269سید حسین سراج زاده
از تاسیس انجمن جامعه شناسی ایران در سال 1370 حدود 15 سال می گذرد. با همت پیش کسوتان و بنیان گذاران انجمن و همدلی، همراهی و همکاری بسیاری از جامعه شناسان و پژوهشگران اجتماعی، امروز انجمن از موقعیت تثبیت شده ای در بین همکاران دانشگاهی و پژوهشگران و نهادها و مسولان رسمی آموزش عالی و سایر بخش های دولتی برخوردار است. گستردگی شمار اعضا، فراگیری طیف های متنوع فکری و نسلی جامعه شناسان کشور و نیز فراگیری اعضا و همکاران از دانشگاه های مختلف کشور، میزان فعالیت های علمی شامل همایش ها، میزگردها و سخنرانی های علمی و پژوهشی و تولیدات مکتوب در سال های اخیر نشان دهنده موقعیت ممتاز انجمن در مقایسه با انجمن های علمی-صنفی مشابه در رشته های علوم انسانی است.

با چنین موقعیت تثبیت شده و ممتازی لازم بود تا انجمن جامعه شناسی ایران به عنوان فراگیرترترین تشکل علمی- صنفی جامعه شناسان کشور ارتباط خود را با نهادهای علمی جهانی گسترش دهد. این موضوع از ابتدای تاسیس انجمن مورد توجه بنیان گذاران و مدیران وقت انجمن بوده و در این راستا در سال های گذشته گام های موثری برداشته شده و زمینه سازی هایی صورت گرفته است که از آن جمله می توان دعوت از برخی از متفکران اجتماعی برجسته خارجی، از جمله هابرماس و کاستلز، برای گفتگو و ایراد سخنرانی در انجمن و برقراری ارتباطاتی با انجمن بین الملی جامعه شناسی را نام برد. در دو سال گذشته برنامه گسترش ارتباطات بین المللی انجمن دنبال شد و به سه نتیجه مشخص انجامید:
بازدید پرفسور هانس یورگ آلبرشت (Hans Joerg Albrecht) مدیر موسسه حقوق کیفری بین المللی و خارجی ماکس پلانگ آلمان (Max Planck Institute for Foreign and International Criminal Law) و هیات همراه از انجمن جامعه شناسی ایران در آذر ماه 1385 و گفتگو با هیات مدیره و اعضای گروه آسیب ها و مسائل اجتماعی انجمن جامعه شناسی ایران. این بازدید به امضای تفاهم نامه همکاری علمی بین دو طرف انجامید و مراحل عملیاتی مربوط به اجرای تفاهم نامه در گروه آسیب ها و مسائل اجتماعی انجمن دنبال می شود.
پی گیری درخواست عضویت در انجمن بین الملی جامعه شناسی (International Sociological Association) به عنوان فراگیرترین تشکل جهانی جامعه شناسان و ارائه مدارک و مستندات مورد نظر آنان درباره انجمن جامعه شناسی ایران. در نتیجه، در نشست کمیته اجرایی انجمن بین المللی جامعه شناسی در خرداد ماه 1386 در برزیل، عضویت کامل انجمن جامعه شناسی ایران به تصویب رسید. هم اکنون نام و لینک انجمن جامعه شناسی ایران در لیست سازمان های عضو انجمن بین المللی جامعه شناسی در سایت آن انجمن (http://www.isa-sociology.org/colmemb/index.htm) قرارگرفته است و قرار است پرفسور میشل بوراوی (Michael Burawoy) معاون انجمن بین الملی جامعه شناسی در سال آینده از ایران دیدن کند تا راه های گسترش همکاری های علمی بین دو انجمن بررسی شود.
با همکاری و حمایت آقای دکتر محمد توکل رئیس محترم کمیسیون ملی یونسکو در ایران، انجمن جامعه شناسی ایران در خواست عضویت و همکاری با انجمن آسیایی شوراهای پژوهشی علوم اجتماعی (Association of Asian Social Science Research Councils AASSREC - ازرک) را به این شورا ارائه کرد و نماینده انجمن جامعه شناسی ایران در هفدهمین کنفرانس دوسالانه ازرک که از 15 تا 18 مهر 1386 (27 تا 30 سپتامبر 2007) در شهر ناگویای (Nagoya) ژاپن برگزار شد شرکت کرد. در خواست عضویت انجمن در جلسه کمیته اجرایی ازرک در 27 سپتامبر که با حضور نماینده انجمن تشکیل شد بررسی و تصویب شد. لازم به یادآوری است که ازرک سازمانی است متشکل از شوراهای پژهشی علوم اجتماعی کشورهای آسیایی که در سال 1355 (1976) با حمایت یونسکو تشکیل شده است و هدف آن گسترش همکاری های علمی و پزوهشی رشته های علوم اجتماعی در منطقه با توجه به ویژگی های و قابلیت های بومی است. در حال حاضر در حال حاضر، 13 کشور شامل استرالیا، اندونزی، ایران، بنگلادش، تایلند، کره جنوبی، کره شمالی، جین، ژاپن، سریلانکا، فیلیپین، مالزی، و ویتنام اعضای ازرک هستند و کشورهای پاکستان، تایوان، کامبوج و لائوس هم در کنفرانس امسال به عنوان ناظر دعوت شده بودند. مرور موضوعات کنفرانس هایی که تا کنون ازرک برگزار کرده است (به عنوان مثال، بوروکراسی و توسعه ملی، بومی سازی علوم اجتماعی، اهداف و جالش های علوم اجتماعی در آسیا در دهه 1980، چشم اندازهای توسعه علوم اجتماعی در آسیا، چالش های بیکاری، توسعه اقتصادی و موضوعات محیط زیستی، جوانان در حال تحول: چالش های تغییرات نسلی در آسیا، چشم اندازهای آسیایی درباره هماهنگی ثبات و تنوع اجتماعی در جوامعی که جهانی می شوند، و .... برای آگاهی بیشتر رجوع شود به http://www.aassrec.org/index.htm) و نیز ترکیب کشورهای عضو این شورا نشان می دهد که دغدغه های آنان موضوعات و مسائل اجتماعی کشورهای درحال توسعه است و جهت گیری آنان نوعی بومی سازی یا استفاده از علوم اجتماعی برای بررسی و تحلیل و برنامه ریزی برای مسائل اقتصادی و اجتماعی ویژه کشورهای درحال توسعه آسیایی است. در نتیجه، به نظر می رسد ازرک محل مناسبی برای مبادلات علمی و برنامه ریزی در حوزه مسائل اجتماعی برای کشور ما باشد. به همین دلیل لازم است با عضویت انجمن جامعه شناسی در آن، تلاش بیشتری برای حضور فعال تر کشور در برنامه های ازرک صورت گیرد.
با توجه به اینکه گسترش ارتباطات علمی بین المللی ضرورتی اجتناب ناپذیر برای رشد علمی کشور است و این ضرورت مورد توجه و تاکید مدیران عالی اجرایی کشور هم قرار دارد، لازم است تا گام های برداشته شده در این راه توسط انجمن جامعه شناسی ایران مورد حمایت قرار گیرد و ارتباطات به وجود آمده تثبیت شده و توسعه پیداکند تا هم از تجربه و دانش دیگران بهرمند شویم و هم در نظام تولید و گسترش علم جهانی ظرفیت های ملی خود را بیشتر و بهتر ارائه نماییم. این امر مستلزم حمایت تک تک همکاران جامعه شناس و عالمان و پژوهشگران عضو و غیر عضو انجمن می باشد.