بیست و یکمین نشست از سلسله سخنرانیهای موافقت نامه همکاری سه گانه پایش در مطالعات شهری با عنوان «چالشهای فرهنگی- اجتماعی در شهرهای جدید» روز سه شنبه 28 اردیبهشت ماه 1395 در جامعه مشاوران ایران برگزار شد.
خلاصه مباحث این نشست را در ادامه میخوانید:
پژوهش پایه این نشست با عنوان «نیازهای فرهنگی-اجتماعی شهرهای جدید» توسط نوید سعیدی رضوانی بنا به درخواست شرکت مادر تخصصی عمران شهرهای جدید برای ارزیابی چالشهای فرهنگی- اجتماعی پیش روی شهرهای جدید صورت پذیرفته بود تا راهکارهای ممکن برای برون رفت از آن تدارک دیده شود.
سخنران ابتدا به سابقه ایجاد شهرهای جدید اشاره میکند و با اشاره به اینکه اگر مراد از مفهوم «شهر جدید» تازه شهرهایی باشد که با هدف و طرحی از پیش اندیشیده شده برپا گردند، به این تعبیر سابقهای طولانی در تاریخ دارند. امّا نسل جدید این شهرها، گرایش به آن حاصل الزام پاسخگویی به نیاز مسکن ساکنان شهرهای بزرگ بود که دیگر امکان و استطاعت تأمین آن در شهرهای اصلی را نداشتند و یا به لزوم برنامه ریزی برای بازسازی و ایجاد سکونتگاههایی باز میگردد که در پی تخریبهای سنگین بعد از جنگ جهانی دوم (1945) باید ساخته میشد. از جمله ایدههایی که از نظریه پردازانی مثل ابنزر هاوارد (1889) تئوریزه شده بود.
ایجاد شهرهای جدید از اواخر دهه 1360، ایران را نیز به قافله کشورهایی که هر یک بدلیلی اقدام به ساخت «شهرهای جدید» می کردند، پیوند داد. اما یک دغدغه همیشه متولیان و ساکنان این شهرکها را به خود مشغول میداشت و آن مسئله «کیفیت زندگی» در این سکونتگاهها بود که خود را در احساس زندگی در فضایی با هویت، با حس تعلق، فراهم بودن روابط همسایگی و اجتماعی مستحکم و احساس رضایت از زندگی در مفهوم کلی خود خلاصه میکرد. این دغدغه آغاز پژوهشی تحلیلی و ژرفانگر در 9 شهر جدید سهند، مجلسی، پردیس، گلبهار، بهارستان، اندیشه، صدرا، عالیشهر، مهاجران و هشتگرد با هدف ارزیابی میزان چالشهای فرهنگی- اجتماعی با شاخصهایی که به آن اشاره شد را پیش رو نهاد.
این بررسی در چارچوب نظری مبتنی بر نظریه ابراهام مازلو (1970) در خصوص سلسله مراتب هرمی شکل نیازهای انسانی که در پایهایترین و اساسیترین بخش از این الگوی هرمی شکل از تأمین نیازها برای بقا(مثل تأمین سرپناه) شروع میشود و در اوج این هرم به نیازهای والاتر(مثل حس زیبایی، هویت، شکوفایی و ...) میانجامد، صورت پذیرفت. در پایان نتایج آن نشان داد در این شهرها هرچقدر در سطح پایینتر این هرم(مثل تأمین حس مالکیت) و موارد مشابه رضایت بیشتری تأمین گردیده، امّا در سطوح بالاتر که عمدتا مسائل پیچیده تر و کیفی میباشند نیل به رضایت کمتری از سوی ساکنان اعلام شده است که به دلایل و زمینههای آن در این تحقیق پرداخته شد و با اذعان به پیچیدگی آن به پیشنهاداتی هم برای برون رفت از این شرایط رسیدهاند. در پایان با دسته بندی مسائل و مشکلات، به برنامههایی که در صورت عملیاتی شدن میتواند راهکاری برای فائق آمدن بر این چالشها باشد هم اشاره نموده و آنها را توصیه میکند.
سخنرانی با اعلام نظریات اعضای پانل و حاضران در جلسه ادامه یافت و نهایتا با پاسخها و گفت و شنودی تعاملی بین حاضران و سخنران پایان گرفت.