سعید معیدفر*
طی سال‌های اخیر، بسیاری از کنشگران و صاحبنظران علوم اجتماعی ایران، بارها و بارها بر لزوم تحکیم و تقویت اجتماعات علمی به عنوان راهی برای رشد و گسترش این دانش و اثرگذاری آن در عرصه عمومی تأکید کرده‌اند. در این راستا انجمن جامعه‌شناسی ایران به عنوان فراگیرترین نهاد علمی غیر دولتی در این حوزه، همواره تلاش کرده صرف‌نظر از تولید و ترویج علم، گام‌های مهمی را در جهت پر کردن خلأ موجود در این زمینه که خود مانعی برای تأثیرگذاری علوم اجتماعی چه در حوزه تولید علم و چه در حوزه سیاستگذاری است، بردارد؛ اگر چه من معتقدم با وجود تلاش‌های زیاد انجام شده و موفقیت‌های فراوان کسب شده، به دلیل ضعف شدید این اجتماع علمی، انجمن جامعه‌شناسی ایران هنوز تا جایگاه واقعی خود فاصله زیادی دارد.
در راستای این هدف و البته در ادامه سیاست‌ها و اهداف تدوین شده طی سال‌ها و دوره‌های گذشته، از سال 1385 که دوره دوم هیأت مدیره با مسؤولیت بنده آغاز شده، ضمن انجام بدون وقفه فعالیت‌های گذشته، تلاش‌های قابل توجهی نیز برای رشد و گسترش این نهاد علمی صورت گرفته است. به عنوان نمونه‌هایی از این موارد می‌توان به توسعه کمی و کیفی برنامه سخنرانیها، میزگردها و همایش‌های گروه‌های علمی- تخصصی انجمن نسبت به سال‌های گذشته اشاره کرد؛ به طوری که در این مدت، به صورت متوسط، هفتهای حداقل دو سخنرانی علمی ـ تخصصی داشته‌ایم. علاوه بر این، انجمن در این دوره نیز انتشار مجله جامعه‌شناسی ایران را در قالب فصلنامه، به صورت مستمر و جدی، پی گرفته که اکنون تا شماره اول سال 86 آن منتشر شده و انتشار شمارههای بعدی نیز در دستور کار هیأت تحریریه قرار دارد. در این زمینه باید یادآور شد که دو فصل تأخیر در انتشار این مجله، گرچه بیشتر به دلیل حساسیتهای دقیق علمی و رعایت استانداردهای آن بوده، اما مسأله‌ای است که باید نسبت به آن اقدام شود و هیأت تحریریه این موضوع را مورد توجه قرار داده است.
علاوه بر این، در دوره اخیر، دو شماره از مجله مطالعات اجتماعی ایران به عنوان دومین مجله انجمن منتشر شده و با تلاش‌ها و پی‌گیری‌های مداومی که صورت گرفته، منتظر اخذ امتیاز علمی- پژوهشی آن در روزهای آتی هستیم و امیدواریم که با توجه به تعداد زیاد درخواست‌هایی که از دانشگاهها و مراکز پژوهشی کشور برای مجله مطالعات اجتماعی داشته‌ایم، پس از نهایی شدن امتیاز آن، شمارههای بعدی به سرعت منتشر شوند.
از جمله دیگر فعالیت‌های صورت گرفته در این دوره را می‌توان برقراری ارتباط بیشتر با اعضای انجمن جامعه‌شناسی ایران معرفی کرد که در این خصوص، علاوه بر عضو پذیری‌ها و همکاری‌های نزدیک با اعضا، ارتباط با تک‌تک آنها از طریق سایت و ایمیل هم به طور مستمر، حداقل هفتهای سه بار، صورت گرفته و بدین وسیله، اطلاع‌رسانی گسترده‌ای در خصوص کلیه اخبار و اطلاعیه‌ها انجام شده است. همچنین انتشار بدون وقفه خبرنامه‌های انجمن در کنار بازتاب بسیاری از اخبار و گزارش‌ها در روزنامه‌ها، مجلات و سایت‌های خبری از دیگر کارهای صورت گرفته در بخش اطلاع رسانی و روابط عمومی بوده است. تغییرات ساختاری و محتوایی صورت گرفته در سایت انجمن نیز که از جمله اقدامات صورت گرفته دیگر در این دوره بوده است، امکان دسترسی اینترنتی به مقالات مجلات، صفحات گروه‌های تخصصی و دفاتر استانی و اخبار و گزارش‌های آنها و بانک اعضای پیوسته انجمن را به همراه قابلیت‌های زیاد دیگری فراهم کرده است.
