویدادهایی با سیاسی شدن و همراهی علل تشدید کننده، پویش قومی را به جنبشی مسلحانه یا جدایی‌ طلبانه تبدیل می‌ کند. سیاست قومی دولت روحانی از این زمینه قابل دفاع است که علل زمینه ‌ای را در این زمینه درمان و جامعه را آرام می ‌کند. مهم اینجاست که حرکت قومی مثل بنیادگرایی مذهبی پرهزینه است.

او در تشریح سه علت زمینه‌ ای مورد نظر که با همراهی عوامل تشدید کننده، بحران را به وجود می‌آورد گفت: اولین علت فوق‌العاده مهم، تحول اجتماعی بزرگ در 100 سال اخیر در حرکت از ساختار ایلی - روستایی – محله ‌ای به سوی ساختار شهری، روابط پولی و بروکراسی است. بافت جدید تشکیل شده پس از این تحول هویت‌ طلبی جدید خود را می‌ طلبد و نیاز به دولت - ملت به وجود می‌‌آید. ما در دوران پس از انقلاب برخلاف دوران شاه که روی مولفه‌ های فرهنگی-تاریخی تاکید داشت بر روی ملیت ‌گرایی فرهنگی تاکید داشته ایم. این ناسیونالیسم فرهنگی جواب بهتری می‌دهد.

این جامعه شناس درباره دومین علت زمینه ‌ای نیز گفت: نابرابری در میزان رشد در مناطق گوناگون ایران علت زمینه‌ ای دیگر است. آمار نشان می‌دهد که این رشد در کردستان و بلوچستان پایین است. در نتیجه نخبگان قومی در این مناطق علت این پدیده را در مرکزگرایی می‌ دانند و فدرالیسم را به عنوان راه‌ حل آن معرفی می ‌کنند. در حالی که رفع نابرابری جلوی این کار را می‌گیرد. البته ما در آذربایجان به خاطر شرایط اقتصادی مطلوب با این مشکل روبرو نیستیم.

جلایی پور با ذکر علت زمینه ‌ای سوم، تحلیل خود را از روی دادن جنبش مخالف در کردستان اینگونه ارائه داد: علت زمینه ‌ای سوم این است که کانال ‌های ارتباطی فرهنگی بین قومیت‌ ها خوب کار نمی ‌کند. این سه عامل زمینه ‌ای همیشه هستند اما در پایان دوران شاه با ضعیف شدن حکومت مرکزی، حرکت مسلحانه شکل گرفت.

همه جای ایران سعادت‌ آبادی شود

او درباره الگوی موفق در زمینه برقراری صحیح کانال‌ های ارتباطی فرهنگی بین قومیت‌ ها گفت: منطقه سعادت ‌آباد در تهران منطقه ‌ای است که در آن تجربه موفق زندگی دور هم اقوام با زمینه‌ های متنوع قومی روی داده است. در سعادت‌ آباد همزیستی بالاست. می‌شود همه جای ایران را سعادت ‌آبادی کرد.

مضمون سخنان روحانی ناسیونالیسم مدنی است

استادیار گروه جامعه ‌شناسی دانشگاه تهران، بخش سوم صحبت‌هایش را به بررسی سیاست‌های قومی و مذهبی دولت روحانی اختصاص داد و گفت: سیاستی که نابرابری را کم کند به نفع همزیستی اقوام عمل کرده است. دولت روحانی هم با اینکه بخشی از قدرت در حکومت را دارد در این راه حرکت کرده است. علاوه بر این، من معتقدم اگر مسئولان فقط حرف‌های خوب بزنند، خودش یک رخداد است. مضمون سخنان روحانی ناسیونالیسم مدنی است. او به دنبال ناسیونالیسم عظمت‌ طلب نیست که اگر بود باعث می‌شد تا در گوشه و کنار کشور مردم احساس طرد شدن کنند.

او سیاست رئیس جمهوری را ایران برای همه ایرانیان دانست: روحانی دنبال توسعه برای اجرای قانون برای همه ایرانی ‌ها است. اگر این دولت حقوق شهروندی را رعایت نکرده به خاطر محدودیت قدرتش است.

جلایی پور روحانی را در زمینه حقوق مدنی پیش ‌روتر از خاتمی ارزیابی کرد: روحانی یک گام از خاتمی جلوتر است. او می‌خواهد اصل 15 قانون اساسی درباره حقوق شهروندی را به اجرا بگذارد. شاید عده ‌ای بپرسند که این اصل در کدام بخش تاکنون اجرایی شده است؟ پاسخ این است که همین که این دولت حرف این موضوع را می‌زند در نهایت به اجرای آن منجر خواهد شد.

