نشست «تجربه زیسته ترنس سکشوال ایرانی» به همت گروه جامعه‌شناسی پزشکی و سلامت و با حضور دکتر سودابه مساحی اسکویی؛ پزشک و جراح حوزه ترنس سکشوالیسم، مرتضی رستمی؛ مدرس و دانشگاه علامه طباطبایی و محقق حوزه ترنس سکشوالیسم، محمدرضا اسکندری؛ کارشناس معاونت اجتماعی شهرداری تهران و الهه فرساد؛ محقق حوزه ترنس سکشوالیسم، برگزار شد.

در ابتدای این نشست مرتضی رستمی؛ مدرس دانشگاه علامه طباطبایی و محقق حوزه ترنس سکشوالیسم گفت: نگاه ما به بحث ترنس سکشوال، جامعه‌شناسانه نیست و از دید بیولوژیک و روانشناسی به موضوع می‌پردازیم.

وی گفت: در جامعه‌شناسی اقشار آسیب‌پذیر، اقشاری هستند که نسبت به افراد جامعه زندگی سخت‌تری دارند. این اقشار آسیب‌پذیر به لحاظ میزان و اندازه آسیب‌پذیری رتبه‌بندی می‌شوند. برای این درجه‌بندی نیز شاخص‌هایی وجود دارد که یکی از آنها نرخ خودکشانه این افراد است.

وی افزود: در این جلسه راجع به افرادی صحبت می‌کنیم که نوع زیست‌شان نشان داده، نرخ افکار خودکشانه آنها 100 درصد است؛ یعنی حداقل یک‌بار، 100 درصد آنها به خودکشی فکر کرده‌اند. نرخ اقدام و قتل خوکشانه در این قشر نیز 70 درصد است؛ یعنی از هر 10 نفر 7 نفر آنها اقدام به خودکشی کرده‌اند.

اختلال در هویت جنسی افراد ترنس

این استاد دانشگاه بیان کرد: عمده دلیل این مسئله این است که افرادی که با ترنس‌ها زندگی می‌کنند، چیزی از آنها نمی‌دانند. وقتی فردی به دنیا می‌آید پرسش عمده جنسیت آن نوزاد است و این موضوع به سادگی پاسخ داده می‌شود، اما در برخی موارد نمی‌توان تشخیص داد؛ زیرا در اندام جنسی فرد ابهام وجود دارد. پدیده ابهام در اندام جنسی، همان چیزی است که به آن از طرف عوام دوجنسی یا مخنث گفته می‌شود و نام علمی آن هرمافرودیت است.

رستمی تأکید کرد: بچه‌های دوجنسی ربطی به ترنس سکشوال ندارند. افراد تا 3 سالگی به این باور می‌رسند که یا دختر هستند یا پسر؛ اما گاهی فردی به باور معکوس با جسم خود می‌رسد. بنابراین موضوع این است که این افراد، باور نامتناسب با بدن خود دارند.

وی با بیان اینکه باور اولیه در مورد جنسیت بدن جنس یا همان sex نام دارد و باور دوم هویت جنسی است. افراد ترنس در هویت جنسی خود دچار اختلال شده‌اند، ادامه داد: تمام اطرافیان انتظار رفتار مردانه یا دخترانه از آن افراد دارند؛ در حالی‌که این افراد خود را چیز دیگری می‌دانند که محور تمام افکار، رفتار و جهان‌بینی آنها شده است.

رستمی گفت: این موضوع دغدغه زندگی آنها می‌شود و سعی می‌کنند به آد‌مهای دیگر نیز بباورانند که من دخترم یا پسر. این افراد کارهایی می‌کنند که بقیه آنها را بپذیرند؛ به طور مثال پسری که ترنس است رفتار دخترانه از خود بروز می‌دهد، آرایش غلیظ می‌کند و هر چقدر این رفتارها غلظت بیشتری داشته باشد، سرکوب اجتماعی بیشتری نیز می‌شوند. این افراد همچنین دچار بحران جدی در مدرسه بوده و با دشواری فراوان در فضایی بی‌دفاع قرار می‌گیرند و در آسیب‌پذیرترین نقطه زندگی خود ایستاده‌اند.

