رهنمون هایی برای آینده همزمان با کووید 19 و پس از آن: نقش علوم اجتماعی در آسیا [1]

26 تا 28 اکتبر 2021- 4 تا 6 آبان 1400

الناز فاطمی*

بیست و چهارمین کنفرانس دو سالانه انجمن­‌های آسیاسی شوراهای پژوهشی علوم اجتماعی(AASSREC)[2] با محوریت بیماری کرونا و پیامدهای اجتماعی و سیاسی آن به صورت آنلاین از تاریخ 26 تا 28 اکتبر 2021 برگزار شد. در این نشست که با حضور متخصصانی از رشته‌­های متعدد صورت می­‌گرفت این همه­‌گیری از جنبه­‌های متفاوت و تحت پنج محور اصلی «روابط بین‌­المللی، امنیت جهانی و مدیریت منطقه‌­ای»، «راهکارهای موثر در کنترل همه‌­گیری»، «راهکارهای بهداشت عمومی در زمان همه­‌گیری»، «تغییرات ناشی از کووید 19 در سبک زندگی، آموزش و کار» و «نقش علوم اجتماعی در فهم و واکنش به همه‌­گیری‌­ها» مورد بحث قرار گرفت.

انجمن جامعه‌شناسی ایران از سال 1387 به عنوان نماینده ایران عضو ازرک بوده و نمایندگان انجمن در کنفرانس­‌های دوسالانه آن شرکت می‌کرد. دکتر پیام روشنفکر و الناز فاطمی در کنفرانس امسال از طرف انجمن شرکت داشتند و مقاله­‌ای با عنوان «علوم اجتماعی در زمان همه‌گیری: درس‌هایی از گذشته و ملاحظاتی برای امروز» [3] ارائه کردند. همچنین دکتر سیدحسین سراج‌­زاده، رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران در نشست کاری که در آن نمایندگان کشورها، مدیران آینده را انتخاب می­‌کنند و درباره برنامه­‌های آینده تصمیم می­‌گیرند، شرکت داشت. گزارش کوتاهی از نشست‌­های این همایش و مقاله‌های ارائه شده را در ادامه می‌خوانید.

در نخستین نشست این کنفرانس که به «روابط بین‌­المللی، امنیت جهانی و مدیریت منطقه‌­ای» اختصاص یافته ­بود تاثیرات همه­‌گیری کووید-19 به ویژه بر روابط اقتصادی میان کشورهای آسیایی و ایالات متحده آمریکا مورد بررسی قرار گرفت. اولین سخنران این نشست، پروفسور یه هایلین [4] بود که به ارائه پیش­‌بینی‌­های خود پیرامون تغییر در توزیع قدرت منطقه‌­ای، نظم منطقه‌­ای و ساختار مدیریت حکومتی آسیا و اقیانوسیه پرداخت. وی با اشاره به اهمیت غیرقابل انکار اقتصادهای آسیایی به ویژه چین ابراز امیدواری کرد که ایالات متحده در آینده روند تقابل و رقابت با اقتصادهای آسیایی را متوقف و به لزوم مشارکت و همکاری آگاهی پیدا خواهد کرد. در دومین بخش این نشست دکتر هوانگ هوئه آن [5] به شرح مشاهدات خود پرداخت، مشاهداتی که نشان می­‌داد همه­‌گیری کووید-19 نه تنها منجر به کاهش رقابت میان چین و ایالات متحده آمریکا نشده است که روابط دیپلماتیک میان این دو کشور به پایین­‌ترین سطح خود از سال 1970 رسیده‌­ است. با این وجود به باورهوئه‌­آن قربانیان اصلی این جنگ رسانه­‌ای کشورهای آسیایی متوسطی هستند که از یک سو دیگر قادر به دریافت کمک‌­های ایالات متحده امریکا نیستند و از سوی دیگر هنوز نمی­‌توانند بر ظرفیت­‌های محدود چین تکیه کنند. به باور وی در جریان همه­‌گیری این کشورهای متوسط منطقه همچون ویتنام بودند که نقش مهمی در کاهش تنش‌­ها میان قدرت­‌های بزرگ و توزیع منابع در منطقه بازی کردند. در آخرین بخش این نشست فیلیپ جینز مینیوزا [6] و هجی سجی [7] به ارائه بخشی از کار خود پرداختند که بر تفسیر اقدامات دولتی در فیلیپین از منظر فوکو متمرکز بود. اقداماتی که بیش از آن که دغدغه حفظ جان گروه­‌های به حاشیه رانده شده را داشته ­باشند دست­آویزی برای دولت­‌ها به وجود آورده­ بودند تا کنترل خود بر زندگی شهروندان را تحت عنوان «وضعیت طبیعی جدید» توجیه کنند.