این جامعه‌ شناس درباره نحوه انتخاب مسئولان در گوشه و کنار کشور نیز گفت: مسئولان محلی در حال حاضر همگی توسعه ‌گرا هستند و نگاه امنیتی ندارند. این برخلاف دوران احمدی ‌نژاد است که مسئولان محلی از امنیتی‌ هایی که دنبال عظمت فرهنگی بودند شکل گرفته بود. همچنین بحث تشکیل معاونت اقوام هم بسیار خوب بود. شاید برخی بگویند این کار هم انجام نشده است اما نفس این حرف ارزشمند بود. از همه مهم‌ تر هم به راه افتادن بحث حقوق شهروندی در وزارت کشور بود که باعث شد الان بحث در این باره مجاز باشد.

ناسیونالیسم مدنی کلید حل مساله

او با اشاره به حل مساله گروگان‌های نیروی انتظامی در سیستان و بلوچستان به ذکر یک نمونه از برخورد دولت پیشین در موارد مشابه پرداخت و گفت: در مساله گروگان ‌ها در سیستان و بلوچستان مساله به شیوه حل مدنی به انجام رسید و خود گروه‌ های قومی در این استان عملا در حل آن تاثیرگذار بودند. در دوران دولت قبلی گمانم در سال 85 یک کرد در ایست بازرسی نیروی انتظامی به اشتباه مورد هدف گلوله قرار گرفته و کشته شده بود و در جواب نیز انتقام‌ جویی شده بود. در آن زمان آن فردی که انتقام‌ جویی کرده بود را در کردستان به وانت بستند و روی زمین کشیدند که نتیجه آن اعتراض همگانی و تعطیلی یک ماهه در کردستان بود.

علی یونسی: بحران قومیتی نداریم اما اختلافات مذهبی می‌تواند بحران‌ زا باشد

علی یونسی، دستیار ویژه رئیس جمهوری ایران در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی که در نشست نقد سیاست‌ های دولت تدبیر و امید در خصوص اقلیت ‌های قومی و مذهبی شرکت کرده بود در آغاز صحبت‌ هایش گفت: برای هر دولتی مهمترین نگرانی باید حفظ هویت ملت و وحدت و امنیت باشد. امروز دولت تدبیر و امید برخلاف دولت گذشته، توسعه پایدار را هدف اصلی خود می‌داند. این توسعه بدون اصالت، امنیت و وحدت پایدار امکان‌پذیر نیست و توسعه در هر کشوری که اتفاق افتاده این مسائل را به سرانجام رسانده است.

او که در انجمن جامعه‌ شناسی ایران سخن می‌گفت، این سوال را مطرح کرد که برای توسعه پایدار آیا زمینه‌ ها فراهم است و در جواب این پرسش گفت: باید ابتدا به این مساله جواب داد که آیا ما در ایران یک ملت هستیم یا چند ملت؟ خیلی‌ ها می‌گویند که در کشور ما یک ملت وجود دارد و همه مولفه‌ های آن هم وجود دارد. در ایران این ملت از قبل وجود داشته و پدیده جدیدی نیست و زمانی که خیلی از کشورهای منطقه وجود نداشتند، ملت وجود داشته است. در همه پیروزی‌ ها و شکست‌ ها در تاریخ نیز این مساله وجود داشته است.

او درباره مساله ‌ای که باعث حفظ ایران شده است، گفت: چیزی که ایران را حفظ کرده اصالت، هویت و فرهنگ اصیل ایرانی است. تفاوت‌ هایی که در ایران وجود دارد، تنوعی است که گلستان ایران را زیباتر کرده است. این تفاوت رنگ‌ ها وحدت را زیر سوال نمی‌ برد.

یونسی افزود: حتی الان که مرزهای سیاسی ایران محدود شده هم این ملت دامنه ‌اش گسترده است و همه خود را در این اصالت شریک می ‌بینند. من چند روز پیش فیلم مصاحبه یک کرد ایرانی را دیدم که در آزادسازی شهر کوبانی شرکت کرده بود. او در پاسخ به علت حضورش برای مقابله با داعش گقت که اگر من اینجا نمی‌ آمدم، مجبور بودم با آنها در ایران بجنگم! این فرهنگ ایرانی است که به شکل کرد، ترک، لر و سایر اقوام جلوه پیدا می ‌کند. این زمینه بسیار مناسبی برای حفظ کیان و برنامه‌ ریزی برای توسعه کشور است و ندیدن این پتانسیل بزرگ ‌ترین ضربه به رشد ایران است.