فضای خانه هم برای افراد ترنس بی‌دفاع است

این محقق حوزه ترنس سکشوال ادامه داد: حتی داخل خانه فضای بی‌دفاعی برای آنها به حساب می‌آید؛ به طوری‌که حتی در مواردی مشاهده شده است که این افراد توسط اعضای خانواده خود به قتل می‌رسند.

مرتضی رستمی افزود: باید دید علت این اختلال چیست؟؛ اپیدمیولوژی این پدیده چقدر است؟؛ مسائل حقوقی و قانونی آنها را بررسی کرد. نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که این افراد بیماران روانی نیستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد ما این آدم‌ها را از زندگی خسته می‌کنیم، نمی‌فهمیم‌شان، آنها را نمی‌شناسیم و به همین علت آنها دست به خودکشی می‌زنند. بیولوژیست‌ها معتقدند که ساختمان ذهنی و بدنی افراد مشخص می‌کند که جنسیت آنها چه باید باشد؛ روان‌شناسان معتقدند در دوران بارداری و ایجاد نطفه این افراد، اتفاقی رخ می‌دهد؛ اما جامعه‌شناسان بر این باورند که این قضیه بیماری و اختلال نیست و جنسیت را نوعی برساخت اجتماعی می‌دانند.

هر 100 هزار دختر و هر 30 هزار پسر در بزرگسالی ترنس می‌شوند

رستمی گفت: در دوران نوزادی 11 هزار و 900 نوزاد پسر و 30 هزار نوزاد دختر، علائم ترانس را از خود بروز می‌دهند. ازطرفی هر 100 هزار فردی که با بدن دخترانه زندگی می‌کنند، در بزرگسالی ترنس شده و هر 30 هزار پسر در بزرگسالی ترنس می‌شوند.

استاد دانشگاه علامه صحبت خود را با طرح این پرسش که چرا باید به این موضوع بپردازیم؟؛ ادامه داد و گفت: موضوع، ناآگاهی است. ناآگاهی فقط در عوام نیست؛ در همه جا هست حتی در تخصصی‌ترین مراکز نیز وجود دارد. در کتاب‌های جامعه‌شناسی در بخش اقشار آسیب‌پذیر نیز نامی از افراد ترنس سکشوال برده نشده است.

این افراد کار و حمایت اجتماعی ندارند؛ بنابراین ممکن است به روسپی‌گری روی آورند

رستمی تصریح کرد: در میان ترنس‌های گروه تبدیلی زن به مرد و مرد به زن، تجربه‌زیسته متفاوتی دارند. فردی که بدن زنانه دارد اما خود را پسر می‌پندارد، زندگی راحت‌تری دارد؛ اما وقتی پسری رفتارهای دخترانه بروز می‌دهد، اتفاق بدی برای او می‌افتد. این افراد نه تنها توسط جامعه، بلکه توسط گروه خودشان نیز طرد می‌شوند.

نکته دیگری که این استاد دانشگاه به آن اشاره کرد بحث آسیب‌پذیری این افراد بود. رستمی تشریح کرد: این افراد خودشان آسیب‌پذیرند و می‌توانند آسیب‌پذیر ِآسیب‌ساز شوند؛ زیرا کار و حمایت اجتماعی ندارند؛ بنابراین ممکن است نه تنها برای خرج عمل جراحی، بلکه برای گذران زندگی نیز به روسپی‌گری روی آورند. گنگ‌های مواد مخدر نیز این افراد را مستعد می‌دانند.

موانع در این زمینه وجود دارد؛ اما سیستماتیک نیست و بیشتر از ناحیه جامعه و روشنفکران است
رستمی ادامه داد: در ایران در رابطه با این افراد مشکل سیاسی نداریم و نهادهای قدرت مانع این کار نیستند.

