زمان برگزاری: یکشنبه 4 مهر 1400 ساعت 10-13

مکان برگزاری: دبیرستان شاهد پسرانه (شهید شکارچی)

تیم اجرایی:

• تسهیلگر اصلی: مجتبی ترکارانی
• تسهیلگران همکار: مراد طولابی
• همکاران ستادی: آقایان ابراهیم جعفری- اداره آموزش و پرورش شهرستان پلدختر
• مسئولین مدرسه – آقای حمید سلیمانی رئیس مدرسه شاهد وهمکاران ایشان و جناب آقای محمود قنبری رئیس انجمن اولیاء و مربیان دبیرستان شاهد

تعداد افراد شرکت کننده: 25 نفر

نوع شرکت کنندگان: پدران –مادران-فرزندان و مشاورین مدرسه

مکان: نمازخانه مدرسه

این کارگاه با تاخیر یکساله بعد از اجرای کار گاه‌های شش گانه به‌دلیل شیوع کرونا برگزار شد. در این کارگاه به‌خاطر گذشت یکسال و بوجود آمدن شرایط کرونا فرصت نشد که افراد مشارکت کننده در کارگاه‌های قبلی را دعوت نماییم و به این دلیل قرار شد که از طریق انجمن اولیا و مربیان افراد جدیدی را دعوت کنیم.

از این رو با مکاتبه دفتر امور بانوان استانداری لرستان با آموزش و پرورش لرستان در مورد همکاری این سازمان با انجمن جامعه شناسی ایران، مکاتبه‌ای از طرف آموزش و پرورش استان لرستان با شهرستان‌ها انجام شد. بعد از مکاتبه با اداره آموزش و پرورش شهرستان پلدختر هماهنگی لازم به عمل آمد و دبیرستان شاهد پسرانه در این شهرستان انتخاب گردید و زمان و روز معینی برای اجرای کارگاه مشخص گردید و دعوت کنندگان از طریق مدرسه انتخاب و دعوت شدند.

در تاریخ چهارم مهرماه این کارگاه در مدرسه مورد نظر برگزار شد. در ذیل مراحل مختلف کارگاه و نکات ارائه شده در کارگاه و تجربیات آن را مرور می کنیم.

در ابتدا از حاضران خواسته شد که برای یخ شکنی خود را معرفی کنند و ضمن معرفی، ویژگی مثبت ارتباطی و گفتگویی خود را برشمارند. جالب توجه اینکه اکثراً خود را با خصوصیاتی مثل مهربان بودن و با حوصله و صبور بودن و گرم و صمیمی بودن معرفی می کردند. گرچه بسیاری از افراد از معرفی خود با ویژگی‌های مثبت طفره می‌رفتند و معتقد بودند که دیگران باید ویژگی‌های مثبت آنها را بیان کنند. در حالیکه ضعف‌های خود راحت‌تر بیان می‌کردند. به نظر می‌رسد که بیان راحت‌تر بدی‌ها به جای خوبی‌ها خود نیز یک نکته روانی و اجتماعی می‌باشد که در جای خود قابل بررسی علمی می‌باشد.

در قسمت بعدی به تشریح ده اصل گفتگو و تفاوت‌های بحث، گفتگو و مشاجره و گپ و گفت پرداخته شد. در این قسمت یک پوستر بر مبنای ده اصل گفتگو طراحی و چاپ شده و در اختیار افراد قرار می‌گرفت و سپس توسط تسهیلگر هر اصل گفتگو جداگانه خوانده می‌شد و از افراد خواسته می‌شد درباره این اصل اظهار نظر کنند. این قسمت جالبی از کارگاه بود و افراد به خوبی در آان مشارکت می‌کردند و نکات خوبی در مورد تجربیات و دانسته‌های خود در این مورد بیان می کردند.

آشنایی با اصول گفتگو

کارت‌های اصول گفتگو( همه اصول روی یک برگه A4) در معرض دید شرکت کنندگان نصب می شود و همزمان به هر شرکت کننده یک برگه A4 شامل اصول ده گانه گفتگو داده می‌شود:

• رعایت تام حرمت دیگران
• جویایی و کنجکاوی
• گرایش به یادگیری
• داشتن ذهن باز و آمادگی پذیرش
• فرضیات را به تعلیق درآوردن
• پرهیز از شتاب
• گوش فرا دادن به هنگام شنیدن
• از دل سخن گفتن
• جانبداری سازنده
• بر خویشتن خویش ناظر بودن

سپس از شرکت کنندگان درخواست می‌شود افراد داوطلب به نوبت، از میان سه گروه حاضران (پدران، مادران، فرزندان) هر کدام درباره یکی از عبارت‌های ده گانه، ایده‌های خود را مطرح کنند.

با توجه به علاقه شرکت کنندگان به بیان و صحبت، سعی شد که نوجوانان گروه که بیشتر دانش آموز دبیرستانی بودند اجازه صحبت کردن داده شود و افراد کم حرف نیز به صحبت آورده و وارد فرایند گفتگو شود. همچنین افراد تشویق به گفتگو در مورد نظرات همدیگر می‌شدند و تسهیلگر مراقب بود که این گفتگوها به صورت دونفره و جدلی نشود.

