گزارشی از نشست هم‌اندیشی اعضای انجمن جامعه‌شناسی ایران با معاون انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی در تهران
مایکل بوروی استاد جامعه‌شناسی دانشگاه برکلی کالیفرنیا و نایب رئیس انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی (ISA) که در پی پیوستن انجمن جامعه‌شناسی ایران به آن انجمن وبه دعوت انجمن جامعه‌شناسی ایران به ایران سفر کرده است؛ در نخستین روزهای ورود خود به تهران، در دیداری که با اعضای هیات مدیره انجمن جامعه‌شناسی ایران داشت، به بررسی زمینه‌های همکاری و توسعه روابط علمی دو جانبه میان جامعه‌شناسان ایرانی با انجمن بین‌المللی و چالش‌های موجود در این زمینه پرداخت.
در آغاز این جلسه که در روز بیست و پنجم خرداد ماه، با حضور جمعی از اعضای هیات مدیره دوره‌های مختلف برگزار شد، دکتر سیدحسین سراج‌زاده، رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران، ضمن خیرمقدم به مایکل بوروی برای ورود وی به ایران، حضور او را فرصت مغتنمی برای آشنایی بیشتر اعضای انجمن جامعه‌شناسی ایران با ایدههای او و فعالیت‌های انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی دانست و در عین حال، این دوره را زمان خوبی معرفی کرد تا این جامعه‌شناس نیز متقابلاً با جامعه ایران و فضای علم جامعه‌شناسی در این کشور آشنا شود.
وی در ادامه، پس از معرفی اجمالی مایکل بوروی به عنوان کسی که حدود 40 سال تجربه دانشگاهی داشته است؛ از خانم نازنین شاهرکنی دانشجوی دکترای دانشگاه برکلی، به دلیل کمکهایی که در برگزاری این سفر داشته و نیز به دلیلترجمه مقاله وی برای مجله جامعه‌شناسی ایران تشکر کرد.
در ادامه این جلسه، دکتر ناصر فکوهی دبیر انجمن، ضمن معرفی اجمالی انجمن جامعه‌شناسی ایران به عنوان یک سازمان علمی و صنفی مستقل، برای آشنایی بیشتر این جامعه‌شناس گزارشی کلی از وضعجمعیت و شرایط اجتماعی کشور ایران ارائه کرد.
وی سپس به تاریخچه رشته علوم اجتماعی وجامعهشناسی و وضع فعلی آن در ایران پرداخت و در بخش دیگری از سخنان خود، ضمن مروری برشرایط تشکیل انجمن جامعه‌شناسی ایران، درباره شاخههای مختلف فعالیت دراین نهاد علمی توضیح داد.
این عضو هیات مدیره انجمن جامعه‌شناسی ایران همچنین با تأکید بر زمینه‌های زیادفعالیت برای انجمن‌های علمی اظهار امیدواری کرد که انجمن جامعه‌شناسی نیز با ترجمه نتایج بسیاریاز تحقیقات و پژوهشهای با ارزشی که در زمینه علوم اجتماعی در ایرانصورت گرفته و همچنین ارتباط با نهادهای علمی سایر کشورها، بتوانیم حضور موثرتری در محافل علمی بین‌المللی داشته باشد.
در ادامه این نشست، مایکل بوروی در سخنان کوتاهی به معرفی اجمالی انجمن جامعه‌شناسی بین‌المللی و اهداف و دستاوردهای آن پرداخت.
وی در آغاز سخنان خود، ضمن تشکر از انجمن جامعه‌شناسی ایران، به دلیل دعوتی که از وی به عمل آورده، گفت: حضور دو هفتهای من در ایران و در جمع جامعه‌شناسان ایرانی، اگرچه زمان بسیار کوتاهی است اما فرصت مغتنمی را برای آشنایی من با جامعه ایران مهیا می‌کند و مطمئنم پس از اتمام همین زمان اندک، سؤالات و نظرات زیادی را در این باره خواهم داشت.
بوروی همچنین در بخش دیگری از سخنان خود، ضمن ابزار خرسندی از پیوستن انجمن جامعه‌شناسی ایران به انجمن بین‌المللی، توضیح داد که این تشکل علمی جهانی از سال 1947، پس از جنگ جهانی دوم، کار خود را با حضور انجمن‌های سه کشور جهان، به همراه یونسکو آغاز کرده و امروزه پس از گذشت بیش از 60 سال، گسترش زیادی پیدا کرده است.