وی به کتاب‌ها و فیلم‌ها و مجلاتی که در این زمینه مطلب داشته‌اند، اشاره کرد و گفت: به طور مثال کتاب "جنسیت گمشده" فرخنده آقایی، فیلم "آتش‌بس" و "جایی دیگر" و مجله "سپیده دانایی"؛ به بحث ترنس سکشوالیسم پرداخته‌اند.

رستمی در پایان گفت: موانع در این زمینه وجود دارد؛ اما سیستماتیک نیست و کاستی‌ها بیشتر از ناحیه جامعه و روشنفکران است.

رفتارهای ما در مواجه به افراد ترنس سکشوال ناشی از ناآگاهی است

در ادامه این نشست محمدرضا اسکندری؛ کارشناس معاونت اجتماعی شهرداری تهران، گفت: اولین وجه هر فردی انسان بودن اوست و وجه جنسیت دومین وجهی است که در افراد می‌بینیم و این افراد در جنسیت خود مشکل دارند.

وی سپس به دو خاطره از مواجهه با این افراد اشاره کرد و افزود: برخی رفتارهایی که از ما با این افراد سر می‌زند حاصل ناآگاهی ماست و اینکه این افراد را نمی‌شناسیم و نمی‌دانیم به چه حمایت‌های اجتماعی نیاز دارند.

در حال حاضر تنها سازمان متولی، سازمان بهزیستی است

اسکندری تأکید کرد: در حال حاضر تنها سازمانی که متولی فعلی این مسئله است سازمان بهزیستی است که حمایت‌کننده بخش درمانی و قبل و بعد از عمل است؛ هرچند در بخش درمانی ضعیف شده است، اما همچنان کمک‌هزینه و مشاوره می‌دهد. وی افزود: شهرداری هم چندان در این زمینه کار نکرده است؛ البته غیر از آگاهی دادن به جامعه.

کارشناس معاونت اجتماعی شهرداری بیان کرد: تجربه‌زیسته یک ترنس سکشوال در ایران نسبت به اروپای شرقی بهتر است. در اروپای شرقی احساس می‌کنند این افراد شیطان هستند یا روح شیطانی در آنها حلول کرده است. در اروپای شرقی پلیس کاری با افراد ترنس ندارد، اما مردم وحشتناک با آنها برخورد می‌کنند. آنجا مردم این افراد را مورد تمسخر قرار می‌دهند و افراد ترنس را دستمایه‌ای برای خنده خود می‌کنند.

20 تا 25 درصد تایلندی‌ها ترنس سکشوال هستند

در ادامه سودابه مساحی اسکویی؛ پزشک و جراح حوزه ترنس سکشوالیسم، از تجربه 13 ساله خود با این افراد و گاهی جراحی ماهانه 30 تا 40 عمل ترنس سکشوال در ایران گفت. وی بیان کرد: بازگشت به زندگی این افراد نسبت به گذشته بسیار بهتر شده است. در این زمینه از پزشکان خارج از کشور مانند تایلند دعوت کرده‌ایم؛ چراکه تایلند کشوری است که 20 تا 25 درصد افراد آن کشور ترنس سکشوال هستند و حتی پادشاه تایلند از درآمدزایی این افراد برای مملکت خود تشکر کرده است. حتی برخی از وزرای این کشور ترنس سکشوال هستند.

مساحی اسکویی از برگزاری اولین کنگره ترنس سکشوال در دنیا خبر داد و افزود: معضلاتی در کشور ما وجود دارد که در کشورهای دیگر طی شده است.

وی بیان کرد: این افراد بیمارند و این موضوع مسئله‌ای است که با آنها زاده می‌شود. فکر و ذهن و جسم آنها در دوران شکل‌گیری نطفه معکوس عمل می‌کند و باعث می‌شود آنها حاضر شوند ارگان‌های خود را قطع کنند.

