جمعی از دانشگاهیان و پژوهشگران رشتههای علوم انسانی و پزشکان خطاب به نظام سیاستگذاری و مردم ایران یک نامه سرگشاده نوشتند. در متن این نامه آمده است؛
با واقعیت سرسختی چون ویروس کرونا، نه میتوان برخورد سرسری کرد و نه میتوان با روشهای نادرست به مقابلهاش رفت. فرجام هر دو، میدان دادن بیشتر به اشاعه این ویروس و افزایش میزان "ریسک نظاممند" است. ریسکی که بهدلیل ماهیت خفته آن در بدن فرد آلوده، و سرعت انتقالش، در قالب الگوی شبکهای غیرخطی، بهسرعت تکثیر میشود.
بنابراین، بدون رویههای سیاستی و مدیریتی صحیح و نبود همکاری جمعی، امکان فراگیر شدن این ویروس در سطح کشور و رسیدن تعداد مبتلایان به مرزهای بسیار خطرناکِ کنترلناپذیرِ همراه با مرگ و میر بالا وجود دارد. طبق آمار رسمی اعلام شده، در حال حاضر در ۲۰ استان کشور، الودگی به کرونا وجود دارد. این توزیع گسترده کشوری، ضرورت اتخاذ رویههای صحیح را صد چندان میکند.
واقعیت دیگر این است که اکنون افکار عمومی شناخت کافی از این ویروس پیداکرده است. بنابراین، تنها راه حداقلسازی هراس اجتماعی و بازگرداندن امید اجتماعی، پیگیری جدی اقدامات صحیح، چه از سوی نظام حکمروایی، در سطوح کلان و بخشی، و چه از سوی تک تک افراد جامعه است.
ما امضاکنندگان این بیانیه، نه از زاویه تخصصی پزشکی، بلکه به عنوان دانشگاهیانی در رشتههای مختلف علوم انسانی، به همراه چند تن از پزشکان متخصص، با کنار گذاشتن ریشهیابی انتقادی این بحران در شرایط خطیر فعلی، فقط از منظر مدیریتی و فرا تخصصی پزشکی، بر اتخاذ اقدامات زیر، با هدف کمک به مدیریت بهتر بحران، تاکید داریم:
- صورتبندی صحیح مساله؛ با نگاه توطئهگرایانه و با انداختن بار تقصیر بر گردن بیگانگان، مشکلی حل نمیشود. حتی اگر در یک سناریو، چنین فرضیهای قابل اعتناء باشد، از اهمیت نظام مدیریت بحران برای مواجههی با آن نمیکاهد. ضمن اینکه، افکار عمومی، با مقایسه اقدامات انجام شده در چین و سایر کشورها در سویی و در ایران در سوی دیگر، صورتبندیهای نادرست مساله را حمل بر عدم پاسخگویی نظام حکمرانی میکند. امری که بحران دیگری بهنام بیاعتمادی اجتماعی را بیشتر از قبل دامن میزند،
- تعطیلی سراسری مدارس و دانشگاهها تا پایان سال جاری. برای پرهیز از اشاعه ویروس به صورت تصاعدی، لازم است مراکز آموزشی تعطیل شود و تقویم آموزشی از جمله زمان کنکور دانشگاه و پایان نیمسال دانشگاهی یکماه به تعویق افتد. در عین حال، میتوان از امکانات دنیای مجازی و آموزش راه دور بهره برد،
- یک روز در میان کردن حضور پرسنل دولتی و بخش خصوصی، به نحوی که نظام اداری ضمن باز بودن، با اتکاء به نیمی از پرسنل خود، امور جاری ضروری را انجام دهد. در اینجا نیز میتوان در مواردی از سیاست انجام امور بهروش مجازی و دورکاری استفاده کرد،
- منع برگزاری هر نوع اجتماعی، چه مذهبی و چه غیر مذهبی؛ در مورد اجتماعات مذهبی، ما ضمن احترام فراوان به اماکن مقدس و شعائر و آیینهای دینی و مذهبی، بر این باوریم که به استناد آموزه های دینی و سخن بزرگان دینی، رعایت احتیاطهای لازم با هدف صیانت از جان، شرط شرعی و عقلی است و حفظ سلامتی به عنوان یک واجب بر انجام مستحبات اولویت دارد؛ بخصوص در شرایط کنونی که هر گونه بیاحتیاطی، علاوه بر تهدید سلامتی و جان شرکتکنندگان در اجتماعات دینی، موجب بهخطر افتادن جان دیگران در ابعاد بالا نیز میشود،
- اطلاع رسانی درست و بهنگام مراجع مسئول پزشکی و بهداشتی و اعلان رسانهای دقیق افراد مبتلای فوت شده و بستری در بیمارستانها و درخواست از افرادِ در تماس با بیماران، برای رجوع به مراکز درمانی و انجام معاینات بالینی لازم. شفافسازی در این باره، اقدام مهمی برای کنترل بحران است،