دومین نشست این کنفرانس با موضوع مدیریت همه­‌گیری با گزارشی از دکتر نوناریت بیسونیاموت [8] آغاز شد که خلاصه‌­ای از اقدامات اقتصادی کلان و خرد دولت تایلند در مواجهه با همه­‌گیری کرونا ارائه می­‌داد. در ادامه، دومین سخنران این نشست پروفسور مهد هزیم شاه [9] و دکتر وان پوسگا ملاتی [10] گزارشی از اقدامات سیاسی، اقتصادی و بهداشتی دولت مالزی و پیامدهای این اقدامات ارائه دادند. بنابر تحلیل این پژوهشگران همه­‌گیری کرونا با فشار بر نظام سیاسی، اقتصادی و بهداشتی این کشور منجر به افزایش بی‌­ثباتی سیاسی، افزایش بدهی­‌های دولتی، بی­کاری و کاهش درآمدها شده ­بود. سومین سخنرانی این نشست که توسط دکتر ون­چین وو ارائه می­‌شد به شرح پژوهشی که در تایوان انجام گرفته بود می‌پرداخت. پژوهشی که هدف از آن تبیین نقش سازمان­های بین­‌المللی به ویژه سازمان بهداشت جهانی در پذیرش کارآیی واکسن­‌های تولید شده در چین بود. در آخرین بخش این نشست راسلی کاهیادی [11] خلاصه‌­ای از پژوهش خود ارائه داد که نشان می‌­داد پیروی افراد از دستورالعمل­‌های بهداشتی دولتی در اندوزی نه ناشی از عدم اعتماد مردم به دولت که نتیجه عدم اجرای سیاست­‌های پیشرو و یکپارچه در مواجهه با همه­‌گیری است.

سومین نشست این کنفرانس با محوریت راهکارهای بهداشت عمومی در زمان همه‌گیری با سخنانی از دکتر النا ای پرنیا [12] آغاز شد. وی به تشریح یکی از پروژه­­‌های پژوهشی دانشگاه فلیپین پرداخت که در نخستین ماه‌های همه­‌گیری با هدف تدوین یک راهکار ارتباطی موثر انجام گرفته ­بود. با وجود اطلاعات محدود شرکت‌­کنندگان پژوهش در رابطه با بیماری و روش­‌های انتقال آن، دکتری ای­پرنیا ابراز امیدواری کرد که کمپین‌­هایی همچون «چون دوستت دارم/داریم واکسن می­‌زنم/ می‌­زنیم» که مبتنی بر یافته­‌های علمی هستند می‌­توانند گرایش عمومی برای دریافت واکسن را افزایش دهند. در دومین بخش این نشست دکتر کاستوب کانتی ری [13] به پیامدهای روانی و جسمی اقدامات صورت گرفته برای کنترل گسترش کرونا بر سالمندان پرداخت. پژوهش وی که در شهر اودیشای [14] هند انجام گرفته نشان می­‌داد که انزوای اجتماعی و ترس از بیماری منجر به بروز افسردگی در سالمندان این منطقه شده ­است. در این پژوهش ارتباطی میان عوامل اقتصادی و سطح افسردگی سالمندان یافت نشده بود. در آخرین بخش این نشست دکتر اچ اس اشوک [15] به نقش دین و رهبران دینی در زمان همه­‌گیری پرداخت. به باور وی در زمان همه‌گیری، دین می­‌تواند نقش دوگانه‌­ای در میان باورمندان داشته ­باشد. باور به یک دین می‌­تواند از سویی منجر به تفکر دگماتیک و عدم پیروی از دستورالعمل­‌های بهداشتی شود و یا در مقابل افراد را متحد و رفتارهای بشردوستانه را تشویق کند.

