”ترکیب ابعاد عینی و ذهنی (سخت ‏افزار و نرم‏ افزار) در برنامه ‏های توسعه چگونه است و چنین ترکیبی چه پیامدهایی در پی داشته است؟“

این پرسش، موضوع و سئوال اساسی بحث گروه علمی ـ تخصصی صنعت انجمن جامعه ‏شناسی ایران در نوزدهم دیماه سال جاری بود.

دکتر یارمحمد قاسمی عضو هیأت علمی دانشگاه ایلام سخنران این جلسه، در بحث خود، با نگاهی سیستمی و نظام‏ مند، در هم تنیدگی تحولات فرهنگی، معرفتی، سیاسی و توسعه را مورد بررسی قرار داد.
وی عناصر مادی و غیرمادی توسعه را به دو بخش سخت‏ افزاری (عینی) و نرم افزاری (ذهنی) تقسیم کرد و با این نگاه مسائل مربوط به توسعه در ایران معاصر را مورد تحلیل قرار داد.

به گفته قاسمی، توسعه در بخش نرم ‏افزاری در مقایسه با بخش سخت‏ افزاری در عمل ناچیز بوده و نوعی تکنوکراسی از بدو تجربه مدرنیته تاکنون بر جامعه ایران حاکمیت یافته است.

”در یکصد سال اخیر در بعد سخت‏افزاری تلاش‏‏هایی در ایران صورت گرفته اما در بعد ذهنی یا نرم‏افزاری تلاش هماهنگ و متناسبی انجام نشده و از این زاویه، دستاوردها بسیار مخدودش، مبهم و ناکافی است“.

قاسمی همچنین خاطرنشان کرد: از سوی دیگر، اقتدارگرایی سیاسی مجال هرگونه مشارکت‏ گرایی را که لازمة توسعه است، سلب نموده و در نتیجه سرمایه انسانی، فرهنگی و اجتماعی تحت‏ الشعاع تکنوکراسی و توسعه اقتصادی قرار گرفته است.

وی در پایان مدعی شد: استیلای سیستم بر زیست جهان در جامعه ایران امری مسلم است و ماحصل این استیلا، در جامعه ما تخریب زیست جهان و ایجاد بحران‏های اقتصادی، سیاسی، عقلانیت و انگیزه در جهان اجتماعی بوده است