دستیار ویژه رئیس جمهوری ایران در امور اقوام و اقلیت‌ های دینی و مذهبی درباره راه‌حل مساله واگرایی قومی گفت: دولت با درک مشکل راه‌حل کوتاه‌ مدت را برای جلوگیری از بحران ‌های بالقوه در مشارکت همه اقوام، فرق و همه ایرانی‌ ها می‌ بیند، البته حرف زدن از این حق مشارکت ساده است اما عمل کردن به آن مشکل.

راه حل جلوگیری از بروز بحران‌ های قومی

او با اعلام اینکه مشکل بالقوه امروز اختلاف مذهبی است، درباره راه‌ حل دیگر جلوگیری از بروز بحران‌ های قومی و مذهبی گفت: الان ما بیشتر به جای واگرایی قومی بیشتر از ناحیه اختلاف مذهبی در خطر هستیم. راه‌ حل دیگر عدالت در مناطق قومی است. مانع اصلی توسعه متوازن، مانع فرهنگی است. ما با عام مردم کمتر مشکل داریم. مساله در نخبگان رهبران قومی است. وحدت فرهنگی و فکری کمتری با این رهبران وجود دارد و این مساله روی توسعه اثر منفی خواهد داشت.

وزیر پیشین اطلاعات در دولت محمد خاتمی درباره این مشکل مذهبی که از آن صحبت کرد گفت: ما امروز مشکل مذهبی داریم. دامنه مذهب وسیع است. اقوام خارج از ایران خود را ایرانی می ‌دانند اما مذهب مرز ندارد و ما باید برای این مساله چاره ‌ای پیدا کنیم.

او درباره اولویت‌ های مردم ایران گفت: در نظرسنجی‌هایی که وزراتخانه‌ های اطلاعات و ارشاد و همچنین سازمان‌ های بین‌المللی نظرسنجی در ایران انجام داده‌ اند، معلوم شده است که مردم به دو چیز بیشترین اهمیت را داده ‌اند؛ یک ایران و دو خداپرستی! خیلی ایراد ندارد که ما مشترکات‌ مان را کمی جدی ‌تر بگیریم. من آخوند هستم و ناسیونالیست نیستم اما ایران اولین امپراطوری جهان بوده است.

علی یونسی درباره الگوی رضا شاه در برخورد با اقوام گفت: رضا شاه رقبای اصلی خود را در اقوام می‌ دید. اقوامی که می‌ خواستند حاکم ایران باشند اما در عین حال واگرا نبودند. رضا شاه به خاطر یک رهبر قوم، کل قوم را سرکوب می‌ کرد اما اگر ترک، کرد و بلوچ و دیگر اقوام نباشند، دیگر چیزی از ایران باقی نمی‌ ماند.

ناصر فکوهی: ایران تنها به شکل متکثر، مدیریت شدنی است

ناصر فکوهی در نشست نقد سیاست ‌های دولت تدبیر و امید در خصوص اقلیت‌ های قومی و مذهبی، با تأیید سیاست‌ های دولت روحانی درباره اقلیت‌های قومی و مذهبی گفت که ایران تنها به شکل متکثر، قابل مدیریت است.

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، ناصر فکوهی، دانشیار گروه انسان‌ شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران که در نشست نقد سیاست‌ های دولت تدبیر و امید در خصوص اقلیت‌ های قومی و مذهبی شرکت کرده بود در آغاز صحبت‌ هایش اعلام کرد که نسبت به سیاست ‌های دولت درباره اقلیت ‌های قومی و مذهبی خوش ‌بین است.

او گفت: اینکه کرسی ‌های نقد دولت گشایش پیدا کند، حسن نیت دولت را نشان می‌ دهد. فکر می ‌کنم در بحث انتقادی این چنینی جامعه‌ شناسان بیشتری باید شرکت کنند. من در اینجا بین نظرات خودم و مشاور رئیس جمهوری اختلاف اساسی نمی‌بینم.

فکوهی دولت جدید را بازگشت عقلانیت به کشور دانست و گفت: من خودم از کسانی بودم که از روحانی دفاع کردم چون باید عقلانیت به کشور بازمی‌گشت. دولت نهم و دهم بزرگ ‌ترین ضربه را به اقتصاد زد. این کرسی‌ ها در موقعیتی نیستند که دولت روحانی را نقد کنند. همین که دولت حرف جامعه ‌شناسان را به عنوان پزشک اجتماعی گوش دهد و اتهام براندازی به آنها نزند خوب است.

