حسین ملتفت*

کارگاه «مسأله یابی مشارکتی» به عنوان بخشی از طرح ملی گفتگوی خانواده با حضور کارشناسان دولتی، فعالان سازمان­های مردم نهاد، پژوهشگران دانشگاهی و خبرنگاران و روزنامه نگاران فعال در شهرستان دزفول در روز جمعه 12 مهرماه 1398 در سالن جلسات فرمانداری دزفول برگزار شد. مجموعه تمهیدات و فعالیت های انجام گرفته دفتر انجمن جامعه شناسی خوزستان جهت اجرای کارگاه مذکور در سه گام قابل توصیف است:

گام اول: شناسایی کارشناسان و مطلعین میدانی و فعالان حوزه مسائل اجتماعی در دزفول

براساس چارچوبی که در پروتکل این طرح پیش بینی شده بود شرکت کنندگان باید دسته کم دارای سه خصیصه بودند؛ دارای دغدغه اجتماعی، صاحب تجربه زیسته غنی در ارتباط با گروه های آسیب پذیر اجتماعی و تحصیلات دانشگاهی مرتبط با حوزه مسائل و پدیده­‌های اجتماعی و رفتاری.

لذا برای شناسایی این افراد با تکیه بر سرمایه اجتماعی (مجری طرح) با کارشناسان امور بانوان فرمانداری دزفول و اعتماد به کارشناس موجود در سرمایه اجتماعی که از قبل می شناختیم تماس گرفته و به صورت پرسان پرسان، سایر افراد نیز توسط همین مطلعین معرفی شدند و با کمک آنان سعی شد توانمندترین و فعالترین ها را انتخاب کنیم.

گام دوم: تهیه تجهیزات و ملزومات اجرایی کارگاه

با توجه به مدل برگزاری کارگاه در قالب بازی- فعالیت، انتخاب یک سالن مناسب و تهیه تجهیزات لازم، گام دوم جهت اجرای هر چه بهتر کارگاه بود. دفتر امور بانوان سالن مناسبی در اختیار داشتند که با همراهی مدیر دفتر بانوان و خانواده، هماهنگی ها در اسرع وقت انجام گرفت. در ادامه چاپ کارت­ها، خرید لوازم التحریر و سایر ابزار مورد نیاز حدودا یک هفته زمان برد و تلاش شد با نهایت دقت و تمرکز این کار انجام گیرد.

گام سوم: برگزاری کارگاه و اجرای پروتکل

مهمترین و اساسی ترین بخش کارگاه به محتوای کارگاه مربوط بود. در این راستا پروتکل تدوین شده در نشست های مشترک دفاتر استانی انجمن، بارها و بارها بازخوانی شده و ابهامات و اشکالات احتمالی با طرح آن در گروه مجازی دفاتر دانشگاهی انجمن و همفکری آنان مرتفع شد. 

کارگاه در روز جمعه 12 مهرماه، و با حضور مجموعاً 50 نفر از کارشناسان دولتی و غیردولتی حوزه مسائل اجتماعی خانواده برگزار شد. طی این روز محتوای کارگاه به صورت مشارکتی تسهیلگری شد و برای ارزیابی مهمترین مسائل اجتماعی در حوزه خانواده پس از معرفی اجمالی و یخ شکنی فضای جلسه، از حاضران خواسته شد تا پرسش ها و ابهام هایی که در مورد طرح گفتگوی خانواده، به طور کلی، و کارگاه مسئله یابی مشارکتی، به طور خاص دارند را روی کاغذ بنویسند.

فعالیت های جمعی اجرا شده در کارگاه به این ترتیب است: 1- مرور کارت های مسائل اجتماعی و ارزیابی اهمیت آن به صورت فردی و گروهی، 2- انتخاب یک مساله محوری و ترسیم درخت مشکلات برای شناخت مسائل اجتماعی در قالب زنجیره روابط علی معلولی 3- نقد و تحلیل اقدامات و سیاست های انجام گرفته جهت مدیریت مسئله توسط نهادهای دولتی و غیردولتی، 4- آشنایی با دو وجه عینی و ذهنی مسئله اجتماعی و تمرین این کار بر روی مسائل منتخب هر گروه، 5- مرور و خوانش جمعی مطالبی با محتوای جامعه شناختی.

 بدین منظور افراد در قالب گروه های چهار  و پنج نفره تقسیم شدند و فعالیت های مذکور را تمرین کرده و در ادامه هر یک از گروه ها به ارائه خلاصه ای از دیدگاه های خود در بخش های مختلف برای سایرین پرداختند. مهمترین مسائل محوری مطرح شده در کارگاه مذکور عبارتند از؛ فقر فرهنگی خانواده، اعتیاد، فقر گسترده، بیکار (ناامید از یافتن شغل)، طلاق و عدم گفتگو مؤثر میان اعضاء خانواده.

در پایان جمع بندی کارگاه، پس از تمرین و مرور مهارت های نقادی، به نقد و ارزیابی فعالیت سایر گروه ها مربوط بود و در ادامه با مرور بر سوالات اولیه ای که در ابتدای کارگاه مطرح کرده بودند به بسیاری از سئوالات با کمک و همفکری حاضرین در جلسه پاسخ داده شد و کارگاهی پرنشاط، پرانرژی و آموزنده در کنار دوستان کارشناس تجربه شد.

 

---

* تسهیل گر طرح در شهر دزفول

 

• < قبلی
• بعدی >