(به‌مناسبت سی‌امین سال تأسیس انجمن جامعه‌شناسی ایران)
به نام خداوند جان وخرد
با درودهای بهاری، حلول سال نو، بهار طبیعت و جشن فرخندۀ نوروز را به همۀ اهالی عزیز حوزۀ فرهنگیِ نوروز، مردم شریف ایران و اجتماع علمی جامعه‌شناسی وعلوم اجتماعی تبریک می‌گویم.
اکنون که جهان ما آکنده از شرایطی ناگوار، اسیر در چنگال توسعه‌طلبی، جنگ و بیماری است که جان و حُرمت و آزادی و فرصت بالیدن بسیاری از انسانها را یا ستانده و یا در معرض تهدید قرار داده است، و کشورمان با مشکلات بزرگ اقتصادی اجتماعی ناشی از تحریم و سوءتدبیر دست‌به‌گریبان است، شایسته‌ترین آرزو همین است که رفع این مصائب را برای همۀ جوامع و جامعه خود آرزو کنیم؛ باشد که راهِ توسعۀ خرَد، صُلح و آگاهی و اخلاق چنان هموار شود که جهان را از چنین بلایایی برهاند و نسیم آرامش، رویش، بالش و شکوفایی خلقت و فطرت وزیدن گیرد.
امسال، انجمن جامعه‌شناسی ایران سی سالگی خود را پشت سر می‌گذارد [1]. سی سال آکنده از تدبیر و تلاش بی‌وقفه، برای علم جامعه‌شناسی و مهمتر از آن، برای شناخت و درک آنچه در جامعۀ پُرالتهاب و پویای ایران می‌گذرد؛ جامعه‌ای که همچون معمّایی شگفت با گذشته‌ای پرافتخار و پر فراز و نشیب در مقابل‌مان بوده، به عنوان مام وطن دوستش داریم و آرزومند توسعه عادلانه و پایدار آن و آزادی و بهروزی مردمانش هستیم. این سی سال در عین حال، سالیانی بوده‌اند که انجمن جامعه‌شناسی ایران با اُمید بسیار به شناخت و درک جامعه ایران، این معمّای هستی‌مند و هستی‌بخش، کوشیده‌است. سی سالی که همواره اُمیدوار بوده‌ایم، چرا که اگر جز این بود، کوشش معنا نداشت؛ و همچنان اُمیدواریم، زیرا همچنان با تمام توش و توان می‌کوشیم.
انجمن جامعه‌شناسی ایران، به‌عنوان شخص حقوقی همواره آنقدر واقع‌بین بوده است که مدّعی بهترین درک، یا معتبرترین شناخت، یا گسترده‌ترین دانش، یا بیشترین اطّلاع نباشد؛ به همین دلیل بر سوداهایی مانند رهبری فکری صاحبان اندیشه و اصحاب علم اجتماعی و حتّی ادّعا یا خواستِ هدایت فکریِ جامعه وحوزۀ عمومی و مانند اینها قوام نیافت و عمل نکرد؛ امّا بی‌آن‌که بخواهد شعار دهد، همواره بر اصیل‌ترین طریق شناخت گام سپرد و آن فراهم‌آوردن امکان گفت‌وگو.
سی سال گفت‌وگوی دائم، توأم با فراخواندنِ تعقّل و استدلال، تضارب واقعیِ آراء و ممانعت و پرهیز از هرآنچه ناقض امکانِ گفت‌وگوی آزاد، خردمندانه، محترمانه و دغدغه‌مندِ جامعه‌شناسان و دیگر حوزه‌های علوم اجتماعی است، رهاورد و ارمغان این انجمن است. این مهم محقّق نشده است مگر با گشودگی انجمن به روی همه جریان‌های فکری در درون جامعه و جامعه شناسی ایران. این انجمن کوشیده به معنای واقعی کلمه، انجمن جامعه‌شناسی ایران باشد و همه جامعه‌شناسان ایرانی با هر دیدگاه و مشی نظری، روشی و عقیدتی را بپذیرد و به کوشش‌های علمی و اجتماعی آنان به دیده احترام بنگرد. انجمن همچنین کوشیده است گروه‌های علمی تخصصی و دفاتر شهرستانی، استانی و دانشگاهی را به میدانی برای تعامل علمی مبتنی بر مسئولیت اجتماعی بدل کند، تا در این میدان استادان و دانشجویان و اهل نظر و پژوهش، کنش‌های ارتباطی و دموکراتیک و مبتنی بر مسئولیت علمی و اجتماعی را تمرین کنند؛ تجربه‌ها و داشته‌های علمی خود را به اشتراک بگذارند، و برای شناخت بیشتر جامعه ایران و راه‌های پیشرفت آن کوشش جمعی داشته‌باشند.
اینک که سی‌سالگی انجمن را گرامی می‌داریم جا دارد از کسانی که با اهتمام و تلاش و تدبیر خویش این چراغ را افروخته نگه داشته‌اند به نیکی یاد کنیم. در این میان پیشگامان و کُنشگرانی همچون شادروانان غلامعبّاس توسّلی، مهدی طالب، ابراهیم فیوضات، حبیب‌اله زنجانی، محمّد عبداللهی، علی‌محمد کاردان، و محّمدامین قانعی راد (از بنیان‌گذاران، رؤسا، و اعضای هیات مدیره پیشین) و دیگر گرامیانی بودند که از میان ما رفته‌اند و دیگر از وجود شریف و همراهی‌شان بی‌بهره‌ایم، کسانی هم هستند که همچنان هم‌پیمانِ این میثاق اخلاقی، علمی و انجمنی باقی مانده‌اند و کُنشگرانِ عرصۀ کوشش‌های علمی و اجتماعی مبتنی بر گفت‌وگوی‌اَند. اینان، همۀ همراهان و اعضاء گرامی و عزیز انجمن جامعه‌شناسی ایران هستند که در هیات مدیره، مدیریت و شورای گروه‌های علمی و تخصصی و دفاتر، نشست‌ها و همایش‌ها گرد می‌آیند. انجمن ما و نیکنامی و برگزیدگی آن [2]، برآیند همراهیِ بینش، دانش و کُنش آنان است. انجمن همانند هر پدیده دیگری ظرفیت‌هایی داشته که محقق نشده‌اند، و کاستی‌هایی داشته که در یک گفتگوی انتقادی جمعی باید شناخته و برایشان چاره‌جویی شود.
سلام بر همۀ شما، مبارک بادتان سی‌سالگیِ انجمن‌اتان، و پایدار و پویا باد پیوندها و پویش‌های علمی و اجتماعی‌اتان.
آستانۀ نوروز 1401
سید حُسین سراج زاده
عضوهیات‌علمی دانشگاه خوارزمی و رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران
پی‌نوشت:
[1]انجمن جامعه‌شناسی ایران در سال 1370 تأسیس شده است. بنگرید به «دربارۀ انجمن»
[2]از اواخر دهه 80 به این سو که عملکرد انجمن‌های علمی توسط وزارت علوم ارزیابی می‌شود، انجمن جامه‌شناسی ایران به عنوان انجمن برتر در بین انجمن‌های علوم انسانی معرفی شده است (برای مشاهده تقدیرنامه‌های انجمن جامعه‌شناسی ایران اینجا را کلیک کنید).
- توضیحات
- دسته: یادداشت روز
- آخرین به روز رسانی در 03 فروردين 1401