دانشیار گروه انسان ‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران توضیح داد: مبنای مقایسه قرار دادن دولت احمدی‌ نژاد کار غلطی است و رویکرد من به مساله اقلیت‌ها نقد و آسیب ‌شناسی است. من با همه صحبت‌ های آقای جلایی پور موافق هستم. هدف ما قضاوت دولت روحانی نیست اما دولت نهم و دهم نباید مبنای مقایسه قرار گیرد چون در مقایسه با آن دولت همه دولت‌ های قبلی و همه دولت‌ های 100 سال آینده دولت‌ های مثبتی هستند.

او درباره عقلانیت در فضای سیاسی ایران و تاثیر آن در جامعه نیز گفت: ما فرصت انجام سیاست بر اساس آزمون و خطا را نداریم. یک یا دو اشتباه می‌ تواند دولت را به باد دهد. در همین منطقه این اتفاق افتاد. در ایران هم عقلانیت تاریخی همیشه مانع بوده است. از اولین دولت در ایران یعنی از زمان هخامنشیان تا امروز اصل سیاست ایران بر این بوده که مرکز زبان و دین حاکمان را به مردم تحمیل نکند. معنی این مساله این نیست که دولت‌ها دین نداشته‌ اند. آثار به جا مانده از گذشتگان نشان می ‌دهد مملکت چند زبانه بوده و اعلام دین رسمی نیز در ایران به زمان به قدرت رسیدن مسیحیان در روم بازمی‌گردد که سیاست دین واحد در ایران مطرح شد و مجبور شدند دین زرتشتی را که دینی شفاهی بود، مکتوب کنند و تعقیب مانوی ‌ها، مسیحی‌ ها و یهودی ‌ها شروع می‌شود. پیش از آن در ایران تبلیغ دینی آزاد بود و ایران به مثابه پهنه فرهنگی متکثر معنادار است.

فکوهی ادامه داد: تحقیقات نشان می‌دهد که ایران یک مفهوم سیاسی و فرهنگی بوده و نه مفهوم زبانی. اقوام و زبان نیز هماره در ایران متکثر بوده ‌اند. در ایران اغلب عشایر و سایر کسانی که فارسی زبان نبودند حکومت کرده‌ اند. ما صفویه را داریم که ترک بودند اما با عثمانی‌ها جنگیدند و لحظه‌ ای هم به زبان ترکی فکر نکردند.

دانشیار گروه انسان‌ شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران شروع مشکلات قومیتی را از دوران رضا شاه دانست و گفت: این مسائل از دوران رضا شاه شروع شد که مفهوم ملت از غرب تقلید شد. این تقلید هم از انقلاب فرانسه گرفته شد. جایی که برای تشکیل دولت، سیاست قوم‌ کشی و زبان ‌کشی دنبال شد. هر کسی فرانکا نبود را مجبور کردند فرانسیزه شود و بقیه کشتار شدند. قتل ‌عام‌ های ده ساله از 1789 در شرق فرانسه مشهور است. این مدل در زمان رضا شاه اجرا شد.

به گفته فکوهی‌، سیستم کار هم حمله به عشایر بود تا روسای آنها را از بین ببرند. خیلی‌ها از باستان ‌گرایی و قلدری رضا شاه دفاع می ‌کنند اما این مدل در ایران قابل پیاده شدن نبوده و نیست. ایران تنها به شکل متکثر آن، قابل مدیریت است.

او دولت‌ های ملی را عامل مصائب فراوان دانست و گفت: دولت‌ های ملی فاجعه‌ آمیز هستند و صدها میلیون کشته در قرن 19 و 20 نتیجه پیگیری این ایده است. در ایده دولت ملی مطرح می ‌شود که دولت ملی به خاطر قدرتی که دارد می ‌تواند انسجام بیافریند. این موضوع در ایران غیرقابل اجرا است، چون اقوام در ایران پهنه سرزمینی دارند. در تمام منطقه تنها جایی که سرزمین ‌های محل سکونت اقوامی چون کردها، بلوچ‌ ها، لرها و آذری‌ ها به نام خودشان یعنی کردستان، بلوچستان، لرستان و آذربایجان نامگذاری شده ایران است.

این استاد دانشگاه درباره پیگیری سیاست حل مساله قومی و مذهبی در کشور گفت: اگر دولت این سیاست را ادامه دهد از حمایت قاطع نخبگانی که اطلاعات به روز دارند برخوردار خواهد بود.

او با انتقاد از اجرایی نشدن اصل پانزدهم قانون اساسی که دولت آن را مطرح کرده ولی به اجرا در نیامده، درباره بکارگیری اقلیت‌ ها در پست‌های دولتی گفت: باید دولت به مسئولان محلی اعتماد کند. اینکه کردها در کردستان مسئولیت را به عهده داشته باشند طبیعی است. کردها و بلوچ‌ها باید فکر کنند که در ایران بالاترین آزادی‌ ها را دارند.

