حوادث طبیعی در هرجای دنیا که اتفاق میافتند روندهای جاری زندگی و بسترهای اجتماعی- فرهنگی را به شدت تحت تأثیر قرار داده و با چالش های جدی روبرو می سازند. از این رو نحوه برخورد با آسیب های به وجود آمده پس از این حوادث در هر جامعه ای متفاوت است. این برخوردها اگر تنها به بازسازی فیزیکی صرف و بدون قاعده در مناطقی که حادثه رخ داده ختم شوند، جامعه هدف را دستخوش دگرگونی می کنند که بایستی این موارد را در مشکلات فرهنگی و غیر ملموس جست. زلزله 21 آبانماه 1396 سرپل ذهاب از این جمله این حوادث بود که محیط فرهنگی- اجتماعی جامعه را به شدت تغییر داد. لذا گروه اعزامی به سرپرستی دکتر محمدحسین پناهی (استاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی) و هیأت همراه ایشان که شامل 6 نفر از دانشجویان دکتری جامعه شناسی فرهنگی؛ طی بازدیدی دو روزه از شهرستان زلزله زده و آسیب دیده سرپل ذهاب درصدد یافتن مشکلات و آسیب های فرهنگی به وجود آمده در این منطقه برآمدند.
روز چهارشنبه 16 اسفندماه این هیأت به همراهی گروهی از متخصصان و کارشناسان علوم اجتماعی و فرهنگی به بازدید از شهر و نقاطی که بسیار آسیب دیده بود پرداختند و به صورت میدانی با مردم به گفتگو نشسته و حال ایشان را از زبان خودشان جویا شدند.
صبح روز دوم یعنی پنج شنبه 17 اسفندماه 96 در جمعبندی دیده ها و شنیده های گروه اعزامی، دکتر پناهی به همراه هیأت همراه به بحث و گفتگو با کارشناسان و متخصصین بومی در حوزه اجتماعی و فرهنگی منطقه پرداختند. این کارشناسان که خود زلزله را تجربه کرده و از لحظه اول حادثه تاکنون در منطقه حضور جدی و مؤثر داشتند از تجربه زیسته خود گفتند و به سوالات مطرح شده از سوی هیأت اعزامی پاسخ دادند.
در این نشست دکتر فریبرز لرستانی (دکتری بررسی مسائل اجتماعی از دانشگاه تربیت مدرس و از اساتید و صاحبنظران این حوزه و ساکن شهرسرپل ذهاب) خصوصیات فرهنگی مردم منطقه و شرایط حاکم در آنجا را توصیف نمود. سپس دکتر پناهی سوالاتی در خصوص تغییرات فرهنگی قبل و بعد حادثه از محسن شبستری (کارشناس برنامه ریزی اجتماعی و کارشناس ارشد برنامه ریزی توسعه منطقه ای- شهری دانشگاه علامه طباطبایی) پرسید. وی که خود ساکن شهر سرپل ذهاب است ونیز از ابتدا در امر کمک رسانی فعال بود به تشریح وضعیت بحرانی فرهنگی- اجتماعی ساکنان پرداخت و نکاتی را در پاسخ به سوالات مطرح شده ارائه نمود.
سپس دکتر فاضل الیاسی (دانش آموخته دکتری جامعه شناسی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران و مدیر دفتر انجمن جامعه شناسی ایران در سرپل ذهاب و از فعالان بومی منطقه در حوزه اجتماعی و کمک رسانی به مردم زلزله زده) به روایت حادثه پرداخت و تجارب خود را در اختیار حضار قرار داد. در ادامه نیز هیأت اعزامی به همراهی و راهنمایی فاضل الیاسی و محسن شبستری به بازدید از کمپ های سطح شهر و روستاهای شهرستان سرپل ذهاب پرداخته و مصاحبه هایی را با مردم آسیب دیده و ساکن در چادر و کانکس انجام دادند.