این بیماری یک بیماری میکس است

دکتر اسکویی تأکید کرد: این بیماری یک بیماری میکس است و فقط روحی- روانی یا صرفاً جسمی نیست. در شمال کشور میزان ترنس سکشوال زیاد است و این به علت رفتار و غذا و مسائل فرهنگی است. در شمال کشور نیز زنان مانند کشور تایلند بسیار زیاد کار می‌کنند و به‌طور کلی در مناطق گرمسیر مردان تمایل به زن شدن و در مناطق سردسیر زنان تمایل بیشتری به مرد شدن دارند.

وضع باروری افراد ترانس

سودابه مساحی اسکویی در مورد وضع باروری این افراد گفت: این افراد از لحاظ ژنتیکی مشکلی ندارند. مردی که می‌خواهد زن شود یک مرد کامل است، اما بدون تمایل به زن. او روابط جنسی خود را دارد، اما نمی‌تواند باروری داشته باشد. در این نوع از عمل‌ها تخمدان زن و بیضه مرد برداشته می‌شود.

اسکویی گفت: هرچند می‌شود اسپرم و تخمک آنها را قبل از عمل فریز کرد تا باروری آنها از بین نرود، اما نکته اینجاست که اکثریت آنها دوست ندارند بچه داشته باشند چون خودشان زندگی خوبی نداشتند تمایلی به به دنیا آوردن بچه‌ای که ممکن است مانند آنها شود را ندارند.

عمل تبدیل مرد به زن در یک مرحله و زن به مرد در چندین مرحله

اسکویی به این نکته اشاره کرد که در جامعه این افراد به دروغگویی معروف‌اند. البته ذات این افراد دروغگو نیست، بلکه به لحاظ شرایط زیستی خود مجبور به دروغ گفتن می‌شوند.

وی ادامه داد: مردانی که زن می‌شوند از لحاظ جنسی بسیار قوی‌تر از کسانی هستند که از ابتدا زن بودند و می‌خواهند مرد شوند. این زنان بزرگ‌ترین پروتز سینه را انجام می‌دهد و آرایش‌های غلیظ دارند تا بقیه آنها را به عنوان زن قبول داشته باشند. 90 درصد این افراد دوست دارند ازدواج کنند. مردانی که زن می‌شوند تمایل جنسی بسیار بالاتری نسبت به یک زن نرم و معمولی دارند.

این جراح در خصوص نوع عمل این افراد گفت: نوع عمل تبدیل مرد به زن در یک مرحله؛ اما عمل زن به مرد در چندین مرحله صورت می‌گیرد. این عمل جراحی بسیار سخت است و مشکلات زیادی همراه دارد و درصد کمی از این افراد به صورت فرد نرمال می‌شوند و همچنین هزینه این عمل بسیار زیاد است.

اسکویی در پایان صحبت خود گفت: موضع حاکمیت در مورد عمل ترنس، سیاه نبوده و ما 30 تا 40 جلسه در بهزیستی داشتیم و توانستیم در سال 83، 5 میلیون تومان کمک هزینه عمل و یک میلیون تومان برای اسکان این افراد دریافت کنیم. در سال 87 نیز با گروه صداوسیما در حدود 3 ماه فیلم‌برداری در ایران و 2 هفته در تایلند از افراد ترنس داشتیم و این فیلم به صورت محرمانه برای مجلس و رئیس‌جمهور به نمایش درآمد.

نگاه جامعه به افراد ترنس: موجود اضافی، اوا خواهر و منحرف جنسی

الهه فرساد؛ محقق حوزه ترنس سکشوالیسم، سخنران دیگر این نشست بود که به آگاهی و اهمیت آن اشاره کرد و گفت: این افراد خودکشی نمی‌کنند، بلکه این جامعه است که آنها را با نگاه و طعنه و کنایه از بین می‌برد. جامعه و حتی خانواده این افراد، آنها را نمی‌پذیرند.

وی به هویت شکل‌گرفته فرد ترنس از 2 تا 3 سالگی تأکید کرد و افزود: هویت جنسی این افراد مخالف بدن آنهاست و در بلوغ به اوج خود می‌رسد و تغییرات فیزیکی مغایر با تفکر این افراد است.