وی همچنین با اشاره به پیوستن زیاد اعضا از اقصی نقاط دنیا، به ویژه طی پنج سال گذشته، وضعیت فعلی انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی را نسبتاً خوب ارزیابی کرد و گفت: این انجمن در شرایط فعلی حدود چهار هزار عضو فردی داشته و انجمن‌های شصت کشور جهان نیز به صورت تشکلهای مختلف در قالب عضوهای گروهی در آن به فعالیت مشغولند.
بوروی در عین حال تاکید کرد که با وجود آنکه وجود این تعداد عضو باعث شده انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی به یک سازمان نسبتاً گسترده جهانی تبدیل شود، ولی مسئولان این تشکل علمی همچنان تلاش می‌کنند که انجمن‌های دیگر نقاط جهان را به این مجموعه پیوند دهند. او در این زمینه توضیح داد که یکی از مهم‌ترین وظایف و پروژه‌های شخصی‌اش در این انجمن، گسترش این سازمان و افزایش اعضای آن به‌ویژه در مناطق خاورمیانه و آمریکای جنوبی است و این امر با این هدف صورت می‌گیرد کهکشورهای جنوب بتوانند حضور موثرتر و صدای رساتری در این نهاد بین المللی داشته باشند. در همین راستا برگزاری کنفرانس نمایندگان جامعه‌شناسی‌های ملی در تایپه با عنوان "چالش‌های جامعه‌شناسی در یک جهان نابرابر" و برگزاری نشست‌های سالانه دانشجویان دکتری با تاکید بر حضور دانشجویان مناطق مختلف غیر غربی در دستور کار انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی قرار دارد.
وی همچنین اشاعه گفتمان‌های جامعه‌شناسانه را در فضای عمومی دنیا از دیگر اهداف مهم این انجمن بین‌المللی معرفی کرد و در این زمینه، برگزاری سمینارها و کنفرانس‌های علمی را از جمله مهم‌ترین راه‌کارهای دستیابی به این مقصود دانست.
بوروی در ادامه، با تاکید بر لزوم توسعه و گسترش جامعه‌شناسی‌های منطقه‌ایدر نقاط مختلف جهان و برقراری پیوند میان آنها را امری بسیار مهم ارزیابی کرده و آن را راهی برای توسعه علم جامعه‌شناسی در جهان دانست. او در این زمینه خاطرنشان کرد که شرکت نمایندگان انجمن‌های کشورهای مختلف در سمینارها و همچنین انتشار مقالات و یافته‌های علمی به زبان انگلیسی در کنار گسترش روابط منطقه‌ای، از جمله مهم‌ترین گام‌هایی است که هر انجمن ملی می‌تواند در این خصوص برداشته و بدین وسیله نقش مهمی در گسترش دانش جهانی جامعه‌شناسی ایفا کند.
در بخش دیگری از این نشست، اعضای انجمن جامعه‌شناسی ایران در خصوص موانع و چشم‌اندازهای حضور جامعه‌شناسی ایران در فضای جهانی، با معاون انجمن بین‌المللی به بحث و گفت‌وگو پرداختند. یکی از مواردی که در این زمینه مطرح شد و بحث نسبتاً مفصلی نیز درباره آن درگرفت، موضوع انتشار مقالات جامعه‌شناسان ایرانی در مجلات معتبر جهانی بود. در این زمینه، دکتر حمید عبداللهیان عضو هیات علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران، از عدم انتشار تعداد زیادی از مقالات ایرانی در مجلات مختلف، بدون ذکر دلیل موجه انتقاد کرد و آن را نتیجه عدم شناخت مسئولان این مجلات از جامعه ایران و بررسی‌های سطحی و تنگ‌نظرانه آنها نسبت به کار محققان ایرانی دانست و در این زمینه ابراز امیدواری کرد که مجلهISA و دیگر مجلات مرتبط با انجمن بین‌المللی با اعمال توجه بیشتری در این مورد، از تکرار دوباره چنین مسائلی جلوگیری کنند.
