محمدامین قانعیراد[i]
در آستانه سال جدید ابتدا از سوی خود و هیأت مدیره انجمن جامعهشناسی ایران فرا رسیدن بهاری تازه را به همه اساتید، پژوهشگران، دانش آموختگان و دانشجویان رشتههای علوم اجتماعی و به ویژه اعضای انجمن جامعهشناسی ایران شاد باش میگویم و برای همه آنها سالی پر از سلامت، شادکامی و موفقیت را آرزو میکنم. آغاز سال جدید همواره فرصتی برای بازبینی گذشته و بیان آرزوهایی برای آینده است و به این دلیل از این فرصت برای اشاره کوتاه به چند موفقیت و چند مشکل و همچنین بیان چند آرزوی دیگر استفاده میکنم.
۱- انجمن جامعهشناسی ایران در سال ۱۳۸۹، هفتمین مجمع عمومی و همچنین «همایش علوم اجتماعی ایران: دستاوردها و چالشها» و «کنفرانس ملی پژوهش اجتماعی و فرهنگی» را با حضور گسترده اعضای انجمن و دیگر علاقمندان به دانش اجتماعی برگزار کرد. رخدادهای سه گانه مزبور به گونهای شایسته، تعهد انجمنی و حرفهای جامعهشناسان ایرانی به فعالیتهای جمعی و تقویت سرمایه اجتماعی و فرهنگی رشته را بازنمایی کرد. مباحث مطرح شده از سوی سخنرانان و شرکت کنندگان در میز گردهای دو همایش مزبور برای تدوام هوشمندانه فعالیتهای آموزشی و پژوهشی در قلمروی علوم اجتماعی ایران بسیار راهگشا بودند و امید است که یافتهها و بینشهای ارائه شده در این دو همایش مورد توجه و استفاده پژوهشگران و سیاستگذاران اجتماعی قرار گیرد. آرزو دارم که در سال جدید نیز همچنان شاهد گسترش سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی در بین جامعهشناسان کشور باشیم.
-۲با آغاز به کار هیأت مدیره جدید، تدوین برنامه سه ساله فعالیتهای انجمن در دستور کار قرار گرفت و برای انجام این کار کمیتههای "برنامهریزی و ارزشیابی"، "گروههای علمی-تخصصی"، "دفاتر استانی"، "عضویت، مشارکت و جذب منابع مالی"، "ارتباطات و همکاریهای علمی"، "همایش و انتشارات"، "واژگان، مفاهیم و زبان علوم اجتماعی" تشکیل شدند و در طی مدت شش ماه فعالیت مستمر و برگزاری جلسات هم اندیشی و با برخورداری از حضور و مشارکت اعضای هیأت مدیره ادوار و سایر شخصیتهای برجسته علوم اجتماعی و کنشگران فعال انجمن، سند برنامه سه ساله انجمن را تدوین کردند. در فرایند تدوین برنامه انجمن، ظرافتهای مربوط به سرشت علمی و مشارکت داوطلبانه در فعالیتهای انجمنی مورد توجه قرار گرفتند و به این دلیل تجربه موفق انجمن جامعهشناسی ایران در زمینه برنامهریزی فعالیتهای انجمنی بر مبنای ساز و کارهای مشارکتی و غیر بوروکراتیک میتواند مورد استفاده سایر انجمنها نیز قرار گیرد. امیدوارم همه دست اندرکاران تدوین برنامه سه ساله و کلیه کسانی که با انعکاس دیدگاههای خود در انجام مناسب آن مشارکت داشتند، سپاس اعضای هیأت مدیره انجمن را بپذیرند. امیدواریم که در سال جدید نیز برای تأمین منابع و پیشبرد فعالیتهای برنامهریزی شده همچنان از یاری شما برخوردار باشیم.
- ۳ انجمن جامعهشناسی در سال پیش رو «همایش منطقهای جامعهشناسی و تفکر اجتماعی در خاورمیانه معاصر» را برگزار خواهد کرد. این همایش مهمترین رخداد علمی انجمن در بهار ۱۳۹۰ میباشد و قرار است تعدادی از اساتید برجسته داخلی و خارجی، مقالات خود را در آن ارائه دهند و در اینجا با توجه به تمدید مدت فراخوان مقالات از صاحب نظران و پژوهشگران این حوزه، دعوت به مشارکت علمی میشود. امیدواریم که با برنامهریزیهای مناسب شورای علمی و کمیته برگزاری این همایش و به ویژه با مشارکت خوب اعضاء شاهد برگزاری شایسته و پر کیفیت این همایش منطقهای باشیم.
-۴انجمن جامعهشناسی ایران در سال ۱۳۸۹ به عنوان یکی از انجمنهای موفق و فعال در رشتههای علوم انسانی شناخته شد که کسب این جایگاه مرهون تلاشهای داوطلبانه اعضای انجمن بوده و شایسته تقدیر فراوان است. در سال جدید نیز آرزو داریم که اعضای هیأت مدیره، اعضا و مدیران کمیتهها، کار گروهها، گروههای علمی – تخصصی و دفاتر استانی انجمن با تلاش برای پیشبرد فعالیتهای انجمن، موفقیتهای تازهای را رقم بزنند.