بعد از گفتگو در مورد ده اصل گفتگو به صورت فوکوس گروپ (گفتگوی گروهی) و بیان تفاوت های بحث و گفتگو افراد در قالب سه گروه؛ پدر و مادر و فرزند به بیان مشکلات خود پرداختند و از هرگروه سه مساله جهت گفتگوی گروهی انتخاب شد.

سه مشکل عمده پدران: انتظارات بالای فرزندان از پدر، مشکلات اقتصادی خانواده، اعتیاد پدر

سه مشکل عمده مادران: ارتباط نامناسب پدر با بچه ها، مشکلات تامین نیازهای فرزندان، دخالت اطرافیان

سه مشکل عمده فرزندان: سخت گیری پدر و مادران در انتخاب دوستان و پوشش، کمبود فراغت و تفریح، سخت گیری پدر و مادر

پس از مساله یابی برای آشنایی افراد یک گروه آزمایشی برای تمرین گفتگو تشکیل و یک مساله محوری نیز برای آن انتخاب گردید.

گروه آزمایشی اول، مساله انتخابی خود را "ارتباط نامناسب پدر با بچه ها" قرار داده و هرسه نفر به بیان مواضع خود از منظر نقش انتسابی پرداختند و وارد یک گفتگوی واقعی با یکدیگر بر سر موضوع انتخابی شدند. سپس از حاضران خواسته شد که فرایند گفتگوی این گروه را مورد ملاحظه و بازبینی قرار دهند و همچنین نکات ضعف و قوت گفتگوی آنها را بیان کنند. در پایان به افراد گروه فرصت پاسخ به گفته‌های دیگران و یا تصحیح فرایند گفتگوی قبلی شان داده شد.

این تمرین مجدداً با گروه دیگری تکرار و سعی شد که موضوع دیگری را بهانه یک گفتگوی دیگر قرار داده شود. در پایان کارگاه از افراد خواسته شد که بازخورد خود را از کارگاه بیان کنند. جالب توجه این بود که اکثراً تجربه برگزاری چنین کارگاه گفتگویی را در این شهر بسیار مفید دانسته و بر تداوم آن تاکید کردند.

درس آموخته‌ها و تجربیات کارگاه:

1. تاکید زیاد بر تداوم این نوع کارگاه‌های مشارکتی و استقبال مناسبی که از این کارگاه ها می‌شود.
2. جلسات به‌خاطر شیوع بیماری کرونا کوتاه تر بود (سه ساعت) ولی بسیاری از مشارکت کنندگان مشتاق بودند در شرایط عادی تر، در مدت زمان طولانی تر برگزار شود.
3. مادران کمتر مشارکت داشتند و بعضی از فرزندان با مادر خود آمده و زودتر کارگاه را ترک کردند.
4. نوجوانان دختر به‌خاطر انتخاب یک دبیرستان پسرانه غایب بودند و این موضوع کارگاه را از داشتن یک گروه موثر برای تعامل محروم کرد.
5. دعوت از چند نفراز مشاورین مدارس و مسئولین ستادی و حضور آنها در کارگاه به‌خاطر الگوگیری از این مدل و مستند سازی آن و ارائه این الگو در مدارس دیگر بسیار موثر بود و خود آنها نیز بر این نکته تاکید داشتند.
6. به‌دلیل شیوع کرونا زمان کارگاه محدود و بعضی از آیتم‌های پروتکل حذف شد ه بود.
7. همکاری خوبی ازطرف مسئولین اداره آموزش و پرورش شهرستان پلدختر و مسئولین دبیرستان شاهد با مجریان طرح و انجمن جامعه شناسی لرستان به عمل آمد که در اینجا لازم است از زحمات همگی آنها بسیار تشکر نمایم.
8. به نظر می آید برگزاری این کارگاه‌ها در مدارس و با همکاری انجمن اولیا و مربیان بسیار موثر است و در صورتی که در مدرسه ای این شش کارگاه قبلی انجام گرفته و کارگاه هفتم با افراد شرکت کننده در کارگاه قبلی برگزار شود حتما تاثیرات مطلوب‌تری خواهد داشت.

در اینجا لازم می‌دانم از زحمات و تلاش مدیر دبیرستان شاهدآقای حمید سلیمانی و همکاران شان به‌خاطر مدیریت خوب ایشان تشکر ویژه داشته باشم. ایشان برای تشویق خانواده‌ها به شرکت در چنین کارگاه‌هایی هدایای را برای شرکت کنندگان تدارک دیده بود که به رسم یادبود به آنها اهدا شد. بنده نیز به رغم وسع محدود طرح توانستم در این کار بزرگ نیز سهم کوچکی داشته و امیدوارم در تشویق نوجوانان موثر باشد.

کارگاه در ساعت 13 به پایان رسید.

 

• < قبلی
• بعدی >