وی گفت: منظور از جامعه‌ اطلاعاتی، جامعه‌ ای است که امور اساسی آن بر محور اطلاعات می‌چرخد و آن جامعه مبتنی بر اطلاعات و ارتباطات است. وی افزود: جامعه‌ اطلاعاتی در هر کشوری در درجه و مرتبه ‌ای خاص از آن قرار دارد، برخی در آغاز راه، برخی در میانه و شماری نیز در حد کمال آن هستند. توکل با اشاره به این نکته که ما اکنون درحال حرکت در مسیر جامعه‌ اطلاعاتی هستیم، اظهار داشت: بهتر است که جوامع به جای مقاومت در برابر جامعه‌ اطلاعاتی، به فکر یافتن راهی برای کنار آمدن با آن و بهره‌ گیری از منابع سرشار آن باشند.

دکتر توکل تشریح کرد: بسیاری از جوامع در هنگام بروز اندیشه‌ های انقلابی مردم، به فکر مقابله با آن می ‌افتند و می‌توانند در بسیاری مواقع موفق ظاهر شوند، ولی مقاومت در برابر انقلاب جامعه‌ اطلاعاتی امکان ‌پذیر نیست و جوامعی که بخواهند با آن مقابله کنند، شکست خواهند خورد. وی سپس به بیان چند مورد از ویژگی‌ های گوناگون جامعه اطلاعاتی از جمله ویژگی اطلاعاتی، اقتصادی و صنعتی، ارتباطی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و علمی پرداخت و توضیحاتی در خصوص آنها ارائه کرد. وی در توضیح ویژگی اطلاعاتی گفت: این ویژگی مربوط به اشکال مختلف اطلاعات مانند نوار ضبط صوت و دیگر انواع مختلف وسایل ثبت و ضبط اطلاعات است و اشکال امروزی آن بسیار پیشرفته‌ تر شده و حجم ذخیره ‌سازی اطلاعات و سرعت مبادله‌ آن نیز به شدت افزایش یافته است. به گفته وی ویژگی اقتصادی و صنعتی جامعه اطلاعاتی بیانگر این واقعیت است که محوریت جوامع به سوی صنایع اطلاعاتی است، یعنی برای نمونه در کشورهایی که به سوی تبدیل‌ شدن به جامعه اطلاعاتی کامل پیش می ‌روند حتی خدمات اجتماعی نیز به خدمات اطلاعاتی تبدیل می‌شوند، خدماتی از قبیل بانکداری الکترونیک، تجارت الکترونیک، خرید الکترونیک، پول الکترونیک و... . البته این ویژگی می‌تواند جنبه‌ های منفی نیز در پی داشته باشد، مانند هکرهای مالی، تقلب مالی و... .

دکتر توکل در خصوص ویژگی ارتباطی جامعه اطلاعاتی گفت: ارتباطات امروزی مانند چت که تا چند سال گذشته کسی از آن چیزی نمی ‌دانست، بخش مهمی از وقت لایه ‌های مختلف سنی را گرفته و باعث شده که افراد جامعه، ارتباطات دیگر مانند ملاقات‌ ها و تماس‌ های تلفنی را نادیده بگیرند و حتی کار به جایی رسیده که فرد برای انجام کارهای دیگر خود به مشکل برمی‌خورد و دچار کمبود وقت می‌ شود.

وی با اشاره به ویژگی اجتماعی جامعه اطلاعاتی گفت: برای فهم بهتر این ویژگی می‌ توان نقش روستاییان را یادآور شد که به دلیل دوری از شهر، از بسیاری پیشرفت‌ ها و رخدادهای اجتماعی عقب می ‌افتند، ولی جامعه اطلاعاتی می ‌تواند با افزایش امکانات روستاییان و اطلاع‌ رسانی به آنان، این فاصله ارتباطی را از بین ببرد. جنبه‌ منفی این ویژگی می ‌تواند برای مثال عضوگیری گروه داعش باشد که از طریق جامعه اطلاعاتی به تبلیغ و معرفی خود می ‌پردازد و از سراسر جهان به آسانی عضوگیری می کند. وی ویژگی سیاسی را اینگونه توضیح داد: نظریه دولت الکترونیک و استفاده از مزایای آن می ‌تواند به جلوگیری از اتلاف وقت و هزینه و آلودگی هوا منجر شود و با تشکیل بانک‌ های اطلاعاتی جامع، به بهبود عملکرد این فرآیند و کاهش رفت و آمدهای بی ‌مورد نیز کمک کند. همچنین می‌توان به انتخابات الکترونیک اشاره کرد که از مشکلاتی نظیر تقلب و زمان ‌بر بودن می‌ کاهد اما نمی ‌توان با قاطعیت وقوع آن را رد کرد ولی با طراحی درست و نظارت دقیق می ‌توان مسایلی از قبیل تقلب را نیز کنترل کرد.

دکتر توکل در خصوص ویژگی فرهنگی جامعه اطلاعاتی اظهار کرد: جامعه اطلاعاتی مرزهای هویتی میان جوامع مانند هویت ملی، دینی، شهری، روستایی، زبانی و... را درهم ریخته و الگوی واحدی را ارایه می ‌دهد که باعث از میان رفتن بسیاری فاکتورهای سنتی جوامع می‌ شود، ولی از طرفی به دلیل پیوند دادن هویت‌ ها و اینکه همه می ‌توانند منظور خود را به یکدیگر برسانند امری مثبت هم می‌ تواند تلقی شود. وی درباره ویژگی علمی جامعه اطلاعاتی گفت: جامعه اطلاعاتی در این مورد مزایایی مانند آموزش مجازی را ارائه می‌ کند که فرد به جای رفتن به مکان آموزشی با استفاده از کلاس ‌های مجازی، امتحان مجازی و مدرک مجازی مهارت ‌اندوزی می ‌کند. انتشار ژورنال‌ های الکترونیک و انجام پژوهش‌ های الکترونیک همزمان در چند نقطه از جهان و انجام تله‌ کنفرانس از دیگر نمونه‌ های ویژگی علمی جامعه اطلاعاتی است.

وی خاطرنشان کرد: بشر همه این کارها را در جهت رفع دو محدودیت زمان و مکان انجام داد که انسان را براستی محدود کرده‌ اند. توکل ادامه داد: باید تا جایی که امکان دارد به سمت جامعه اطلاعاتی پیش رفت و از مزایای آن بهره ‌مند شد و نباید به دلیل وجود برخی حرکات نامناسب و سواستفاده ‌ها و زیان ‌ها از آن چشم پوشید زیرا با درنظرگرفتن این دیدگاه بدین نتیجه می‌رسیم که تنفس و زندگی نیز برای ما مشکلات و دشواری‌ هایی را پدید می‌ آورند ولی ما نباید نقش فوق‌ العاده آن‌ها را به دلیل وجود برخی مسایل منفی نادیده بگیریم. در پایان جلسه پرسش و پاسخ در ارتباط با موضوع بحث برگزار شد.

منبع گزارش: https://www.yazd.ac.ir/schools/social/news/i/10614

• < قبلی