بخش دیگری از فعالیت‌های انجمن جامعه‌شناسی ایران طی دو سال گذشته، برقراری ارتباط و همکاری‌های متعدد با دستگاهها و ارگانهای مختلف بوده که از جمله آنها می‌توان به همکاری جدی با پژوهشکده مطالعات فرهنگی، اجتماعی وزارت علوم برای انتشارات و برگزاری همایشها و جلسات، همکاری با مراکز مطالعات و تحقیقات شهرداری، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان بهزیستی کشور اشاره کرد که در این جریان مشاوره‌هایی نیز از طرف انجمن برای توسعه امور به آنها داده شده است.
برگزاری دو همایش بزرگ و یک مراسم تجلیل از بزرگان علوم اجتماعی به عنوان یکی دیگر از دستاوردهای ششمین دوره هیأت مدیره انجمن جامعه‌شناسی ایران شمرده می‌شود. نخستین همایش این دوره، با همکاری گروه علمی- تخصصی جامعه‌شناسی علم، در تاریخ هشتم خرداد ماه سال 1386 با عنوان "علم بومی، علم جهانی؛ امکان یا امتناع؟ یادمان پروفسور سید حسین العطاس" برگزار شد و دومین همایش با عنوان "کنکاش‌های نظری و مفهومی درباره جامعه ایران" در تاریخ هیجدهم و نوزدهم اردیبهشت ماه سال جاری برگزار خواهد شد. همچنین در تاریخ بیست و نهم بهمن ماه 1386 نیز مراسم نکوداشتی برای قدردانی از مترجمان علوم اجتماعی برگزار شد که طی آن، با نظرسنجی از اعضای انجمن و اعضای هیأت علمی علوم اجتماعی در سراسر کشور، از چهار مترجم برجسته این عرصه تقدیر به عمل آمد. علاوه بر موارد ذکر شده، در این زمینه می‌توان از برخی همایش‌هایی که توسط دفاتر استانی و گروه‌های تخصصی در سطوحی کوچک‌تر انجام شده نیز نام برد که از جمله آنها برگزاری مراسم تقدیر از آقایان دکتر چاوشیان و دکتر ثلاثی در دفتر گیلان و همچنین برگزاری همایش‌هایی توسط گروه انسان‌شناسی فرهنگی انجمن است.
علاوه بر اینطی این دو سال، چند گروه علمی- تخصصی از جمله گروه سیاست اجتماعی، جامعه‌شناسی ورزش، انسان‌شناسی فرهنگی، روش شناسی و روش‌های تحقیق علاوه بر گروه‌های قبلی انجمن تاسیس و فعالیت نمودهاند و دفاتر استانی گیلان، چهار محال و بختیاری، کرمان و یزد نیز آغاز به فعالیت خود کرده‌اند.
عضویت انجمن جامعه‌شناسی ایران در انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی و همچنین انجمن آسیایی شوراهای پژوهشی علوم اجتماعی (ازرک) از جمله دیگر دستاوردهای ما در دو سال اخیر است که به عنوان موفقیت‌های مهمی در کارنامه انجمن جامعه‌شناسی ایران محسوب شده و چشم‌اندازهایی را در مقابل آن خواهد گشود.
دعوت از شخصیتهای خارجی فعال در حوزه علوم اجتماعی مانند مانوئل کاستلز و مدیران موسسه ماکس پلانک را در کنار شرکت برخی اعضای انجمن در کنگره‌های سالیانه انجمن بین المللی جامعه شناسی و انجمن آسیایی شوراهای پژوهشی علوم اجتماعی از دیگر اقدامات صورت گرفته در راستای تقویت ارتباطات بین‌المللی این نهاد علمی بوده است.