این محقق حوزه ترنس تأکید کرد: این افراد منحرف جنسی یا هم‌جنس‌باز نیستند و سعی می‌کنند این موضوع را با خانواده خود در میان بگذارند و چون خانواده‌ها آگاهی ندارند، ابتدا از در نصیحت با آنها وارد می‌شوند، اما این افراد مقاومت می‌کنند. سپس خانواده‌ها از راه قهرآمیز و تنبیهی وارد می‌شوند و بعد آنها را طرد می‌کنند یا حتی این افراد را می‌کشند. اگر این افراد وارد جامعه شوند، جامعه آنها را موجود اضافی، اواخواهر و منحرف جنسی خطاب می‌کند.

فرساد افزود: این افراد شغل ندارند و برای عمل جراحی و درمان باید شغل و پول داشته باشند. کارفرما به محض دانستن ترنس بودن این افراد آنها را اخراج می‌کند؛ بنابراین آنها به راه‌هایی کشیده می‌شوند که در کنار افسردگی به هپاتیت، ایدز و اعتیاد دچار می‌شوند. ترحم، پوزخند، حرف زشت، پول‌دادن و مسخر کردن؛ کاری است که مردم در قبال این افراد انجام می‌دهند، اما افراد ترنس نیاز دارند به عنوان انسان با آنها انسانی برخورد شود. پس باید نوع نگاهمان به این افراد را تغییر دهیم.

وی در پایان گفت: در این زمینه رسانه می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد که البته هیچ‌کاری در این خصوص صورت نمی‌دهد.

یک ترانس سکشوال از تجربه زیسته خود می‌گوید

در پایان این نشست یکی از افراد ترنس به بیان تجربه خود پرداخت. پدرام که 23 سال دارد، دختری است که برای عمل تبدیل به پسر، اقدام کرده است. وی درخصوص زندگی خود گفت: از کودکی مشکل داشتم و وقتی من را با نام دخترانه صدا می‌زدند و به عنوان یک خانم می‌شناختند، ناراحت می‌شدم و هر چقدر سن بالاتر می‌رود، متأسفانه درد و مرض‌های ما بیشتر می‌شود. دردانشگاه و محل کار مشکل داریم و من اکنون شناسنامه ندارم. قانونی تصویب شده که من باید 4 عمل را کامل انجام دهم تا بعد از 2 سال بتوانم شناسنامه بگیرم. وقتی من یا برعکس من به سن بلوغ می‌رسیم، از اندام‌های فیزیکی خود متنفریم.

وی افزود: خانواده‌ها نیز ما را درک نمی‌کنند و فکر می‌کنند ما منحرف یا توهمی یا عضو اکیپی شده‌ایم که به ما القا شده پسریم و ما جوگیر شده‌ایم. مراحل قبل از عمل ما بسیار پیچیده و دشوار و طولانی است و حدود 4 سال طول می‌کشد تا مدرک تی اس (ترنس سکشوال) را دریافت کنیم.

او همچنین به رفتار خانواده خود اشاره کرد و گفت: هر روز با پدرم دعوا داریم که من توهمی یا منحرف هستم. مغز و فکر ما را نمی‌شود عوض کرد و از بچگی دوست داشتم مکانیک شوم. من از جنس خودم متنفرم و وقتی اندام جنسی‌ام شروع به رشد می‌کرد، حسرت داشتن اندام مردانه را داشتم. ماه اخیر نزدیک به چهار بار قصد خودکشی داشتم که اگر برادرم به من کمک نمی‌کرد، من تاکنون زنده نبودم. جامعه و مردم متأسفانه ما را نمی‌فهمند و اذیت می‌کنند. 

لازم به ذکر است که این نشست روز چهارشنبه مورخ 27 فروردین 93 در سالن کنفرانس انجمن جامعه شناسی ایران برگزار شده بود.

• < قبلی
• بعدی >