مهدی قربانی*
اجتماعی بودن انسان ایجاب می کند همواره دارای کنش متقابل با همنوعان خود باشد؛ کنش و رفتاری که به ناچار میبایست در یک بستر و محیط مشترک شکل گیرد. از این رو تک تک افراد جامعه، چه به شکل فردی و چه به صورت جمعی با محیط اطراف خود تعامل دارند، اما مدتهاست انسان با نام پیشرفت به دست تکنولوژی تعامل میان خود و طبیعت را به تعارض تبدیل کرده است.
نگرانی نسبت به محیط زیست و توجه به رابطه انسان و طبیعت در تاریخ اندیشه اجتماعی سابقه طولانی دارد که با شتاب دگرگونی های صنعتی و رشد شهرنشینی در آغاز هزاره سوم میلادی، اهمیت و اولویت ویژه ای یافت. بطوری که گیدنز جامعه شناس برجسته معاصر در این زمینه می گوید: صنعت و فناوری مدرن در ارتباط با نهادهای اجتماعی متمایزی به وجود آمدهاند. ریشهها و سرچشمههای اثرگذاری ما بر محیطزیست، جنبۀ اجتماعی دارندو بسیاری از پیامدهای آنها نیز اجتماعی و فرهنگی است.
جامعه شناسی محیط زیست عموماً به عنوان مطالعه جامعه شناختی کنش های متقابل اجتماعی- محیطی تعریف می شود. جامعه شناسان محیطی معمولاً بر روی مطالعه عامل های اجتماعی که باعث مسائل زیست محیطی میشود، بر تاثیرهای اجتماعی آن مشکلات و تلاش برای حل آن مشکلات تاکید می کنند.
در اوایل دهه 90 اکثر جامعه شناسان محیط زیست، نشان دادند که جهان بیوفیزیکی هم به عنوان فاکتوری تصادفی در شکل دادن به تغییرات اجتماعی و هم به عنوان محصول ساختارهای اجتماعی و یا فرایندهای اجتماعی با تحلیل جامعه شناختی مهم است. این انتقاد و نیز اعتقاد به اینکه سوال کلیدی تحقیق جامعه شناسی محیط زیست، شرح و تفسیر دلایل تنزل زیست محیطی یا مشکلات زیست محیطی است، در دهه 90 جامعه شناسی محیط زیست امروزی را محقق ساخت.
جامعه شناسان محیط زیست عقیده دارند که محیط زیست و جامعه شناسی تنها در ارتباط با هم قابل فهم و درک هستند. این استدلال بر اساس شکاف هایی که در ارتباط بین انسانها و طبیعت در حال گسترش هستند بنا نهاده شده است. اینها مشکلاتی هستند که انسانها هم در ایجاد آنها نقش داشته اند و هم در پی حل آنها هستند. کم بودن دانش ما در خصوص ارتباط انسان و طبیعت ما را به سمت مشکلات محیط زیستی (تغییر آب و هوا، سوراخ شدن لایه ازن و مانند آن) سوق داده است و هم چنین باعث ناتوانی و محدود شدن توانایی ما در حل این مشکلات است.
لذا جهت هم اندیشی و تبادل نظر و ارایه راهکارهای اساسی در راستای مدیریت پایدار منابع طبیعی و محیط زیست، اولین همایش ملی «جامعه، منابع طبیعی و محیط زیست» توسط کارگروه جامعه شناسی محیط زیست انجمن جامعه شناسی ایران با همکاری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران برگزار می گردد.
* دبیرعلمی اولین همایش ملی «جامعه، منابع طبیعی و محیط زیست
- توضیحات
- دسته: یادداشت روز
- آخرین به روز رسانی در 12 اسفند 1394