در پزشکی نوین، تا پاندمی کووید 19، اپیدمی‌ها عموماً مربوط به نظام قدیم مرض و دوره‌ای تاریخی به حساب می آمدند که زمان آنها سپری و پرونده آنها بسته شده بود. در دوره مدرن با بهبود سطح زندگی و بهداشت و پیشرفت‌های مختلف از جمله پیشرفت‌هایی که در حوزه پزشکی و تولید واکسن و آنتی بیوتیک حاصل شده بود، دیگر نگرانی بابت اپیدمی‌هایی مثل وبا و طاعون و آبله و سیفلیس به عنوان مهمترین مشکلات سلامت در گذشته وجود نداشت. این پیشرفت‌ها و توانمندی‌های نوظهور، نوعی احساس کنترل بر بیماری را در بین جوامع و نظام‌های مراقبت سلامت، به ویژه در کشورهای توسعه یافته ایجاد کرده بود؛ از این رو برنامه‌ریزی آنها در دهه‌های اخیر عمدتاً متوجه بیماری‌های غیر واگیر و مزمن بوده است.
اکنون با شیوع غیرمنتظرۀ اپیدمی کرونا ویروس جدید به عنوان یک بیماری قابل سرایت از راه تنفسی این احساس اطمینان و کنترل داشتن بر اوضاع، متزلزل شده است. اگرچه جامعه جهانی با بیماری‌های جدید مثل HIV/AIDS هم در دهه‌های گذشته مواجه بوده است ولی بیماری کرونا ویروس جدید به علت راه سرایت تنفسی بیشتر از ایدز (که راه‌های انتقالش محدود و قابل پیشگیری است) به عنوان خطر درک می‌شود و سلامت جامعه را تهدید می‌کند. پزشکی مدرن به تکاپو افتاده است که هر چه سریعتر چارۀ موثر برای بیماری بیابد و از طریق واکسن و دارو پیشگیری و درمان آن را میسر گرداند ولی تاکنون توفیقی نداشته است.
در گذشته نیز اپیدمی‌ها، پیامدهای متعددی داشته‌اند که مهمترین آنها پیامد جمعیت شناختی بوده که با مرگ چند ده میلیون نفر کاهش شدید جمعیت را به دنبال داشته‌اند. این کاهش جمعیت باعث کاهش نیروی کار فعال می‌شد و مهمترین فعالیت اقتصادی آن دوران یعنی کشاورزی را نیز دچار اختلال می‌کرد. اپیدمی‌های گذشته پیامدهای سیاسی هم داشته اند، مثلاً اپیدمی‌های آبله و سرخک که جمعیت‌های سرخ پوست در آمریکا را از بین می‌برد، زمینه را برای فتح این سرزمین توسط اروپایی‌ها در قرن ١۶ فراهم کرد.
در واقع می‌توان گفت، اپیدمی در هر دوره‌ای پیامدهای سنگینی برای بشر به جا گذاشته که اپیدمی کرونا ویروس هم با اینکه تعداد کشتگانش نسبت به اپیدمی‌های سابق کاهش چشمگیر داشته، اما نسبت به سایر بحران‌های معاصر تبعات متعدد و متفاوتی برجای گذاشته، از جمله:
- ️مشکلات اقتصادی که به رکود و بیکاری و تشدید فقر منجر شده.
- ️تعاملات اجتماعی را تغییر داده، موجب ترس و اضطراب و وسواس و احساس ناامنی در فضای عمومی شده است. روابط شخصی حداقل برای مدتی در خاطره جمعی ما به عنوان امری خطرناک ماندگار خواهد شد.
- ️احتمال افزایش آسیب‌های اجتماعی همچون فقر، اعتیاد، روسپییگری، ازدواج کودکان و افزایش جرایم
- ️افزایش اهمیت اینترنت و کنشگری آنلاین چه برای ارتباطات و تعاملات اجتماعی چه برای اشتغال و آموزش است که البته ممکن است به علت نابرابری‌هایی که در دسترسی به آنها وجود دارد موجب تبعیض‌های اجتماعی بشود.
- شکل‌گیری و تقویت تله مدیسین و پزشکی از راه دور.
- ️پیامدهای محیط زیستی منفی (مثل افزایش مصرف آب، ماسک و دستشکش پلاستیکی و وسایل یکبارمصرف و...) و مثبت (کاهش آلودگی هوا و گازهای گلخانه‌ای).
- کاهش مراقبت‌های بهداشتی و درمانی برای افراد در معرض خطر مثل زنان باردار، افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن و سایر گروه‌های نیازمند که این کاهش هم به علت شیوع بیماری و اختصاص فضاهای بهداشتی و درمانی به کنترل اپیدمی و هم به علت الزام مردم به خانه نشینی و ترس و وحشت از فضاهای بهداشتی-درمانی بوده است.
️اپیدمی کروناویروس جدید، در حوزه پزشکی و مراقبت سلامت، این پیام را به تمام جوامع رساند که سلامت یک حق همگانی است و کالا نیست و دولت ها برای تأمین سلامت همگانی مسئول هستند و سیاست‌های نئولیبرالیستی برای حوزه سلامت ممکن است فاجعه آفرین باشند.
منبع: کانال تلگرامی نویسنده (https://t.me/drsiminkazemi)
- توضیحات
- زیر مجموعه: سایر
- دسته: تحلیل‌های اجتماعی درباره کرونا
- آخرین به روز رسانی در 24 خرداد 1399