او از تلویزیون و رسانه‌ ها به خاطر توهین‌هایی که گاهی در آنها به اقوام می‌شود انتقاد کرد و گفت: در تلویزیون ایران سریالی به نام «برره» پخش می ‌شد که سریالی ضد قومی بود. در مطبوعات هم توهین به اقوام انجام می ‌شود. در همین چند هفته اخیر به خاطر مسابقات فوتبال و مرگ پادشاه عربستان سعودی به قوم عرب و لباس فرهنگی آنها توهین ‌هایی انجام شد. باید در نظر داشته باشیم که برای برخی از اقوام ایرانی مانند کردها، عرب‌ها و بلوچ‌ ها لباس مقدس است. باید قوانینی در کشور تصویب شود که با هر شکل توهین قومیتی برخورد شود.

پرسش‌های شرکت ‌کنندگان در جلسه از یونسی

بر اساس برنامه نشست، پس از پایان سخنرانی ‌ها جلسه پرسش و پاسخی برگزار شد که بنا بود پرسش ‌ها از هر سه میهمان برنامه، علی یونسی، حمیدرضا جلایی پور و ناصر فکوهی پرسیده شود اما بیش از 10 نفر پرسش ‌کننده در این جلسه تنها از علی یونسی سوال ‌هایی را پرسیدند.

جشن تیرگان، فعالیت‌های انجام شده درباره عملکرد علی یونسی در پست جدیدش درباره تدریس زبان مادری و انتشار روزنامه به زبان‌ های اقوام ایرانی، عدم اعتماد به اقلیت ‌ها، رد صلاحیت ارامنه در انتخابات شوراهای شهر، ترکمن نبودن مسئولان استانداری و فرمانداری‌ های گلستان، مورد پرسش قرار نگرفتن قومیت و زبان در سرشماری‌ ها، عینیت وجود شکاف قومیتی به جای شکاف مذهبی در کشور، خروجی برگزاری چنین جلساتی، امکان انجام نقد توسط نمایندگان اقلیت‌ ها، برخورد امنیتی با فعالان زبان مادری و وجود یا نبود افرادی در مجموعه مسئولان که شکاف ‌ها را عمیق ‌تر می‌کنند از جمله این سوال‌ها بود.

دستیار ویژه رئیس جمهوری در امور اقوام و اقلیت ‌های دینی و مذهبی در پاسخ به این پرسش‌ ها، به طور کلی جواب ‌هایی را بیان کرد. او در پاسخ به این پرسش‌ ها گفت: وقتی بیمارستانی احداث می‌ شود معنی آن این است که بیماری وجود دارد. وقتی حکومت می ‌آید و به آسیب‌ های اقلیت‌ ها و مذاهب توجه می‌ کند، معنی آن این است که این مساله وجود دارد ولی ما در زمینه این شکاف‌ ها دچار بحران نیستیم.

او افزود: نگاه تبعیض ‌آمیز در کشور وجود دارد اما خطر تهدید آمیزی از اقوام نسبت به تمامیت ارضی کشور نداریم. ما در حال گفتمان‌ سازی درباره این مساله هستیم و این اقدام ،همی است برای همین بود که من تا متوجه شدم این نشست در دانشگاه برگزار شده، با کمال میل قبول کردم زیرا گفتمان سازی از همین جلسات شروع می شود.

وی همچنین تصریح کرد: من شهادت می‌ دهم که در رده ‌های بالا موضوع تعصبات قومی و مذهبی وجود ندارد اما در مسئولان پایین رتبه این مسائل گاهی دیده می‌شود.

یونسی ادامه داد: در یک سریال تلویزیونی به یک قوم توهین شد. هر کس دیگری در معرض این اتفاق باشد اعتراض می‌ کند و این اعتراض به مثابه واگرایی و خطر قومیتی به شمار نمی ‌رود. سیاست‌ های همگرایانه در آذربایجان جواب پس داده است. در سیستان و بلوچستان یا استان گلستانهم تابوشکنی کردیم ، به عنوان نمونه در استان گلستان هم فرماندار زن و هم سنی منصوب شده است. چرا به اینها اشاره نمی کنید؟ در جاهای دیگر هم زمینه‌ سازی شروع شده اما موانع هم زیاد است. در همه شهرهایی که یک مذهب دارند، سعی شده مسئولان از میان خود آنها باشند. بنابراین کارهایی زیادی یا انجام شده یا در حال پیگیری است زیرا دولت در این خصوص به شدت جدی و به وعده های خود پایبند است.


منبع: خبرگزاری آنا