- نظارت بر ارتباط های درون و بیرون زندان به منظور جلوگیری از اشاعه ویروس و اعطای مرخصی به زندانیان بیمار و دارای زمینههای بیماری، و اجرای عفو زودتر از موعد برای زندانیان مورد نظر، با هدف کاهش تراکم زندانها و پیشگیری از وقوع شرایط خطرناک در زندانها،
-کمک گرفتن از سازمان بهداشت جهانی و چین برای تامین امکانات پیشگیری و درمانی؛ اقدامات لجستیک انجام شده در چین و تجربهی این کشور و امکانات سازمان بهداشت جهانی، امکانات بیشتری برای کنترل بحران در اختیار جامعه ما میگذارد،
- تامین فوری تجهیزات پزشکی بهویژه امکانات پوششی قوی برای تمامی کادر پزشکی و درمانی و پرسنلِ بیمارستانها و ایجاد انگیزههای مثبت برای آنان. در مورد امکانات پوششیِ با کیفیت، میتوان از سازمان بهداشت جهانی و چین کمک گرفت. همچنین با توجه به احتمال افزایش روزافزون مبتلایان در چند روز آینده و احتمال کمبود جا در مراکز درمانی، لازم است با تجهیز سریع ساختمانهای بلااستفادهی نهادهای دولتی و عمومی، در شهرهای مختلف، این کمبود را جبران کرد،
- وزیر بهداشت و درمان، در مقام رئیس کمیته بحران کرونا، اعلام کرده است که به جای قرنطینه مکانی، اکیپهای کنترل مسافران، در معابر ورودی شهرها مستقر خواهند شد تا بیماران آلوده به ویروس را شناسایی و قرنطینه کنند. با وجود این، بنابر تجربهی کشورهای چین، کره جنوبی و ایتالیا، مطمئنترین راه برای کاهش قابل توجه سرعت اشاعه ویروس، قرنطینه کردن شهرهایی است که بیشترین آلودگی به کرونا را دارند.
در مورد اکیپهای کنترل مسافران، بهتر است اولویت به استقرار آنها در معابر خروجی شهرها داده شود تا در صورت مثبت بودن جواب تست، افراد مشکوک به بیماری، در همان شهر، تحت مراقبتهای درمانی و قرنطینهای قرار بگیرند. اکیپهای مستقر در معابر ورودی میتوانند نقش مکمل را داشته باشند؛ به ویژه در مورد افرادی که در مسیر بین دو شهر حرکت میکنند،
-کلام آخر خطاب به هموطنان گرامی و اصحاب رسانه از جمله رسانه اجتماعی است. کنترل بحران کرونا، بدون همکاری جمعی امکان ناپذیر است. در این شرایط خاص، اخلاق و مسئولیت فردی با اخلاق و مسئولیت اجتماعی در هم تنیده است. نه تنها با رعایت اصول بهداشتی اعلام شده و ماندن در خانه و پرهیز از سفر، باید مراقب جان خود و خانواده خود باشیم، بلکه باید در حفاظت از جان دیگران نیز کوشا و مراقب باشیم. سرنوشت همه ما به یکدیگر گره خورده است. در صورت بیتوجهی به موارد مذکور، زمینه شیوع ویروس و رساندن ان به مرز کنترلناپذیر را فراهم میکنیم. در همینراستا، اگر از دیگران انتظار داریم با ما رفتارهای فرصبطلبانه و کاسبکارانه نداشته باشند، به همین میزان مسئولیت رعایت چنین رفتاری بر دوش تک تک ما نیز سنگینی میکند. موقعیت حساس و خطیر کنونی را میتوانیم تبدیل به فرصت خوبی برای تقویت مسئولیتپذیری اجتماعی و مهرورزی به یکدیگر و به کشور عزیزمان ایران کنیم.
انتشار اخبار نادرست و ایجاد هول و هراس، در شرایط خطیر کنونی، میتواند با افزایش استرس و کاهش سیستم ایمنی بدن هموطنان گرامی، آنان را در برابر این ویروس آسیبپذیرتر کند. بنابراین، بر عهده اصحاب رسانه است که ضمن اطلاعرسانی صحیح، مانع از افزایش بی مورد استرس اجتماعی بشوند.
با آرزوی کنترل سریع بحران و سربلندی برای مردم عزیز ایران. پرداختن به سیاستهای بلندمدت و کوتاهمدتِ موجدهی کژکارکردیهای جدی نظام سلامت و مدیریت بحران را به زمانی دیگر، بعد از عبور از این پیچ خطیر، واگذار میکنیم.
منبع: خبرگزاری ایلنا 9 اسفند 98