علاوه بر آنچه گفته شد، باید به این مهم نیز اشاره کرد که ایجاد کانونی برای همکاری و مشارکت جامعهشناسان و سایر متخصصان علوم اجتماعی با گرایشات فکری و سیاسی مختلف، یکی دیگر از اهداف مهم انجمن جامعه‌شناسی ایران در این دوره بوده است و به نظر می‌رسد در نتیجه تلاشی که در جهت پرهیز از برخی خاص‌گرایی‌های پیشین صورت گرفته، امروز تقریباً نمایندگان همه گرایش‌های فکری و سیاسی در این انجمن حضور داشته و صرف‌نظر از هرگونه جهتگیری فکری و گروهی با ما همکاری میکنند که البته این جریان باید در آینده نیز مورد توجه قرار گرفته و تحکیم شود؛ چرا که این مسأله نقش بسیار مهمی در تحکیم اجتماع علمی که به عنوان مهم‌ترین هدف انجمن جامعه‌شناسی مورد توجه قرار گرفت، دارد. به بیان دیگر، تنها در این شرایط است که انجمن جامعه شناسی ایران می‌تواند تبدیل به محفلی شود که اندیشمندان، متفکران و علاقمندان حوزه های مختلف علوم اجتماعی را در ارتباط با هرگونه موضوع علمی و حتی صنفی به تعامل وادارد و بالتبع، نتیجه این تعامل و هم فکری‌ها در رشد این علم و تأثیرگذاری آن در جامعه موثر خواهد بود.
روحیه فردگرایانه بسیار قوی موجود در جامعه و حتی در میان اندیشمندان، سبب شده که بیرون آوردن افراد از کنج خلوت خود و کشاندن آنها به عرصه فعالیت‌های اجتماعی کاری بسیار دشوار باشد که به اعتقاد ما، انجمن جامعه‌شناسی ایران به مدد تلاش‌های اعضای هیأت مدیره خود در دوره‌های مختلف و همچنین سایر کنشگران فعال در آن، توانسته حداقل در مقایسه با سایر انجمنهای علمی گام مهمی در این عرصه بردارد که نشانه‌هایی از آن با حضور گسترده اعضاء در نشست‌های مختلف قابل مشاهده است؛ چنان‌چه به طور خاص، در نشستها و همایش‌های دو دوره اخیر، شاهد مشارکت بسیار گسترده اعضای انجمن و اصحاب علوم اجتماعی کشور، بودهایم که این به اعتقاد ما، خود سرمایه بزرگی است و امیدواریم این سرمایه که به نظر می‌رسد محصول همان زحماتی است که طی دوره‌های مختلف انجمن برای تحکیم اجتماع علمی صورت گرفته، روز به روز تقویت شده و در این راستا، مجمع عمومی امسال نیز با حضور گسترده اعضاء، فصل جدیدی را در تراکم فعالیت‌های انجمن جامعه شناسی و تقویت اجتماع اصحاب علوم اجتماعی بگشاید.
در پایان باید بگویم که هر آنچه در این مدت انجام شده، پاسخی به حرکت‌های مسئولانه اعضای انجمن در زمان‌های مختلف بوده است. اعضای هیأت مدیره، ضمن پوزش از کوتاهی ها یا اشتباهات احتمالی در انجام خدمات خود بر اساس اهداف این نهاد علمی، برای آینده انجمن جامعه شناسی ایران و اعضای محترم آن و همچنین هیأت مدیره جدید آرزوی موفقیت داشته و توفیقات بیشتر آنان را از ذات باری تعالی خواستاریم.
* رئیس چهارمین و پنجمین دوره هیأت مدیره انجمن جامعه‌شناسی ایران
- توضیحات
- دسته: یادداشت روز
- آخرین به روز رسانی در 16 اسفند 1394