بوروی در پاسخ به این مورد، ضمن بیان اینکه حضور او در ایران برای شنیدن نظرات جامعه ایرانی و انتقال آن به همکاران خود است؛ گفت که او هم با ضرورت توجه بیشتر نسبت به این مسأله موافق بوده و در این زمینه تلاش خود را خواهد کرد.
در ادامه جلسه، دکتر غلامعباس توسلی استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران نیز ضمن خوشامد به معاون انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی، ابراز امیدواری کرد که این حضور، مقدمهای برای برقراری روابط بیشتر میان جامعه‌شناس ایرانی با همکارانشان در نقاط مختلف جهان باشد.
وی در ادامه، ضمن تأیید مسائل و مشکلات موجود برای چاپ و انتشار مقالات جامعه‌شناسان ایرانی، عدم حضور آنها در مجامع علمی دنیا را نیز به عنوان مانع دیگری، در راه برقراری این ارتباطات علمی دانست و در این زمینه از انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی خواست که توجه بیشتری برای دعوت ایرانیان به کنگرههای علمی داشته و این‌گونه موضوعات را با نگاه سیاسی ارزیابی نکند.
دکتر پرویز اجلالی دیگر شرکتکننده در این جلسه، با بررسی مسأله از زاویهای دیگر خاطر نشان کرد که هرگونه ارتباطی نیاز به حضور جدی دو طرف گفتگو دارد و بدیهی است که جامعه‌شناسان ایرانی نیز برای برقراری ارتباط قویتر با جامعه علمی دنیا، باید در نخستین گام، زبان انگلیسی را در مجامع علمی خود گسترش داده و بتوانند دیدگاهها و یافتههایشان را به این زبان بین‌المللی منتشر کنند. چرا که تا زمانی که این کار در حد نسبتاً قابل قبولی صورت نگیرد، نمیتوان از سازمانها و مجامع بین‌المللی انتظار زیادی داشت.
مایکل بوروی پس از شنیدن این نظرات، ضمن تأکید بر لزوم انتشار چنین گفت‌وگوهایی، از اعضای انجمن جامعه‌شناسی ایران خواست که در فضایی که برای آنها در سایت الکترونیکی انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی در نظر گرفته شده، فعالیت جدی داشته و نظرات خود را از این طریق، در اختیار مسئولان انجمن و دیگر جامعه‌شناسان جهان قرار دهند.
در ادامه این جلسه، صلاحالدین قادری عضو علی البدل هیأت مدیره جدید انجمن جامعه‌شناسی ایران، به آن بخش از نظرات مایکل بوروی که به جامعه‌شناسی بومی و لزوم تقویت آن در کشورهای مختلف جهان پرداخته بود، اشاره کرد و با طرح این پرسش که در شرایطی که علم جامعه‌شناسی همچنان از سوی عده زیادی به نسبی گرایی متهم است، چگونه جامعه‌شناسی بومی که خود به این موضوع دامن میزند، می‌تواند مفید باشد؛ از این جامعه‌شناس آمریکایی خواست که در این خصوص بیشتر توضیح دهد.
بوروی در پاسخ به سؤال وی گفت: گسترش جامعه‌شناسی بومی از جمله اهداف ماست ولی مسأله اینجاست که جامعه‌شناسان بومی باید با هم ارتباط برقرار کنند. من فکر میکنم جامعه‌شناسی یک علم جهانی است و خودم به عنوان یک جامعه‌شناس آمریکایی، معتقدم که ما از جامعه‌شناسی کشورهای دیگر غافلیم و فکر میکنم که برای گسترش جامعه‌شناسی جهانی ابتدا باید جامعه‌شناسی‌های منطقه‌ای را در ساختارهای ملی یا بین‌المللی بشناسیم و دقیقاً به همین منظور است که در برنامه‌های مختلف خود، افراد را از نقاط مختلف دنیا گردهم میآوریم تا درباره جامعه‌شناسی خود با هم بحث کنیم.
وی افزود: من معتقدم که ما در انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی باید بدانیم که حتی جامعه‌شناسان کشورهای خیلی فقیر با علم احتمالاً ضعیف خود، چگونه کار می‌کنند و ما چگونه میتوانیم آنها را با جامعه جهانی پیوند دهیم. من میدانم که هر کشوری مشکلات خود را برای برقراری ارتباط دارد ولی مسأله این است که ما باید با هم رابطه داشته باشیم و این کاری است که اعضای ISA باید کوشش بیشتری در خصوص آن انجام دهند؛ چرا که به نظر من فضای علمی و تحقیقاتی فضای بسیار خوبی برای برقراری این نوع تعاملات است. در این زمینه ما نمیخواهیم درباره مسائل خیلی کلان صحبت کنیم بلکه باید با خود روراست بوده و کار را از مسائل کوچک و خاص هر جامعه آغاز کنیم.
