فراخوانِ پنجمین همایش کنکاشهای مفهومی و نظری دربارۀ جامعۀ ایران
دگرگونیها و پایداریهای جامعۀ ایران: اُمیدها و بیمها
مسألۀ همایش
جامعۀ ایران سدۀ گذشته را حین بسی دگرگونیها گذراند که طیّ گسترشِ تنوّع، دامنه و ابعاد به سدۀ کنونی رسیدند. نفس دگرگونیِ اجتماعی اجتنابناپذیر و گاه موجب تداوم یا تکاملِ جامعه است، که میتواند بر حسب شتابِ دگرگونی با دورههایی از آنومی نیز همراه باشد؛ امّا شاید از یک سو طول دوران و شدّت دگرگونی و ارزشهایی که حین دگرگونی خلق میشوند و از سوی دیگر میزان آنومی باشد که سرنوشت جامعه را در فراز و فرود دگرگونیها رقم میزند؛ به دیگر تعبیر، سرنوشت جامعه میتواند تابع نسبت «میزان هنجارمندیِ جامعه پس از هر گذار آنومیک» با «ارزشهای خلق شده حین دگرگونی» باشد. لذا در وهلۀ نخست، شناختِ خودِ دگرگونیها، توصیف ماهیّت، ابعاد، علل بعید و عواملی بلافصل که موجب آنها شدهاند، حائز اهمیّت هستند، سپس ارزیابی اثر نهائی و نتیجۀ کنونیِ هر یک از روندهای دگرگونی و سرانجامْ آیندۀ آنها.
گفتوگوی ما دربارۀ یک جامعۀ خاص است که بهعنوان یک «جامعۀ ملّیِ» واجد موجودیّتِ تاریخی و مُستمرّ خویش و با خصوصیّات تاریخی اجتماعیِ خاصِّ خودِ آن، بررسی میشود؛ یعنی «ایران». یکی از راستاهای اصلی همایش پنجم «موجودیّت تاریخی، فرهنگی و اجتماعیِ ایران» و ابعاد گوناگونِ آن است. لذا هم از حیث نظری هم از حیث تجربی، به عواملِ موجده و مقوّم گذشته، حال و آیندۀ آن پرداخته میشود. یعنی به آن عناصر فرهنگِ تاریخی ایران که در سطح کلانِ تاریخی در شمار شرایط بقاء ایران بوده و هستند.
در عین حال جامعۀ امروز ایران با مسائلی عدیده مواجه است که برخی از آنها از دید صاحبنظران مصداق بُحران دانسته میشوند: از کلانترین آنها در مقیاس تاریخی، مانند ناتوانی (مطلق یا نسبی) در ایجاد دولت ملّت و بُحرانِ تولید (تولید معنا، خلق ارزش، روابط اجتماعی پایدار، بازتولید خود و ...) تا سطوح میانۀ نهادی و روابط میاننهادی، و خُردترین آنها...