تجارت الکترونیک و تأثیرات اجتماعی آن، عنوان سخنرانی گروه علمی ـ تخصصی جامعه‌شناسی صنعت می‌باشد که در انجمن جامعه‌شناسی ایران برگزار شد. در زیر چکیده‌ای از آن را ملاحظه می‌کنید.

تجارب الکترونیک چیست؟ به خرید و فروش کالاها و خدمات و اطلاعات از طریق شبکه‌های کامپیوتری از جمله اینترنت.
امروزه در دنیا ده تا بیست و پنج درصد تجارت به شکل الکترونیک انجام می‌شود که در حال حاضر ایران سهمی از آن ندارد.

علت این امر نبود زیر ساخت‌های لازم، کمبود نیروهای متخص به خصوص در بخش‌های امنیت شبکه و سیستم‌های پرداختی (Paymant) به صورت on-line و عدم درک صحیح موضوع و استفاده نکردن صحیح از حداقل زیر ساخت‌های موجود (تلفن، اینترنت و موبایل) در کشور است.

به وجود آمدن امکان تجارت الکترونیک در کشور همچنان که در دنیا اتفاق افتاده است منشأ تحولات قابل توجهی در داخل کشور و ارتباط آن با دنیای بیرون خواهد بود.

صرفه‌جویی در هزینه‌ها، دقت، ایجاد تسهیلات برای کسانی که موانعی برای حضور در اجتماع دارند، معلولان، کودکان و ... کاهش تعداد سفر روزانه و در نتیجه کاهش حجم ترافیک و ... از منافع قابل لمس و فوری به وجود آمدن این امکان در کشور است.

دسترسی مستقیم و شفاف به اطلاعات یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این بخش است. در وضعیتی که اجتماع لایه‌لایه شده و با تراکم ساختارها مواجه هستیم، سوء تفاهم و عدم شفافیت رشد قابل ملاحظه‌ای می‌یابد. تجارت الکترونیک با حذف واسطه‌ها منجر به دسترسی مستقیم به اطلاعات و شفافیت مسیر دسترسی به آن می‌شود. تجارت الکترونیک را در چهار منبع اصلی می‌توان ملاحظه کرد: تجارت الکترونیکی، آموزش الکترونیکی، طب الکترونیکی و دولت الکترونیکی! رشد در هر کدام از این بخش‌ها آثار و فرایندهای اجتماعی خاص خود را به همراه دارد. تجارت وارد فضای مجازی شده، سرعت، شفافیت و امکان دسترسی به آن برای همه افراد میسر می‌شود. مسائلی مانند اشتغال، رفاه، امنیت و ... در آن قابل ملاحظه خواهد بود. در بخش آموزش یکی از دستاوردهای آن، دسترسی دانشجویان به اطلاعات روز است این امر منجر به رشد علم از سویی و عدم وابستگی دانشجو به استاد از سوی دیگر و ارتباط گسترده‌تر حیات اصحاب علم در سطح جهان خواهد شد. از طرفی معنا و مفهوم آموزش نیز در این حیطه دگرگون می‌شود. در بخش طب الکترونیکی نیز، با در دسترس قرار گرفتن اطلاعات مربوط به پزشکی، محیط زیست و ... انسان از منافع و فضای خود در استفاده از داروها، تغذیه، نحوه ارتباط با محیط زیست خود و غیره آگاهی یافته و این خود منجر به تغییر نگرش او در شیوه زیستن می‌شود. در مورد دولت الکترونیک نیز ارتباط ساختارهای زیر مجموعه دولت با یکدیگر متحول شده و مفهومی به نام Smart Government به وجود می‌آید که حامل پنج ویژگی سادگی و قابل فهم برای همه (Sjmple)، اخلاقی (Moral)، پاسخگو (Accountable)، مسئولیت‌پذیر (Responsive) و شفاف (Transparent) است.

در وضعیت حاضر آنچه موجب حرکت به سوی تجارب الکترونیک شده و آن را ناگزیر می‌سازد فشارهای محیطی است. تحت شرایط دنیای جدید تجارت و فشارهای ناشی از آن، و نیاز به پاسخگویی سازمان یافته به آن از طریق تکنولوژی اطلاعات IT هر جامعه‌ای ناگزیر از دستیابی به امکان تجارت الکترونیک و استفاده از آن است تا جایی که گفته می‌شود کلید ورود به هزاره سوم، IT است.

فواید تجارت الکترونیک در جامعه

ـ بیشتر افراد را قادر می‌کند تا در خانه کار کنند و به این ترتیب سفر کمتری برای انجام خرید، اتلاف وقت کمتری در ترافیک و آلودگی کمتری برای هوای تنفسی ایجاد می‌شود.

ـ امکان ارائه خدمات و کالا با قیمت کمتر برای افراد با توان مالی پایین را فراهم می‌کند.

ـ مردم مناطق جهان سوم و مناطق روستایی را قادر به بهره‌مندی از محصولات و خدمات می‌کند که در حال حاضر در دسترس آن‌ها نیست.

ـ ایجاد تسهیلات بیشتر برای عموم در استفاده از خدمات با هزینه کمتر، اثربخشی بیشتر، و کیفیت بهتر.

 

• < قبلی
• بعدی >