مجری و تسهیل گر سطح یک: مجتبی ترکارانی

تسهیلگران همکار: علی رضا طهماسبیان –ناهید شیخی

همکاران ستادی: آقایان فرهادی – خانم بختیاری از اداره آموزش و پرورش شهرستان دلفان

مسئولین مدرسه - خانم پیریایی-خانم قدمی و خانم صدیقی از مدرسه زینبیه

این کارگاه در روز پنج شنبه مورخ 14 اسفند 1399 با تاخیر یکساله بعد از اجرای کار گاه‌های شش گانه، بخاطر شیوع بیماری کرونا اجرا شد. این کارگاه با حضور 25 نفر از پدران، مادران، فرزندان و مشاوران مدرسه در نمازخانه مدرسه زینبیه شهرستان نورآباد برگزار شد. به دلیل گذشت یکسال و بوجود آمدن شرایط کرونا فرصت نشد که افراد گذشته را دعوت نماییم و به این دلیل قرار شد که ازطریق انجمن اولیا و مربیان افراد را دعوت کنیم.

با مکاتبه دفتر امور بانوان استانداری لرستان با آموزش و پرورش لرستان در مورد همکاری این سازمان با انجمن جامعه شناسی ایران، مکاتبه ای از طرف آموزش و پرورش استان لرستان با شهرستان‌ها انجام شد. با آنها وارد تعامل شدیم و یک مدرسه در هر شهرستان انتخاب گردید و زمان و روز معینی برای اجرای کارگاه مشخص گردید و دعوت کنندگان از طریق مدرسه انتخاب شدند و در روز مشخص در مدرسه مورد نظر حضور یافته و به اجرای کارگاه پرداختیم. در اینجا مراحل مختلف کارگاه و نکات ارائه شده در کارگاه و تجربیات آن را مرور می کنیم.

در ابتدا از حاضران خواسته شد که برای یخ شکنی خود را معرفی کنند و در ضمن معرفی ویژگی مثبت ارتباطی و گفتگویی خود را برشمارند. جالب توجه اینکه اکثرا خود را با خصوصیات مثل گوش دادن و با حوصله و صبور بودن و گرم و صمیمی بودن و کم حرف بودن یاد می کردند. گرچه بسیاری از افراد از معرفی خود با ویژگی های مثبت طفره می‌رفتند و معتقد بودند که دیگران باید ویژگی‌های مثبت آنها را بیان کنند در حالی‌که در بیان بدی‌های خود راحت‌تر پیشقدم می‌شوند. به نظر می‌رسد که بیان راحت‌تر بدی‌ها به جای خوبی‌ها خود نیز یک نکته روانی و اجتماعی می‌باشد که در جای خود قابل بررسی علمی می‌باشد.

در قسمت بعدی به تشریح ده اصل گفتگو و تفاوت های بحث و گفتگو و مشاجره و گپ و گفت پرداخته شد. در این قسمت یک پوستر بر مبنای ده اصل گفتگو طراحی و چاپ شده و دراختیار افراد قرار می‌گرفت و سپس توسط تسهیلگر هر اصل گفتگو جداگانه خوانده می‌شد و از افراد خواسته می‌شد درباره این اصل اظهار نظر کنند. این قسمت جالبی از کارگاه بود و افراد به خوبی در آن مشارکت می کردند و نکات خوبی در مورد تجربیات و دانسته های خود در این مورد بیان می کردند.

آشنایی با اصول گفتگو

کارت‌های اصول گفتگو( همه اصول روی یک برگه A4) در معرض دید شرکت کنندگان نصب می‌شود و همزمان به هر شرکت کننده یک برگه A4 شامل اصول ده گانه گفتگو داده می‌شود:

• رعایت تام حرمت دیگران
• جویایی و کنجکاوی
• گرایش به یادگیری
• داشتن ذهن باز و آمادگی پذیرش
• فرضیات را به تعلیق درآوردن
• پرهیز از شتاب
• گوش فرا دادن به هنگام شنیدن
• از دل سخن گفتن
• جانبداری سازنده
• بر خویشتن خویش ناظر بودن

سپس از شرکت کنندگان درخواست می شود افراد داوطلب به نوبت، از میان سه گروه حاضران (پدران، مادران، فرزندان) هرکدام درباره یکی از عبارت های ده گانه، ایده های خود را مطرح کنند.

با توجه به علاقه شرکت کنندگان به بیان و صحبت، سعی شد که نوجوانان گروه که بیشتر دانش آموز دبیرستانی بودند اجازه صحبت کردن داده شود و افراد کم حرف نیز به صحبت آورده و وارد فرایند گفتگو شود. همچنین افراد تشویق به گفتگو در مورد نظرات یکدیگر می شدند و تسهیلگر مراقب بود که این گفتگوها به صورت دونفره و جدلی نشود.