در ادامه، دکتر سید یعقوب موسوی عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا نیز ضمن ارائه توضیحاتی در مورد مسائل جامعه‌شناسی ایران، گفت که با وجود گذشت بیش از هفتاد سال از حضور علم جامعه‌شناسی در این کشور، مساله اصلی اکنون این است که ما چگونه میتوانیم فعالیتها و دیدگاههای مختلف مطرح در جامعه‌شناسی جهان را در جامعه خود مورد استفاده قرار دهیم. بوروی در جواب این جامعه‌شناس ایرانی، ضمن تاکید بر تفاوت میان جامعه‌شناسی منطقه‌ای و جامعه‌شناسی بومی تصریح کرد: اگر شما تصمیم بگیرید و بخواهید جامعه‌شناسی بومی خود را با جامعه‌شناسی جهانی مرتبط کنید، من قول می‌دهم که تمام امکانات خود را به کار گیرم تا به شما در این راه کمک کنم چرا که اساساً هدف و پروژه من در ISA همین است. البته در این زمینه من معتقد به کار گروهی هستم و فکر میکنم برای دستیابی به این هدف، نخستین قدم تشکیل تیمی منسجم است.
در پایان این نشست، دکتر سراج‌زاده با جمع‌بندی گفت‌وگوهای مطرح شده، اظهار داشت که حضور مایکل بوروی در مسئولیت معاون انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی و با توجه به رویکرد انتقادی که او نسبت به هژمونی جامعه‌شناسی غرب دارد، فرصت‌هایی را فراهم می‌کند تا انجمن‌های ملی جامعه‌شناسی بتوانند صدای رساتری در این انجمن بزرگ جهانی داشته باشند. وی در عین حال تاکید کرد که البته ما نیز در این زمینه باید تلاش کنیم تا توانایی‌های خود برای تولید دانش و ارائه آن به زبان غالب علمی در جهان و ارتباط با جهان خارج را افزایش دهیم. او همچنین عنوان کرد که در این راستا هیات مدیره انجمن جامعه‌شناسی ایران تلاش می‌کند تا به عنوان فعالیت‌های مرحله‌ای مشخص انجمن جامعه‌شناسی در کنفرانس‌های انجمن‌های ملی اسپانیا (2008) و تایوان (2009) و نشست‌های سالانه دانشجویان دکتری که انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی برگزار می‌کند، فعالانه شرکت کند، از فضای اختصاص یافته به انجمن جامعه شناسی ایران در سایت انجمن بین المللی به خوبی استفاده کرده و درباره امکان انتشار ویژه‌نامه‌هایی مربوط به ایران در مجلات انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی بررسی و اقدامات لازم را صورت دهد.
مایکل بوروی در طول اقامت دو هفته‌ای‌اش در ایران، چند سخنرانی و نشست علمی با جامعه‌شناسان کشور در دانشگاه هایتهران و برخی شهرستان‌ها خواهد داشت که برنامه‌های آن از طریق سایت انجمن جامعه‌شناسی ایران، به اطلاع علاقمندان می‌رسد.
مایکل بوروی استاد جامعه‌شناسی دانشگاه برکلی کالیفرنیا و نایب رئیس انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی (ISA) که در پی پیوستن انجمن جامعه‌شناسی ایران به آن انجمن وبه دعوت انجمن جامعه‌شناسی ایران به ایران سفر کرده است؛ در نخستین روزهای ورود خود به تهران، در دیداری که با اعضای هیات مدیره انجمن جامعه‌شناسی ایران داشت، به بررسی زمینه‌های همکاری و توسعه روابط علمی دو جانبه میان جامعه‌شناسان ایرانی با انجمن بین‌المللی و چالش‌های موجود در این زمینه پرداخت.
- توضیحات
- زیر مجموعه: گزارش نشست ها
- دسته: گزارش نشست دفتر استانی تهران
- آخرین به روز رسانی در 11 اسفند 1394