آتنا غلام نیارمی*

چهل و یکمین نشست گروه جامعه شناسی تاریخی انجمن جامعه شناسی ایران با همکاری گروه جامعه شناسی تاریخی پژوهشکده مطالعات اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی روز دوشنبه 8 بهمن ماه 1397 با عنوان «نقد و بررسی کتاب تاریخ دانشگاه در ایران» با حضور نویسنده کتاب دکتر مقصود فراستخواه و ناقدان دکتر ناصر تکمیل همایون و دکتر شروین وکیلی و دکتر آتنا نیارمی، دبیر نشست در سالن حکمت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.

در این نشست ابتدا دکتر تکمیل همایون توضیحاتی پیرامونِ تاریخ دانشگاه در ایران ارائه نمود. او از مدارس نظامیه، بورسیه های این مدارس، مدرسه دارالفنون و مکتب خانه های قدیم سخن گفت و تاریخ کهن آموزش و پرورش در ایران را بازنمایی کرد.

وی گفت: کتاب تاریخ دانشگاه در ایران نوشته مقصود فراستخواه از کتاب های بسیار خواندنی است که تبیین دقیق و منسجمی درباره تاریخ دانشگاه در ایران به دست داده است. نقد ایشان بر کتاب این بود که اشاره ای به مکتب خانه ها و نخستین نمودهای آموزش و پرورش در ایران در این کتاب نشده است.

پاسخ دکتر فراستخواه نویسنده این کتاب به این نقد، این بود که به دلیل اینکه این کتاب، چکیده و خلاصه دو جلد کتاب مفصل ترِ ایشان پیرامون تاریخ دانشگاه در ایران بوده است، برخی مطالب ناگزیر حذف شده است.

در ادامه نشست، دکتر شروین وکیلی درباره نهادهای آموزشی در ایران باستان و دوران معاصر مطالبی را مطرح کرد. وکیلی، تبیینی درباره نهادهای آموزشی پیشا مدرن و پسا مدرن در حوزه تمدن ایرانی ارائه داد و از عدم گسست این نهادها در دوران باستان و اسلامی سخن گفت. همچنین به پیوستگی این نهاد حتی در زیر سیطره نظام های سیاسی مختلف و بافت های دینی و اجتماعی گوناگون در طول تاریخ ایران اشاراتی داشت. به اعتقاد وکیلی، دانشگاه مدرن یکی از دوران های تحول این نهاد اجتماعی آموزشی است و ایران زمین به لحاظ تاریخی اولین تمدنی است که نخستین نهادهای آموزشی را برای تعلیم افراد بالغ تولید کرده است.

در ادامه نشست، دکتر فراستخواه چند نکته برجسته از کتاب را توضیح داد و گفت: ایران زمین در تمام طول تاریخ خود، یک پس زمینه فرهنگی داشته است. اما فاعلان ایرانی در کنش های خود شکست خوردند. فاعلان ایرانی در طرح توسعه تمدنی خود، اشتباهات و خطاهایی در کنش ها و راهبردهای خود داشته است. به اعتقاد وی، با اصلاح این خطاها می توان موفقیت را به دست آورد.

در پایان نشست، دکتر نیارمی، دبیر نشست نیز توضیحاتی درباره "هیربدستان" و "دبیرستان" در تاریخ ایران باستان به عنوان نمونه های نهادهای آموزشی اولیه، ارائه نمود.

---

*تهیه و تنظیم گزارش

 

• < قبلی
• بعدی >