عنوان نشست روز پنجم دی ماه گروه علمی ـ تخصصی جامعهشناسی مسائل و آسیبهای اجتماعی ”سوء استفاده جنسی از کودکان و نوجوانان در ایران: اشکال و طبقهها“ اعلام شده بود. در این نشست دکتر شهین علیاییزند عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و بنیانگذار نخستین موسسه پیشگیری از آزار جنسی کودکان در خاورمیانه به سخنرانی و بحث پرداخت. وی که حدود 18 سال است به تحقیق و پژوهش در این زمینه مشغول است، خاطر نشان کرد که سوء استفاده جنسی از کودکان مسأله جدیدی نیست. این معضل همیشه وجود داشته اما امروز به سوی سازمان یافتگی بینالمللی میرود. دکتر علیاییزند در این باره گفت: در طول تاریخ، یکی از الگوهای ملموس سوء استفاده جنسی از کودکان، پادشاهان و بزرگان سرزمینهای باستان بودهاند و نشانههای این موضوع حتی در ادبیات ما نیز دیده میشود. از آنجا که همواره رفتار بزرگان بر رفتار افراد هر جامعهای اثر میگذارد ، این الگو از مدتها پیش وجود داشته و به نوعی مورد پذیرش قرار گرفته است.
وی تأکید کرد که ایجاد ارتباط با کودک در هر سطح و به هر شیوه با هدف بهرهکشی جنسی، سوء استفاده جنسی از او تلقی میشود و این به معنای آن است که حتی لمس اندامهای جنسی نیز با هدف بهره کشی، در چارچوب مباحث روانشناسی، سوء استفاده جنسی از کودک خواهد بود. کودکان در این رویداد بسیار تأثیرپذیرند و کودکی که بارها مورد تعرض جنسی قرار گرفته، ممکن است حتی مخالفتی نکند.
علیاییزند افزود: یکی از بزرگترین دستاوردهای فروید برای ما این بود که بچهها از بدو تولد میتوانند تحریک جنسی شوند. یکی از مهمترین سنین تحریک جنسی بچهها، سنین پیش دبستانی است. بسیاری از بازیها رنگ و بوی تحریک جنسی را داشته است و در واقع میتوان گفت کودک در هر سنی به راحتی میتواند خود را در این رویداد قرار دهد.
وی همچنین تصریح کرد: سوء استفاده جنسی از کودک، تأثیرگذارترین رویداد در زندگی فرد است. این امر هم روان و هم جسم کودک را مورد آزار قرار میدهد و تا آخر عمر با او خواهد بود. سوء استفاده جنسی از کودکان میتواند توسط هر فردی (محارم یا غیر محارم) اتفاق بیفتد اما اگر این امر توسط یکی از محارم انجام شده باشد، حتی در حالات سطحیتر، تأثیر روانی بسیار عمیقتری خواهد داشت.
دکتر علیاییزند گفت که کودکان استثنائی و عقب مانده بیشترین کودکانی هستند که در کشور ما مورد سوء استفاده جنسی قرار میگیرند. همچنین متأسفانه این پدیده گاه برای بچههای خیابانی به نوعی روال در زندگی تبدیل شده است.
او در پایان سوء استفادههای جنسی از کودکان را به دو بخش رسمی و غیررسمی تقسیم کرد و گفت که برای مثال، وقتی دختر 13 سالهای را به مرد 57 سالهای میدهند، به نوعی سوء استفاده جنسی رسمی صورت گرفته است و این بیشتر در خانوادههای نیازمند و به ویژه با پدران معتاد اتفاق میافتد. در عین حال، به تعبیر وی سوء استفاده جنسی غیررسمی را میتوان به سوء استفادههای درون خانوادگی و برون خانوادگی تقسیم کرد. هریک از اینها میتوانند به سوء استفادههای سازمان یافته یا غیر سازمان یافته تقسیم میشوند که معمولاً درون خانوادهها بیشتر با سوء استفادههایی غیرسازمان یافته مواجهیم. همچنین تحقیقات نشان دادهاند که پسران بیشتر بیرون از محیط خانواده و دختران معمولا در درون این محیط مورد تعرض جنسی قرار میگیرند که به عقیده دکتر علیاییزند مجموعه عواملی شامل فقر، تحریک زودرس، قبح شکنی در خانوادهها و ... در پیدایش و ترویج این آسیب اجتماعی مؤثرند.
سوء استفاده جنسی از کودک، تأثیرگذارترین رویداد در زندگی فرد است. این امر هم روان و هم جسم کودک را مورد آزار قرار میدهد و تا آخر عمر با او خواهد بود