شاخص دیده‌بان سالمندی (گزارش 79 موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا)

تهیه‌کنندگان: نسیبه زنجری و رسول صادقی 

ناشر: مؤسسه راهبردهای بازنشستگی صبا 

افزایش سریع تعداد سالمندان به‌عنوان یک چالش رفاهی اساسی هم در کشورهای توسعه‌یافته و هم در کشورهای درحال توسعه محسوب می‌شود. مهم‌ترین مسأله در سنین سالمندی، تأمین رفاه، به‌زیستن و امنیت مالی به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه نظیر ایران است؛ زیرا همه سالمندان تحت پوشش مستمری بازنشستگی قرار ندارند. از طرف دیگر، چشم‌اندازهای اشتغال برای سالمندان محدود است. دسترسی به خدمات مراقبت از سلامت مناسب، یکی دیگر از مسائلی است که دولت‌ها باید برای حل آن اقدام کنند. به همین دلیل، نگرانی‌های فزاینده‌ای در خصوص تضمین تأمین اجتماعی و رفاه افراد سالمند و ارتقای سلامت و فعالیت‌های آنان در دوران سالمندی وجود دارد. در این راستا، سالمندان در کانون و محور سیاست‌های اجتماعی و رفاهی قرار گرفته‌اند. در ایران، در سیاست‌های کلی جمعیت ابلاغی مقام معظم رهبری (1393) بر فرهنگ‌سازی برای احترام و تکریم سالمندان و ایجاد شرایط لازم برای تأمین سلامت و نگهداری آنان در خانواده و پیش‌بینی سازوکار لازم برای بهره‌مندی از تجارب و توانمندی‌های سالمندان در عرصه‌های مناسب تاکید شده است. ازاین‌رو، شناسایی و رصد رفاه و به‏زیستن سالمندان از اهمیت سیاستی زیادی برخوردار است. در این راستا، شاخص‌های مختلفی برای سنجش وضعیت به‌زیستن سالمندان ارائه شده است که یکی از این آنها، شاخص دیده‏ بان سالمندی (age watch index) است. این شاخص، وضعیت رفاه و به‏زیستن سالمندان را در چهار حیطه؛ امنیت درآمدی، سلامت، توانمندی و مناسب‌سازی محیط بررسی می‌کند.

محاسبه شاخص دیده‌بان سالمندی، علاوه بر اینکه امکان مقایسه ایران با سایر کشورها را در سطح بین‌المللی نیز مهیا می‏‌سازد، با نشان دادن وضعیت سالمندان در ابعاد مختلف، امکان برنامه‌ریزی دقیق را برای سالمندی موفق در سطح ملی تسهیل می‏‌کند.

در این مطالعه‌ای که گروه مطالعاتی رفاه و تأمین اجتماعی موسسه صبا انجام داده است، از روش تحلیل ثانویه استفاده شده است. برای ساخت ابعاد مختلف شاخص دیده‌‏بان سالمندی، داده‌ها از منابع مختلف آماری شامل؛ داده‌های سرشماری 1395، داده‌‏های طرح هزینه و درآمد خانوار 1395، داده‌های صندوق‏‌های بازنشستگی کشور (1396)، گزارش‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، و داده‌های پیمایش ملّی ارزش‏ها و نگرش‏‌های ایرانیان (1394) و پیمایش ملّی سرمایه اجتماعی (1393 و 1397) گردآوری و سپس این شاخص برای ایران، به‌طورکلی، و به تفکیک استان‌ محاسبه شده است. به لحاظ روش‌شناسی، این گزارش از روش‌شناسی گزارش جهانی شاخص دیده‌بان سالمندی استفاده کرده است.

 

• < قبلی
• بعدی >