چهارمین نشست این کنفرانس با موضوع تاثیرات قرنطینه بر زندگی، آموزش و کار با سخنانی از دکتر ریکو یامادا [16] پیرامون تاثیرات همه‌گیری کرونا بر تحصیلات عالی آغاز شد. مطالعه دکتر یامادا که با هدف سنجش تاثیر این همه­‌گیری بر شکل­‌گیری صلاحیت دانشجویان در فضای جهانی [17] در چهار کشور ژاپن، ایالات متحده امریکا، کره جنوبی و تایوان انجام گرفته ­بود نشان می‌­داد برخلاف تایوان در سایر کشورهای مورد مطالعه که آموزش عالی به صورت آنلاین انجام می­‌گرفت صلاحیت دانشجویان به صورت معنی‌­داری کاهش یافته­ بود. در بخش دوم این نشست نایانا آماراویکراما [18] به تاثیرات تکنولوژی­‌های دیجیتال بر کارگران کم‌­مهارت در سری­لانکا پرداخت. یافته‌های پژوهش کیفی آمار اویکراما حاکی از آن بودند که سطح پایین تحصیلات، ناتوانی مالی در تهیه ابزارهای دیجیتال، و عدم وجود زمینه تکنولوژیک مرتبط با مشاغل این گروه منجر به رویگردانی آن­ها از این روش ارتباطی جدید شده­ بود. در بخش بعدی این نشست دکتر نوین تی له [19] به ارائه پژوهش اتنوگرافیک خود پیرامون تاثیرات همه‌­گیری کووید-19 بر کارگران مهاجر در فلات دونگ ون [20] واقع در شمال ویتنام پرداخت. این پژوهش حاوی اطلاعات جالبی پیرامون روش­‌های خلاقانه ساکنان این ناحیه برای هماهنگی با شرایط جدید بود. در آخرین سخنرانی این نشست پورواتو [21] به ارائه خلاصه‌­ای از پژوهش خود در ارتباط با امنیت غذایی خانوارهای اندوزیایی به‌ویژه خانوارهای زیر خط فقر پرداخت.

در سومین روز این کنفرانس آخرین نشست با محوریت نقش علوم اجتماعی در فهم و واکنش به همه­‌گیری‌­ها برگزار شد. نخستین مقالۀ این نشست از انجمن جامعه‌شناسی ايران (نوشتۀ دکتر پیام روشنفکر و الناز فاطمی) بود. این پژوهش که براساس مرور نیمه نظام‌­مند بیش از هزار و سیصد و مقاله جامعه­‌شناختی پیرامون کووید19 نوشته شده­ بود به ارائه خلاصه‌­ای از پیامدهای این همه­‌گیری جهانی در حوزه­‌های سیاست، اقتصاد و بهداشت عمومی می‌­پرداخت. نویسندگان این مقاله با اشاره به خلاهای موجود در نظام جهانی خواستار تغییر رویه­‌های آسیب­‌زایی شدند که در دهه­‌های گذشته به ضعف زیرساخت­‌های حوزه سلامت و افزایش نابرابری­‌های جهانی انجامیده ­بود، امر مهمی که بدون بازبینی نقش علوم اجتماعی در سیاست­گذاری­‌های کلان امکان­‌پذیر نیست. در ادامه این بخش دکتر اینایا راهمانی [22] و دکتر پنجی آدوگرا پرمانا [23] به انتقاد از رویکرد دول جهان در برابر همه­‌گیری کرونا پرداختند که بیش از هرچیز مبتنی بر ملاحظات پزشکی بود و خواستار رویکرد جدیدی شدند که نابرابری­‌های اجتماعی و گروه­‌های به حاشیه رانده شده را در مرکز فرآیند سیاست­گذاری قرار می‌دهد. آخرین سخنران این نشست پروفسور فلور جانز [24] بود که با ارائه خوانش چالش ­برانگیزی از مدل­سازی­‌هایی که در فرآیند سیاست­گذاری برای پیش­گیری از انتقال کرونا به کار رفته­ بودند پژوهشگران علوم اجتماعی را دعوت کرد تا با نگاهی انتقادی به بازبینی وقایعی که در جریان همه­‌گیری کووید-19 رخ داده­ بودند بپردازند.

درپايان اين روز نشست کاری ازرک برگزار شد که دکتر سراج زاده رئیس انجمن جامعه‌شناسی ايران در آن شرکت داشتند.

 

---

*تهیه و تنظیم گزارش

وبگاه کنفرانس: https://aassrec.org/2021conference/

برای دريافت چکيدۀ مقالات به لینک زیر یا اینجا مراجعه کنید. 

https://aassrec.org/wp-content/uploads/2021/10/AASSREC-Program-2021.pdf

 

---

پی‌نوشت:

[1]Association of Asian Social Science Research Councils

[2]Navigating the future with and after Covid-19: The role of social sciences in Asia

[3]Social science in pandemics: lessons learned from past and some ideas for present

[4]Prof. Ye Hailin

[5]Hoang Hue Anh

[6]Philip James S. Miñoza

[7]Hadje Cresencio Sadje

[8]Nonarit Bisonyabut

[9]Professor Mohd Hazim Shah

[10]Dr Wan Puspa Melati

[11]Dr Rusli Cahyadi

[12]Dr Elena. E. Pernia

[13]Dr. Koustubh Kanti Ray

[14]Odisha

[15]Dr. H S Ashok

[16]Dr Reiko YAMADA

[17]global competence

[18]s Nayana P. Amarawickrama

[19]Nguyen Thi Le

[20]Đồng Văn

[21]Purwanto

[22] Dr. Inaya Rahmani,

[23] Dr. Panji Anugrah Permana

[24]Professor Fleur Johns

 

• < قبلی
• بعدی >