-۵درگذشت استاد دکتر محمد عبداللهی از کنشگران برجسته علوم اجتماعی و رئیس اسبق انجمن جامعهشناسی ایران از حوادث اندوهبار سال پیش بود که جامعه علوم اجتماعی کشور را سوگوار کرد. انجمن در چهلمین روز فقدان استاد، مراسم بزرگداشت مقام علمی او را برگزار نمود. در آستانه سال جدید ضمن آرزوی شادی برای روح این استاد بزرگوار امیدواریم که اجتماع علمی در رشتههای گوناگون علوم اجتماعی همواره آموزههای او در باره ضرورت گسترش تعاملات و ارتباطات در بین اساتید و دانش آموختگان این رشتهها را فرا روی خود داشته باشد.
-۶انجمنهای علمی معمولاً با دو دسته از منابع مالی ناشی از حق عضویت و کمکهای دولتی اداره میشوند. انجمن در سال گذشته با کاهش حمایتهای دولتی و افزایش هزینهها و از جمله تحمیل هزینههای مربوط به پرداخت اجاره بهای دفتر انجمن مواجه شد. بر اساس برآورد موجود، هزینههای سالیانه مربوط به اجاره بها و حقوق کارکنان دفتر، چاپ هشت شماره مجله، هزینههای سایت و خبرنامه به بیش از شصت میلیون تومان بالغ میشود و پرداخت حق عضویت توسط اعضاء با نرخ کنونی تنها حدود ۱۰ درصد از هزینههای مزبور را تکافو میکند. این وضعیت، انجمن را با مشکلات مالی مواجه ساخته است که هیأت مدیره و اعضای محترم کمیته عضویت، مشارکت و منابع مالی در حال هم اندیشی برای یافتن راههای موثر برای جذب مشارکت مالی بیشتر اعضا و کنشگران فعال انجمن میباشند و امیدواریم که اعضای انجمن نیز ما را به منظور فراهم ساختن زمینههای لازم برای تداوم مناسب فعالیتهای انجمن یاری برسانند.
-۷منابع انگیزشی مهمترین درونداد مورد نیاز برای کارهای داوطلبانه به ویژه در میانه مشکلات و نارواییها است. بنا به یک یافته جامعهشناختی، ارتباطات و کنشهای متقابل انسانی، نقش اساسی در ایجاد یا بازیابی مجدد و تقویت کارمایههای عاطفی و انگیزهها دارند. بدین دلیل، حضور فعال در نشستها و فعالیتهای داوطلبانه هم هدف است و هم وسیله. مشارکت و عدم مشارکت در این فعالیتها میتواند معیار گویایی برای ارزیابی جایگاه و منزلت جامعهشناسی به عنوان یک دانش پیشرفته و سودمند برای توسعه و بهبود جامعه ایرانی در اذهان کارگزاران این رشته باشد. آرزو داریم که در سال جدید نیز بیش از پیش شاهد تقویت تعاملات و مناسبات علمی و انسانی در بین اعضای انجمن جامعهشناسی ایران باشیم.
- ۸ در آستانه این سال جدید یکی از بهترین آرزوهای من معطوف به جامعه ایران است. به عنوان یک شهروند این جامعه در آرزوی توسعه همه جانبه سرزمین خود و به عنوان یک جامعهشناس آرزومند کاربست عقلانیت و دانش اجتماعی برای برون رفت از مشکلات و چالشهای موجود هستم. جامعهشناسی یک دانش حرفهای است و در عین حال از یک اخلاقیات مدنی برای خدمت به جامعه برخوردار میباشد. جامعهشناسی را میتوان یک شغل و در عین حال یک مسئولیت اجتماعی تلقی کرد. آرزو دارم کسانی که نان این رشته را میخورند به نام این رشته نیز بیاندیشند و با رعایت اخلاقیات حرفهای و حضور در فعالیتهای داوطلبانه علمی به بازتولید منزلت جمعی این دانش انسانی و معطوف داشتن آن به نیازهای جامعه یاری برسانند.
- ۹ این یادداشت را با آرزوی بهترینها برای جهان پر مخاطره کنونی به پایان میبرم. آرزومندم مسئولین و مردم همه کشورها به ویژه جوامع پر خطر– از ژاپن تا لیبی- که بر خطوط گسل زمینشناختی و جامعهشناختی قرار دارند، در سال جدید بتوانند با استمداد از عقلانیت علمی، دانش اجتماعی، اخلاقیات و مسئولیت پذیری خود را از فاجعهها و خطرات زیست محیطی و اجتماعی دور دارند.
[i]رئیس انجمن جامعهشناسی ایران