عثمان محمودی*

یکی از مسائل مهم در جامعه­ ما عدم گفتگو در سطوح مختلف خرد، میانه و کلان است، به طوری که ما شاهد گفت ­وگوهای چند دقیقه­ ای کوتاه در طول شبانه روز میان خانواده‌ها هستیم. پرسش مهم این است که چرا «گفت ­وگو» جای خود را به «گسست»، «شکاف» و «خشونت» داده است. به طور یقین در صورت عدم وجود فرایند گفت­ وگو در بین اعضای خانواده جهت مشارکت و حل مسائل موجود، شاهد هزینه های اجتماعی هنگفتی خواهیم بود.

«طرح ملی گفت وگوی خانواده» به پیشنهاد انجمن جامعه­شناسی ایران و با حمایت معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری از شهریورماه 1397 در اکثر استان ها شروع و عملیاتی شده است. مجریان این طرح در استان­های مختلف، مدیران دفاتر استانی و دانشگاهی انجمن جامعه شناسی ایران هستند. هدف از «طرح ملی گفت ­وگوی خانواده» این است که با رویکردی جامعه­شناختی و با مشارکت جامعه­ شناسان در شناسایی و حل مسائل اجتماعی در حوزه خانواده و با نگاه از پایین به بالا و ایجاد فضای گفت­ وگوی میان اعضای خانواده ­ها و همچنین ایجاد گفت ­وگوی بین نسلی در تقابل با نگاه از بالا به پایین به جامعه، و حذف نگاه و رویکرد فقاهتی- عقوبتی و مهندسی به جامعه، فرهنگ و مسائل آن، بتوانیم جهت کاهش و از بین رفتن مسائل حوزه خانواده، راهکارهای علمی و عملی ارائه دهیم و نهادها و ارگان‌­های رسمی و مسئول هم بر مبنای نتایج یافته ها و پژوهش­ های انجام شده مبادرت به برنامه ­ریزی و سیاست ­گذاری نمایند. لازم به ذکر است که طرح ملی گفت ­وگوی خانواده دارای دو فاز اجرایی است، در فاز اول، مسأله­ یابی اجتماعی به صورت مشارکتی است. به طوری که در فاز اول طرح با مشارکت انجمن­ها، اساتید و کارشناسان مسائل موجود در حوزه جامعه و خانواده در شهرستان ها کشف و شناسایی می شوند و در فاز دوم، کارگاه ها با مشارکت والدین، فرزندان و جوانان برگزار خواهد شد. در ضمن، نتایج و فعالیت های انجام شده در فاز اول طرح به صورت کتاب منتشر خواهد شد و فایل pdf آن روی وب‌سایت انجمن جامعه شناسی ایران در دسترش خواهد بود، لذا انتظار می رود که نتایج طرح در برنامه ­­ریزی و سیاست­ گذاری­های نهاد خانواده و مسائل اجتماعی موجود در جامعه مؤثر باشند و سازمان های مسؤل و مرتبط در این امر توجه ویژه ای به طرح و نتایج آن داشته باشند.

قبل از برگزاری کارگاه این طرح در شهرستان سردشت، طی چندین جلسه با علی‌پور مسئول امور بانوان اداره فرمانداری شهرستان سردشت در مورد اهمیت و چگونگی برگزاری کارگاه و همچنین هماهنگی های لازم بین سازمان­های دولتی و غیردولتی، بحث و گفتگو و مقدمات شناسایی افراد شرکت ­کننده و دعوت آنان به کارگاه فراهم شد و از کارشناسان و اعضای انجمن­های غیردولتی، سازمان­های دولتی، موسسات مرتبط، مدرسان دانشگاه­ها، فعالان اجتماعی و مشاوران و مربیان و دبیران آموزش و پرورش دعوت بعمل آمد.

سپس با تشکیل گروهی در شبکه اجتماعی- تلگرام- جهت انجام هماهنگی های بیشتر با افراد شرکت کننده اقدام شد. کارگاه روز پنجشنبه مورخ 11 مهرماه 1398 از ساعت 8 صبح تا ساعت 14 ظهر با مشارکت 42 نفر در سالن اجتماعات فرمانداری سردشت برگزار شد.

در ابتدای جلسه، شرکت کنندگان به معرفی خود پرداختند و سپس مدرس کارگاه به معرفی و اهمیت اجرای «طرح ملی گفتگوی خانواده» و مسائل اجتماعی موجود در سطح جامعه و همچنین به اهمیت موضوع گفتگوی خانواده و بین نسلی و موانع آن پرداخت. در همین راستا با توجه به تشکیل گروه در فضای مجازی و به اشتراک گذاشتن فایل‌های مرتبط با کارگاه، ابتدا درباره مسائل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در سطح شهرستان سردشت بحث و تبادل نظر شد و سپس گروه­‌بندی‌ها و مسأله محوری آنان مشخص شد.

افراد شرکت کننده به 10 گروه تقسیم شدند و 10 مسأله محوری (جامعه اتمیزه، عدم نشاط اجتماعی، اعتیاد و تولید و توزیع مواد مخدر، خودکشی، خشونت پذیری زنان در خانواده، بی تفاوتی اجتماعی، مهاجرت، کول‌بری، روابط فرا زناشویی و ترک تحصیل) را شناسایی کردند و علل و عوامل و پیامدهای آن را مورد بررسی و تحلیل قرار دادند و بعد از صرف پذیرایی، گروه ها جدولT و جدول ابعاد عینی- ذهنی مسائل اجتماعی را کامل کردند و در نهایت، تصاویر نمودارهای درختی گروه ها بر روی پرده پروژکتور به نمایش درآمد و به نقد و بررسی آنها پرداخته شد.

 

---

* تهیه گزارش )مدیر انجمن جامعه شناسی ایران- دفتر سردشت)

• بعدی >