بعد از گفتگو در مورد ده اصل گفت گو به صورت فوکوس گروپ (گفتگوی گروهی) و بیان تفاوت های بحث و گفتگو افراد را در قالب سه گروه؛ پدر و مادر و فرزند به بیان مشکلات   خود پرداختند واز هرگروه سه مساله جهت گفتگوی گروهی انتخاب گردید.

سه مشکل عمده پدران: انتظارات بالای فرزندان از پدر، مشکلات اقتصادی خانواده، اختلاف بین فرزندان و والدین

سه مشکل عمده مادران: تامین نیازهای فرزندان، کنارآمدن با خواسته های فرزندان، بداخلاقی پدران

سه مشکل عمده فرزندان: سخت گیری پدر و مادران در انتخاب دوستان و پوشش، کمبود فراغت و تفریح،عدم درک آنها توسط والدین

پس از مساله یابی برای آشنایی افراد یک گروه آزمایشی برای تمرین گفتگو تشکیل و یک مساله محوری نیز برای آن انتخاب گردید.

گروه آزمایشی اول، مساله انتخابی خود را سخت گیری پدر و مادر بر فرزندان قرار داد و هر سه نفر به بیان مواضع خود از منظر نقش انتسابی پرداختند و وارد یک گفتگوی واقعی با یکدیگر بر سر موضوع انتخابی شدند. سپس از حاضران خواسته شد که فرایند گفتگوی این گروه را مورد ملاحظه و بازبینی قرار دهند و نکات ضعف و قوت گفتگوی آنها را بیان کنند و در پایان به افراد گروه فرصت پاسخ به گفته های دیگران و یا تصحیح فرایند گفتگوی قبلی شان داده شد.

جالب توجه اینکه پدران در نقش خود غالباً موضوع سخت و کمتر انعطاف پذیری داشتند و مادران باز و پذیرنده تر برخورد می کردند و فرزندان نسبت به محیط اجتماعی خود وانتظارات بیرونی بسیار پیشرو و پخته تر و راحت تر و به خوبی خواسته های خود را مطرح می کردند.

این تمرین مجدداً با گروه دیگری تکرار و سعی شد که موضوع دیگری را بهانه یک گفتگوی دیگر قرار داده شود.

در پایان کارگاه از افراد خواسته شد که بازخورد خود را از کارگاه بیان کنند. جالب توجه این بود که اکثراً تجربه برگزاری چنین کارگاه گفتگویی را در این شهر بسیار مفید دانسته و بر تداوم آن تاکید کردند. همچنین بعضی نیز بر این نکته تاکید داشتند که با این گفتگوها شناخت بهتری از قوت و ضعف های خود بدست آورده اند.

درس آموخته ها و تجربیات کارگاه:

1-   تاکید زیاد بر تداوم این نوع کارگاه‌های مشارکتی

2-   جلسات بخاطر کرونا کوتاه تربود (سه ساعت) ولی اکثر مشارکت‌کنندگان مشتاق بودند در شرایط عادی تر طولانی تر برگزار شود.

3-   مادران خانه دار مشارکت خوبی داشتند ولی به‌خاطر داشتن بچه کوچکتر زودتر کارگاه را ترک کردند.

4-   نوجوانان پسر بخاطر انتخاب یک دبیرستان دخترانه غایب بودند و این امر می‌توانست کارگاه را از داشتن یک گروه موثر محروم کند.

5-   دعوت ازچند نفراز مشاورین مدارس و مسیولین ستادی و حضور آنها در کارگاه به‌خاطر الگوگیری از این مدل و مستند سازی آن وارائه این الگو در مدارس دیگر بسیار موثر بود و خود آنها نیزبر این نکته تاکید داشتند.

6-   به‌خاطر کرونا زمان کارگاه محدود شد و بعضی از آیتم های پروتکل حذف شد ولی سعی شد پروتکل های بهداشتی و فاصله ها رعایت گردد.

7-   همکاری خوبی ازطرف مسئولین اداره آموزش و پرورش شهرستان دلفان و مسیولین دبیرستان زینبیه نوراباد با مجریان طرح و دفتر انجمن جامعه شناسی ایران در لرستان به عمل آمد که در اینجا لازم است اززحمات همگی آنها بسیار تشکر نمایم.

8-   به نظر می آید برگزاری این کارگاه‌ها در مدارس و با همکاری انجمن اولیا و مربیان بسیار موثر است و در صورتی که در مدرسه ای این شش کارگاه قبلی برگزار شده بود و کارگاه هفتم با افراد شرکت کننده در کارگاه قبلی برگزار شود حتماً تاثیرات مطلوب تری خواهد داشت.

9-   استقبال پدران از کارگاه کمتر از مادران بود. شاید بتوان این را به مشغله کاری آنها مربوط دانست و مادران تمایل داشتند که کارگاه را زودتر ترک کنند.

کارگاه در ساعت 13.30 به پایان رسید.

 

• < قبلی
• بعدی >